Skarb odnaleziony w pewnej plebanii

Fabularyzowany dokument opowiada historię „Ekstazy św. Franciszka", jedynego obrazu słynnego El Greco, jaki znajduje się w Polsce.

Publikacja: 01.04.2021 18:17

Skarb odnaleziony w pewnej plebanii

Foto: materiały prasowe

Historia odnalezienia dzieła, zaczęła się w 1964 roku, kiedy na plebanii w Kosowie Lackim ujrzały go dwie młode historyczki sztuki Instytutu Sztuki PAN: Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska-Kwoczyńska.

Autorka scenariusza i reżyserka Katarzyna J. Kowalska przypomina, że wizyty w parafiach podczas wielodniowych służbowych objazdów wtedy były ich rutynową zawodową praktyką, związaną z inwentaryzowaniem ocalałych, a nieuwzględnionych w spisach, zabytków. Tak właśnie dotarły do neogotyckiego kościoła w Kosowie Lackim, którego gospodarzem był wówczas ks. Władysław Stępień.

Dał zezwolenie na wykonanie spisu i klucze od kościoła, w którym „było troszkę obiektów zabytkowych". Na plebanii, gdy badaczki żegnały się z księdzem, zauważyły w sąsiednim pomieszczeniu obraz „stary, zabrudzony, z wielką dziurą w rogu".

Wstępne oględziny potwierdziły domysły, że to El Greco, ale rozwój wypadków wcale nie był oczywisty. Odkrywczynie uważano za mitomanki. Śmiechom z autorek tego dkrycia nie było końca.

Trudno dociec, jak potoczyłby się dalsze losy obrazu, gdyby sprawą nie zainteresował się pewien łódzki dziennikarz i nie nagłośnił sensacyjnego odkrycia w mediach. Jednocześnie, widząc rosnące zainteresowanie obrazem, ksiądz z Kosowa Lackiego zaoferował jego sprzedaż... w zamian za możliwość zakupu blachy na pokrycie kościoła.

Niewiele osób wiedziało, włącznie z odkrywczyniami obrazu, że w prywatnym w mieszkaniu w Warszawie, w 1973 roku rozpoczęła się tajna, a skomplikowana konserwacja. Wtedy stwierdzono, że jeden z pigmentów użytych do namalowania obrazu jest zgodny z materiałami stosowanymi w czasach El Greco.

Potwierdzenie jego autorstwa przypieczętowało odnalezienie sygnatury „Domenico Theotokopulos". Wprawiło to wszystkich pracujących przy konserwacji w zdumienie i euforię. Odkrywczynie obrazu dowiedziały się o tym, w wielkim sekrecie, nieco później.

– Ten obraz ma dla mnie wartość, której nie potrafię niczym zmierzyć – wzrusza się w filmie Izabella Galicka. – Na pewno zmienił moje życie.

Byo też wiele dalszych perypeti, o których opowiada dokument, a teraz można oglądać „Ekstazę św. Franciszka" El Greca w Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach.

Premiera dokumentu „Polski El Greco" w wielkanocny poniedziałek o godz. 18.20 w TVP 2.

Film
Rok bez oscarowego pewniaka. Emilia Pérez autorką ostrych postów
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Film
„Kibic”, czyli szalikowcy tacy jak my
Film
Nowości Netfliksa. Drugi sezon „1670” dla 700 mln widzów, "Heweliusz" i bitwa raperów
Film
„Brutalista”, czyli traumatyczny los emigranta
Film
„Biały Lotos 3” już 17 lutego. Czy zagra ekscentryczna Jennifer Coolidge?