Jest rekord: 134 mld zł na obronność wydane w 2024 r.

Na polskie wydatki na obronność składają środki z budżetu państwa oraz z pozabudżetowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ). Pod koniec 2023 r. plan przewidywał, że w 2024 r. na ten cel wydamy 118,14 mld zł z budżetu oraz 53,5 mld zł z FWSZ. Biorąc pod uwagę, że część środków z budżetu jest przesuwana do tego funduszu, w sumie miało to dać 158,9 mld zł.

Jeszcze nie wszystkie wydatki za 2024 r. są dokładnie policzone, ale można pokusić się o szacunki. Jak one wyglądają? – Budżet MON w 2024 r. wyniósł, po zmianach, 115,595 mld zł. Podjęte przez kierownictwo MON działania poskutkowały niemal pełną realizacją planu wydatków. To wciąż dane szacunkowe, a szczegółowa informacja o realizacji budżetu resortu za 2024 r. będzie mogła zostać przedstawiona po sporządzeniu rocznej sprawozdawczości budżetowej – wyjaśniają „Rzeczpospolitej” urzędnicy resortu.

Szczegółowe dane będą więc dostępne najwcześniej w marcu. Załóżmy jednak, że „niemal pełna realizacja” oznacza wydanie ok. 115,5 mld zł z budżetu państwa na obronność. Z tym że resort część tych środków przekazał do Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Było to łącznie 15,6 mld zł. Bez tego z tej puli budżetowej wydaliśmy ok. 100 mld zł.

Jak wyglądają wydatki z tej „drugiej nogi” finansowania obronności? Zgodnie z planem finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, który po trzech zmianach obowiązuje od 20 grudnia 2024 r., miały one wynieść 47,96 mld zł. Z tym że ani w 2022 r., ani w 2023 r. zakładanych planów nie udało się wcielić w życie – rok temu udało się je zrealizować w ok. 50 proc.

Jak poszło w 2024 r.? – Wstępne poniesione z FWSZ w 2024 r. wydatki na realizację celów określonych w programie rozwoju Sił Zbrojnych RP ukształtowały się na poziomie 71,7 proc. środków zaplanowanych na ten cel. Określenie ostatecznych wydatków z FWSZ będzie możliwe po opracowaniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego sprawozdania z realizacji planu finansowego FWSZ w 2024 r. – wyjaśniają urzędnicy.

Na to jeszcze przyjdzie poczekać, ponieważ zgodnie z ustawą o obronie ojczyzny to sprawozdanie musi zostać przedstawione sejmowej komisji obrony do końca maja. Zakładając jednak, że te wstępne dane są prawdziwe, to w 2024 r. z FWSZ wydaliśmy nieco ponad 34 mld zł. W sumie na obronność w 2024 r. wydaliśmy więc ok. 134 mld zł.

3,7 proc. PKB na wojsko robi wrażenie

Czy to dużo? Jest to mniej, niż planowano, ale jest to wartość rekordowa. Biorąc pod uwagę, że w 2023 r. było to 111,2 mld zł, to nominalnie wzrost wyniósł ponad 20 proc. W 2022 r. było to nieco ponad 70 mld zł. Oznacza to więc, że w ciągu dwóch lat niemal podwoiliśmy nasze wydatki na armię i zbrojenia.

Jednak w sojuszu północnoatlantyckim podstawową miarą do porównywania wydatków na obronność jest odsetek PKB. To właśnie tego wskaźnika użył na początku stycznia prezydent Donald Trump, mówiąc o tym, że państwa sojusznicze powinny wydawać po 5 proc. PKB na obronność. To znacznie więcej niż obecnie – dziś europejscy sojusznicy NATO i Kanada według szacunków sojuszu wydają na ten cel średnio 2,02 proc. swojego PKB.

Czytaj więcej

Biznes

5 proc. PKB na obronność, czyli dlaczego warto słuchać Trumpa

Podstawowy problem z wypowiedziami amerykańskiego prezydenta elekta, w których domaga się zwiększenia wydatków na obronność przez europejskich sojuszników, leży w tym, że… akurat w tym wypadku ma rację.

Jak owe szacunkowe 134 mld zł przekładają się na nasz PKB? Główny Urząd Statystyczny nie ogłosił jeszcze szacunków produktu krajowego brutto za cały 2024 r. Wiadomo jednak, że w 2023 r. PKB Polski nominalnie wyniósł 3,4 bln zł. Po trzech kwartałach 2024 r. szacunkowy realny wzrost PKB sięgnął 2,7 proc. Jeśli podobny byłby na koniec roku i dodamy do tego 3,7 proc. inflacji, to wartość nominalna PKB wyniesie ok. 3,62 bln zł. Wówczas owe 134 mld zł będą stanowić ok. 3,7 proc. polskiego PKB. W 2023 r. wydaliśmy na obronność 3,26 proc. PKB. Wynik za 2024 r. oznacza, że jesteśmy państwem, które w odniesieniu do PKB wydaje na obronność najprawdopodobniej najwięcej wśród członków NATO.