Ukarać sprawców cierpienia w Syrii

Dziesięć lat temu miliony Syryjczyków wyszło na ulice Dary, Aleppo i Damaszku, domagając się demokracji i poszanowania swych podstawowych praw oraz wolności. Brutalna reakcja reżimu przerodziła się na przestrzeni dekady w jeden z najpoważniejszych od czasów II wojny światowej aktów przestępczych oraz w kryzys humanitarny, wskutek którego w Syrii zginęło ponad 400 tys. osób i doszło do niezliczonych naruszeń praw człowieka.

Ponad połowa ludności Syrii musiała opuścić swe domy, a ponad 6 mln osób uciekło z kraju, aby uniknąć okrucieństw reżimu. Dziesiątki tysięcy zaginęły bez wieści na skutek brutalnych działań władz, przy czym rodziny tych osób pozostawiono bez żadnych informacji o ich losie i miejscu pobytu.

Położyć temu kres

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) i Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) udowodniły ponad wszelką wątpliwość, że reżim syryjski wielokrotnie stosował broń chemiczną przeciwko własnej ludności. Reżim ten konsekwentnie odmawia jednak składania wyjaśnień międzynarodowym zespołom śledczym. Ale osoby, które przeżyły ataki, dają świadectwo temu, co widziały i czego doznały.

Nie będziemy milczeć w obliczu okrucieństw popełnianych w Syrii, za które reżim i jego zagraniczni zwolennicy ponoszą główną odpowiedzialność. Wiele z tych czynów, w tym te popełnione przez Daesh i inne ugrupowania zbrojne, należy uznać za zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości. Zwalczanie bezkarności i domaganie się, by zbrodnie popełnione w Syrii zostały ukarane, niezależnie od tego, kto jest ich sprawcą, to nasza wspólna odpowiedzialność.

Stawką jest zapewnienie sprawiedliwości ofiarom. Ze względu na wagę naruszeń prawa, domagamy się, aby Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) miał możliwość zbadania domniemanych zbrodni popełnionych w Syrii i ścigania ich sprawców. Aby udaremnić zablokowanie skierowania sprawy do Trybunału przez Radę Bezpieczeństwa ONZ, podjęliśmy działania na rzecz udokumentowania faktów, do czasu rozpatrzenia sprawy przez właściwych sędziów. Dlatego też poparliśmy ustanowienie Bezstronnego i Niezależnego Mechanizmu Międzynarodowego, służącego gromadzeniu i zabezpieczaniu dowodów na potrzeby przyszłych postępowań. Działania te mają kluczowe znaczenie. Popieramy również pracę Niezależnej Międzynarodowej Komisji Śledczej, dokumentującej naruszenia praw człowieka popełnione w czasie trwania konfliktu w Syrii.

Jest szczególnie ważne, aby niezwłocznie położyć kres tym, tak szczegółowo udokumentowanym, naruszeniom. Jesteśmy zdeterminowani, by wyegzekwować przestrzeganie wszystkich norm międzynarodowych i chronić prawa wszystkich Syryjczyków, za przykładem niedawnych działań zainicjowanych przez Holandię w celu pociągnięcia Syrii do odpowiedzialności za naruszenie Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu stosowania tortur. Istotną rolę odgrywają w tej kwestii sądy krajowe. Niektóre z nich wszczęły już postępowania karne. W kilku z naszych państw wniesiono oskarżenia przeciwko sprawcom oraz wydano ostateczne wyroki. Już w 2016 r. sądy w Szwecji zaczęły prowadzić postępowania w sprawie zbrodni popełnionych w Syrii. W ubiegłym miesiącu niemiecki sąd w Koblencji wydał historyczny wyrok w sprawie byłego członka syryjskich służb wywiadowczych oskarżonego o współudział w zbrodniach przeciwko ludzkości. Postępowania sądowe toczą się również we Francji. W Paryżu wniesiono niedawno powództwo w związku z atakami z użyciem broni chemicznej dokonanymi przez reżim syryjski przeciwko własnej ludności.

Cierpienie narodu

Unia Europejska przyjęła ukierunkowane sankcje przeciwko osobom oraz podmiotom związanym z reżimem, które dopuściły się represji na narodzie syryjskim. Odrzucamy narrację reżimu, jakoby sankcje UE powodowały „cierpienie narodu syryjskiego". W rzeczywistości to rażące zaniedbania i złe zarządzanie gospodarką doprowadziły do kryzysu gospodarczego, z którym borykają się Syryjczycy.

Obecnie należy również zaproponować rozwiązania w związku z tragedią zatrzymanych oraz ponad stu tysięcy zaginionych. Kluczowe jest, aby Organizacja Narodów Zjednoczonych poświęciła całą niezbędną energię, aby osiągnąć w tej kwestii wymierne rezultaty, a przede wszystkim egzekwując je od reżimu syryjskiego.

Zwalczanie bezkarności jest nie tylko kwestią zasad. To również obowiązek moralny i polityczny, a także kwestia bezpieczeństwa społeczności międzynarodowej. Użycie broni chemicznej, niezależnie od okoliczności, jest zagrożeniem dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. W odpowiedzi na ataki chemiczne postawiliśmy w stan gotowości wszystkie właściwe instytucje stojące na straży norm zakazu stosowania broni chemicznej. Zespoły ekspertów OPCW przeprowadziły w pełni niezależne dochodzenia. W celu zwieńczenia tych działań, powołaliśmy międzynarodowe partnerstwo przeciw bezkarności za stosowanie broni chemicznej, które zrzesza czterdzieści państw oraz Unię Europejską. Inicjatywa ta umożliwia potępienie osób zaangażowanych w rozwój i stosowanie broni chemicznej. Nie spoczniemy, dopóki winni przestępstw nie zostaną ukarani.

Dekada okrucieństw

Ponadto, zwalczanie bezkarności jest warunkiem przywrócenia trwałego pokoju w Syrii. Dopiero wtedy, gdy w pełni i w weryfikowalny sposób skończą się naruszenia praw człowieka, naród syryjski może mieć nadzieję na pomyślną przyszłość. Bez pociągnięcia do odpowiedzialności winnych popełnionych zbrodni Syria nie zdoła uporać się z przeszłością.

Wyrażamy uznanie dla heroicznych wysiłków obrońców praw człowieka, personelu organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa obywatelskiego – osób, które ryzykują swoje życie, by ukazać prawdę o zbrodniach popełnianych w Syrii. Tam, gdzie to możliwe, zapewniamy im ochronę, a nasze systemy prawne działają na rzecz ścigania odpowiedzialnych za poważne przestępstwa.