Bajki nie są dla dzieci

[link=http://www.rp.pl/galeria/9146,1,275513.html" target="_blank]Galeria fotosów z filmu Koralina i tajemnicze drzwi 3D[/link]

Bajki wywodzą się z mitów, a te zawierały opisy zdarzeń, które mogą wstrząsnąć nawet współczesnym odbiorcą. Weźmy na przykład historię Kronosa. Najpierw pozbawił swego ojca Uranosa władzy, odcinając mu... genitalia. A później, w obawie, że spotka go podobny los, pożerał własne dzieci, które jednak w cudowny sposób ocalały. Ten motyw, choć w zmienionej wersji, pojawił się w opowieści o Czerwonym Kapturku. Ponad 300 lat temu powołał go do życia Charles Perrault.

Francuski pisarz stworzył bajkę z morałem, ale nie dla najmłodszych. Jego utwór miał być przestrogą dla młodych panien zbyt ciekawych życia. W opowiastce Perraulta następował bowiem smutny finał – dziewczę w czerwonym wdzianku ginęło pożarte przez głodnego, lubieżnego wilka.

Dopiero bracia Grimm przyczynili się do powstania kanonicznej wersji baśni, którą znają dzieci na całym świecie. Dziewczynka wracała do życia, a jej niewinność triumfowała nad złem.

Przez stulecia bajki ewoluowały, zamieniając świat w krainę szczęścia i łagodności, co było widać szczególnie w filmach rysunkowych produkowanych przez studio Disneya. Wytwórnia zastąpiła okrucieństwo sentymentalizmem, lukrem i oczywistym podziałem na dobro i zło.

[srodtytul]Co skrywa baśniowa otoczka?[/srodtytul]

W XXI wieku utarte konwencje i czarno-białe schematy nie są jednak w modzie. Popkultura sugeruje dzieciom, że powinny szybciej dorastać, a dorosłych skłania do odszukania w sobie mentalności dziecka. Wymaga to zmian w świecie baśni, aby odpowiadał on współczesnej wrażliwości. Dlatego nowe bajki są pełne przewrotnego humoru, ale także przemocy.

Wystarczy na przykład zeskrobać baśniową otoczkę z przygód nastoletniego czarodzieja Harry’ego Pottera, by dostrzec przejmującą historię chłopca, dla którego przedwcześnie skończył się czas dzieciństwa. Harry jest samotny i wyobcowany w świecie dorosłych, a w magicznej krainie co chwila ociera się o śmierć, zmagając się z sadystycznym i bezwzględnym lordem Voldemortem.

Podobnie układa się opowieść o dziewczynce z filmu „Koralina i tajemnicze drzwi 3D”, adaptacji bestsellerowej powieści Neila Gaimana. Jedenastoletnia Koralina Jones czuje się samotna – tak jak Harry. Rodzice ją zaniedbują, nie zwracają uwagi na jej potrzeby i pragnienia. A Koralina marzy tylko o jednym: by mieć lepszą mamę i kochającego tatę. To marzenie w końcu się spełnia, ale w sposób upiorny.

Dziewczynka trafia bowiem do magicznej krainy, w której spotyka idealnych rodziców. Tyle że jej niepokój powinien budzić drobny szczegół w ich wyglądzie. Zamiast oczu mają przyszyte guziki... Film przeobraża się w senny koszmar z pogranicza gotyckiej opowieści grozy i współczesnego horroru. A jednocześnie zachwyca plastyczną wizją, animacją lalek. Piękno formy perwersyjnie łączy się z dreszczowcem.

Ciarki po plecach przechodzą także, gdy ogląda się bajki Tima Burtona, m.in. „Gnijącą pannę młodą” i „Charliego i fabrykę czekolady” – adaptację książki mistrza czarnej groteski Roalda Dahla.