Film "Służby specjalne" - Groźny świat obok nas

Film Patryka Vegi zaczyna się w roku 2006, gdy zlikwidowane zostają Wojskowe Służby Informacyjne. W ich miejsce powstaje tajna jednostka do zadań specjalnych.

Zostają do niej zwerbowani m.in. dwaj byli członkowie WSI i agentka wyrzucona z ABW. Kapitan Cerat brał przedtem udział w misjach w Afganistanie, Iraku i na wzgórzach Golan. Pułkownik Bońka był zastępcą szefa WSI do spraw wywiadu i kierownikiem grupy dezintegracji Kościoła w IV Departamencie SB. Aleksandra Lach, pseudonim Białko, była funkcjonariuszka ABW – właśnie ta, która uczestniczyła w akcji zatrzymania Barbary Blidy i weszła za nią do łazienki.

W filmie tę akcję zobaczymy. I kilka innych ujęć „z kluczem".

Prawdziwe historie

Na końcu „Służb specjalnych" na ekranie ukazuje się napis: „Podobieństwo do osób i zdarzeń jest przypadkowe". Ale widz z łatwością rozpozna takie postaci, jak Antoni Macierewicz, wróci do spraw z pierwszych stron gazet, m.in. niewyjaśnionych do dziś okoliczności uznanej za samobójstwo śmierci Andrzeja Leppera. Jednak kino jest sztuką obrazu – tu często nie ma miejsca na niedopowiedzenia. Vega filmuje więc morderstwa dokonywane przez perfekcyjnie działającą jednostkę specjalną.

– Nie da się zrobić filmu o służbach specjalnych, nie pokazując ich działania na styku polityki, biznesu, mediów i przestępczości zorganizowanej – mówi „Rz" Patryk Vega. – Materiał do scenariusza zacząłem zbierać, gdy z wiarygodnego źródła dowiedziałem się, jak doprowadzono do wylewu u polityka, który stał się niewygodny dla elit władzy. Uznałem, że jeśli coś takiego wydarzyło się raz, pewnie wydarzyło się i więcej razy. Postanowiłem temat drążyć. Zrobiłem film fabularny, ale odbyłem rozmowy z kilkudziesięcioma oficerami wywiadu i kontrwywiadu i wiem, że sytuacje, jakie pokazuję, mogłyby się zdarzyć.

Pytam reżysera, jak do swoich rozmówców docierał.

– Dokumentacja trwała prawie dwa lata – odpowiada. – Bałem się manipulacji, dlatego starałem się pozyskać świadectwa tych samych zdarzeń przynajmniej z trzech niezależnych źródeł. Moi rozmówcy nie byli ludźmi, którzy rozpowiadają o swoim życiu albo tracą nad sobą kontrolę po alkoholu. Proces nawiązywania relacji był trudny. Trafiałem do nich trochę jak po łańcuszku, czasem pomagał mi przypadek.

Vega podkreśla, że nie chciał się spotykać z generałami.

– Wiedziałem, że będą opowiadać zmanipulowane historie, bo są quasi-politykami i spoczywa na nich odpowiedzialność – mówi. – Rozmawiałem z niższymi rangą oficerami. Opowiadali na ogół o wydarzeniach, które działy się obok nich, ale ich nie obciążały. Mówili tyle, ile chcieli. Czasem, żeby wyłuskać dziesięć sensownych zdań, umawiałem się z nimi i po trzydzieści razy. W lesie, na działkach, w przystosowanych do tego celu pomieszczeniach. Nie mieliśmy przy sobie nawet telefonów komórkowych.

Jak twierdzi reżyser, trójka głównych bohaterów to postacie autentyczne.

– Trudno w to uwierzyć, ale mój filmowy Bońka, nawrócony esbek, który kiedyś zajmował się inwigilacją księży, a dzisiaj na grubym, srebrnym łańcuszku nosi krzyż z Jezusem Chrystusem, istnieje naprawdę – opowiada. – Dziewczyna, która jest protoplastką Białko, w rzeczywistości była bardziej brutalna i silna niż na ekranie. Musiałem ją złagodzić, inaczej widz nie mógłby jej polubić, nie próbowałby nawet jej zrozumieć.