Zaskakujące odkrycie w pobliżu czarnej dziury w naszej galaktyce. Naukowcy sądzili, że to niemożliwe

Naukowcy odkryli pierwszą gwiazdę podwójną w pobliżu Sagittarius A* – supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej. Do tej pory sądzono, że istnienie tam obiektów tego rodzaju jest niemożliwe, ze względu na zbyt silną grawitację.

Publikacja: 19.12.2024 15:49

Naukowcy odkryli pierwszą gwiazdę podwójną w pobliżu supermasywnej czarnej dziury / zdjęcie ilustrac

Naukowcy odkryli pierwszą gwiazdę podwójną w pobliżu supermasywnej czarnej dziury / zdjęcie ilustracyjne

Foto: Adobe Stock

Badania przeprowadzone zostały przez międzynarodowy zespół pod przewodnictwem Floriana Peisskera z Uniwersytetu w Kolonii. Wyniki opublikowano 17 grudnia w czasopiśmie multidyscyplinarnym „Nature Communications”, wydawanym od 2010 roku przez Nature Portfolio.

Pierwsza gwiazda podwójna w pobliżu Sagittarius A*

Sagittarius A* (Sgr A*) to supermasywna czarna dziura w centrum naszej galaktyki, czyli Drogi Mlecznej. Jest ona jasnym i zwartym źródłem radiowym. Stanowi część większej struktury astronomicznej, noszącej nazwę Sagittarius A. W trakcie ostatnich 5-10 miliardów lat Sagittarius A* zwiększył swoją masę dwu- lub nawet czterokrotnie, a to za sprawą pochłaniania pobliskich gwiazd. Masa tej czarnej dziury jest 4 miliony razy większa od masy Słońca.

Nowo odkryta gwiazda podwójna znaleziona została w gromadzie S, czyli gęstej gromadzie obiektów, które krążą wokół Sagittarius A*. W gromadzie tej do najbardziej tajemniczych należą obiekty G, zachowujące się jak gwiazdy, a wyglądające jak obłoki gazu i pyłu.

Czytaj więcej

Na tę informację czekano 45 lat. Naukowcy odkryli tajemnicę księżyca Io

Gwiazda podwójna w pobliżu supermasywnej czarnej dziury odkryta w samą porę

Gwiazdy podwójne, czyli pary gwiazd krążące wokół siebie, powszechnie występują we Wszechświecie. Jednak nigdy wcześniej nie znaleziono ich w pobliżu supermasywnej czarnej dziury, wokół której występuje silna grawitacja, która – jak sądzono – może przyczyniać się do niestabilności systemów gwiezdnych.

Najnowsze odkrycie możliwe było dzięki danym zebranym przez teleskop VLT (Very Large Telescope, VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego (European Southern Observatory, ESO). VLT znajduje się w Obserwatorium Paranal na pustyni Atakama w Chile. Dane uzyskane z VLT pokazały powtarzające się zmiany prędkości gwiazdy, co pozwoliło naukowcom odkryć, że są to w rzeczywistości dwie gwiazdy, które krążą wokół siebie.

Czytaj więcej

Nowe odkrycie dotyczące pierścieni Saturna podważa wcześniejsze teorie. Wyniki badań

Nowo odkryta gwiazda podwójna otrzymała nazwę D9. Naukowcy szacują, że ma ona jedynie 2,7 mln lat, a w ciągu kolejnego miliona lat, za sprawą siły grawitacji pobliskiej czarnej dziury, połączy się w pojedynczą gwiazdę. Odkryta więc została w samą porę.

- W kosmicznych skalach czasu daje to jedynie krótkie okno, aby obserwować taki układ podwójny – a nam się to udało! – przyznała Emma Bordier z Uniwersytetu w Kolonii, współautorka badań, cytowana w komunikacie prasowym ESO.

Nowa gwiazda podwójna może przyczynić się do kolejnych odkryć

Przez długi czas naukowcy uważali, że w ekstremalnym środowisku w pobliżu supermasywnej czarnej dziury nie mogą tworzyć się nowe gwiazdy. Teoria ta okazała się jednak nieprawdziwa, ponieważ blisko Sagittarius A* odkryto kilka młodych gwiazd. Natomiast najnowsze odkrycie gwiazdy podwójnej pokazuje, że nawet ona była w stanie powstać w tak trudnych warunkach.

Czytaj więcej

Nauka bez uczenia się? To nie sci-fi, a nowe odkrycie

- Czarne dziury nie są aż tak destrukcyjne, jak sądziliśmy – przyznał Florian Peissker, cytowany w komunikacie prasowym ESO.

Nowe odkrycie pokazuje, że niektóre układy podwójne są w stanie rozwijać się nawet w destrukcyjnych warunkach. Według naukowców odkrycie pomoże w zrozumieniu, w jaki sposób gwiazdy są w stanie przetrwać w środowiskach o ekstremalnej grawitacji. Ponadto może pomóc w odkryciu ewentualnych planet znajdujących się blisko Sagittarius A*.

Badania przeprowadzone zostały przez międzynarodowy zespół pod przewodnictwem Floriana Peisskera z Uniwersytetu w Kolonii. Wyniki opublikowano 17 grudnia w czasopiśmie multidyscyplinarnym „Nature Communications”, wydawanym od 2010 roku przez Nature Portfolio.

Pierwsza gwiazda podwójna w pobliżu Sagittarius A*

Pozostało jeszcze 94% artykułu
Nauka
Kiedy wypada pierwszy dzień zimy 2024? Zima kalendarzowa i astronomiczna
Nauka
Najkrótszy dzień i najdłuższa noc w 2024 roku. Kiedy wypada przesilenie zimowe?
Kosmos
Na tę informację czekano 45 lat. Naukowcy odkryli tajemnicę księżyca Io
Kosmos
Nowe odkrycie dotyczące pierścieni Saturna podważa wcześniejsze teorie. Wyniki badań
Kosmos
Naukowcy ostrzegają przed superrozbłyskiem Słońca. Jakie mogą być jego skutki dla Ziemi?
Materiał Promocyjny
Nest Lease wkracza na rynek leasingowy i celuje w TOP10