Nowy kuzyn z Afryki

Odkrycia nad jeziorem Turkana w Kenii komplikują obraz początku ewolucji człowieka

Publikacja: 09.08.2012 00:21

Poskładane obrazy fragmentów czaszki praczłowieka znanych wcześniej oraz odkrytych teraz

Poskładane obrazy fragmentów czaszki praczłowieka znanych wcześniej oraz odkrytych teraz

Foto: NATURE, Fred Spoor Fred Spoor

Dwa fragmenty szczęki i część twarzowa czaszki pochodzące sprzed prawie 2 mln lat – tyle wystarczyło, aby zakwestionować dotychczasową wiedzę o przodkach naszego gatunku. Prowadzone przez Meave i Louise Leakey badania w regionie Koobi Fora na wschodnim brzegu jeziora Turkana dostarczyły dowodów, że obok Homo erectusa – przodka człowieka, żył prawdopodobnie jeszcze co najmniej jeden zbliżony anatomicznie gatunek.

Szczątki znaleziono między 2007 i 2009 rokiem w promieniu ok. 10 km od siebie. Dopiero teraz udało się je opracować i połączyć. I przy okazji rozwiązać zagadkę liczącą... 40 lat.

Tajemniczy 1470

W 1972 roku w tym samym miejscu odkryto fragment czaszki należącej do stworzenia z rodzaju Homo. Znalezisko nazwano KNM-ER 1470. Osobnik 1470 charakteryzował się stosunkowo dużą pojemnością mózgu i płaską twarzą, zupełnie nieprzystającą do wyobrażeń o Homo erectusie. Do tego pomylono się w datowaniu kości. Dlatego niektórzy naukowcy uznali, że musiały należeć do prymitywnego i wcześniejszego przedstawiciela gatunku Homo habilis. Inni twierdzili, że tę odmienność od Homo erectusów da się wytłumaczyć różnicami w obrębie gatunku.

„Ciągle pozostawało pytanie: czy dwie formy wczesnych Homo znalezione nad jeziorem Turkana w Koobi Fora to dwa różne gatunki, czy na przykład samiec i samica?" – pisze w magazynie „Nature", który informuje o odkryciu, Bernard

Wood, antropolog z George Washington University. „Takie różnice trudno jednak zaakceptować w obrębie jednego gatunku. Dlatego naukowcy przyznali, że chodzi raczej o odrębny gatunek w ramach rodzaju Homo – Homo rudolfensis".

– Przez 40 lat w pocie czoła przesiewaliśmy ziemię wokół jeziora Turkana, poszukując skamielin z tymi samymi niezwykłymi cechami, które miał 1470 – mówi Meave Leakey.

– Wreszcie mamy odpowiedź.

Trzy fragmenty znaleziono w okolicy, gdzie wcześniej odkryto szczątki 1470. Są datowane na 1,98 – 1,78 mln lat temu. Płaska część twarzowa oznaczona KNM-ER 62000 przypomina tę wykopaną cztery dekady temu, co potwierdza, że nie chodzi o cechę osobniczą, lecz charakteryzującą cały gatunek. Kolejne dwie skamieliny (KNM-ER 60000 i KNM-ER 62003) to dość dobrze zachowane części żuchwy.

Ilu tych Homo

– Po połączeniu te trzy znaleziska dają nam lepszy obraz tego, jak mógł wyglądać osobnik 1470 – mówi Fred Spoor z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maksa Plancka, który przeprowadził analizę znalezisk.

– Teraz jest już jasne, że obok Homo erectusa żyły również inne gatunki wczesnych Homo.

Ile? Dwa? A może trzy? Naukowcy mają jeszcze kilka niepasujących do niczego „części" (np. żuchwa oznaczona KNM-ER 1802), które mogą należeć do nieznanego jeszcze gatunku.

„Sądzę, że w 2064 roku, 100 lat po opisaniu Homo habilisa, naukowcy będą uważać nasze obecne hipotezy o ewolucji człowieka za zdumiewająco prymitywne" – komentuje Bernard Wood.

Dwa fragmenty szczęki i część twarzowa czaszki pochodzące sprzed prawie 2 mln lat – tyle wystarczyło, aby zakwestionować dotychczasową wiedzę o przodkach naszego gatunku. Prowadzone przez Meave i Louise Leakey badania w regionie Koobi Fora na wschodnim brzegu jeziora Turkana dostarczyły dowodów, że obok Homo erectusa – przodka człowieka, żył prawdopodobnie jeszcze co najmniej jeden zbliżony anatomicznie gatunek.

Szczątki znaleziono między 2007 i 2009 rokiem w promieniu ok. 10 km od siebie. Dopiero teraz udało się je opracować i połączyć. I przy okazji rozwiązać zagadkę liczącą... 40 lat.

Nauka
Północny biegun magnetyczny zmierza w kierunku Rosji. Wpływa na nawigację
Nauka
Przełomowe ustalenia badaczy. Odkryto życie w najbardziej „niegościnnym” miejscu na Ziemi
Nauka
Wyjątkowa pełnia już dziś. O której na niebie pojawi się Księżyc Bobrów?
Nauka
Skąd wzięły się dziwne kratery na Syberii? Badacze mają nową hipotezę
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Nauka
Kiedy wybuchnie superwulkan Yellowstone? Najnowsze obliczenia amerykańskich badaczy