Marek Kozubal: Fundamentalne założenia samoobrony

Szefostwo Ministerstwa Obrony Narodowej, na czele którego stoi Władysław Kosiniak-Kamysz, opiera bezpieczeństwo państwa na trzech filarach: obronie powszechnej, umocnieniu pozycji Polski w Unii Europejskiej i NATO oraz sprawnie dowodzonym i nowocześnie wyposażonym Wojsku Polskim.

Czym jest obrona powszechna? Warto spojrzeć na kraje nordyckie, które świadome zagrożeń rosyjskich opierają doktryny na tzw. obronie totalnej, która często zamiennie jest nazywana obroną powszechną lub samoobroną społeczeństwa. Polega ona na działaniach, których celem jest zwiększenie odporności państwa w sytuacji kryzysu, przygotowanie społeczeństwa do wojny i okupacji, a także na promowaniu myślenia o zdolności do przetrwania.

Czytaj więcej

Polityka

Pobór do wojska w Polsce po porażce Ukrainy w wojnie z Rosją? Szef BBN odpowiada

- Jest właściwy czas na refleksję nad jakąś formą służby obywatelskiej - oświadczył szef BBN Jacek Siewiera, pytany w Radiu Zet, czy w przypadku porażki Ukrainy w wojnie z Rosją w Polsce powinien być przywrócony powszechny i obowiązkowy pobór do wojska.

Koncepcje te zakładają współdziałanie wojska z administracją, organizacjami paramilitarnymi i całym społeczeństwem w czasie obrony, a potem opór wobec agresora. Koncentrują się na działaniach psychologicznych, wzmocnieniu służb, obrony cywilnej, a także aktywnej obronie prowadzonej przez siły zbrojne.

Państwa bałtyckie na celowniku Rosji

Państwa bałtyckie od lat znajdują się na celowniku wojny informacyjnej prowadzonej przez Rosję. Jej ostrze jest skierowane na podważenie zaufania do instytucji publicznych oraz sojuszy, a także „podkręcanie” napięć etnicznych.

Dlatego państwa te wpisały obronę totalną do dokumentów strategicznych. Szwedzi wydali m.in. podręcznik z instrukcją, jak się zachować w przypadku wojny. Dowiadują się z niego np., co zrobić przy niedoborze żywności, wody czy leków oraz wyłączeniu internetu. Na Litwie oznaczone zostały budynki ochrony zbiorowej, czyli schrony. Litewski resort obrony wraz ze strażą pożarną opracował podręcznik zachowania się w sytuacjach kryzysowych. Wydał „Przewodnik czynnego oporu”, który uwzględnia np. strajki, blokady, dezinformację, cyberataki na wroga.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Estonia alarmuje: Rosja zakłada, że w ciągu 10 lat dojdzie do konfliktu z NATO

W Europie rośnie liczba przedstawicieli państw należących do NATO ostrzegających, że konfrontacja Rosji z NATO jest możliwa w przewidywalnej perspektywie czasowej.

A jak do tej sprawy podchodzi się u nas? Wzmocnienie odporności państwa pojawiło się przy okazji podpisanej w 2020 r. przez prezydenta Andrzeja Dudę Strategii Bezpieczeństwa Narodowego. Niestety, budowanie odporności państwa nie znalazło odzwierciedlenia w kluczowych dokumentach regulujących problematykę bezpieczeństwa – ani w ustawie o obronie ojczyzny, ani w żadnej wersji projektu ustawy o ochronie ludności. Wiedzę o obronie powszechnej w widoczny sposób jak na razie promują Wojska Obrony Terytorialnej, a także Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, które stara się informować i edukować na temat zagrożeń.

Co pomogło przetrwać Ukrainie?

Obronę powszechną trzeba oprzeć na ukraińskich doświadczeniach. Siła tego państwa wynikała m.in. z nieprzerwanego funkcjonowania administracji publicznej i samorządowej na terenach działań militarnych. To pozwalało na działanie szpitali, transportu publicznego, usług komunalnych, a także przywracanie elektryczności i dystrybucję żywności. Chociaż Rosja stara się sparaliżować system transportu, kolej pełni swoją rolę, bo jest na bieżąco remontowana. Rosja atakuje dostawców usług telekomunikacyjnych i banki, dlatego część z nich zdecydowała się na migrację danych do chmury.

Stworzono też system wsparcia oporu obywateli na terenach okupowanych. Uwzględnia on np. strajki, ale też działania wykorzystujące przemoc – podpalenia, akty sabotażu. Uruchomiono również program wsparcia finansowego dla osób znajdujących się na terenie działań wojennych lub które utraciły pracę. Dla przedsiębiorców obniżono tymczasowo stawki podatków, wprowadzono system nieoprocentowanych kredytów.