Budżetowe wpływy z CIT dołują. Rekordy już nie wrócą?

Słabe dochody z podatku CIT są jedną z przyczyn nowelizacji tegorocznego budżetu i ogromnego wzrostu deficytu (aż o 56 mld zł). Ministerstwo Finansów szacuje, że zamiast spodziewanych ok. 70 mld zł z tego tytułu do kasy państwa wpłynie o 11,5 mld zł mniej, czyli 58,5 mld zł.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Prof. Gomułka: Koszt obsługi długu staje się zagrożeniem

Wzrost kosztu obsługi długu w latach 2026-2028 pozostaje głównym zagrożeniem dla stabilności makroekonomicznej kraju. W najbliższych latach jest nieunikniony powolny spadek tempa wzrostu PKB do 1,5 proc. rocznie - z racji wysokiego już poziomu wydajności pracy i niskich inwestycji.

Taki roczny wynik oznaczałby, że dochody z CIT w całym 2024 r. będą o ok. 18 proc. niższe niż w całym 2023 r. Potwierdza to dotychczasowe wykonanie budżetu – w okresie styczeń–wrzesień wpływy z tego tytułu to ok. 45 mld zł, czyli o niemal 17 proc. mniej w porównaniu z tym samym okresem 2023 r., a nawet w porównaniu z tym samym okresem 2022 r.

EKO CIT Cieślak

Foto: Tomasz Sitarski

Jakie przyczyny spadku dochodów z CIT

Skąd te spadki? Politycy opozycji chcieliby tu widzieć negatywne efekty działania rządu koalicji 15 października. Uszczelnienie w podatku od korporacji było oczkiem w głowie premiera Mateusza Morawieckiego, a za jego rządów udało się wpływy z CIT zwiększyć niemal trzykrotnie.

Minister finansów Andrzej Domański wyjaśnia, że o żadnym rozszczelnieniu nie ma mowy. Po prostu CIT-u w publicznej kasie jest mniej, bo pogorszyła się kondycja i wyniki finansowe przedsiębiorstw, a im mniej firmy zarabiają, tym oczywiście płacą niższy podatek. Rzeczywiście, wedle najświeższych danych za pierwsze półrocze tego roku ogółem przedsiębiorstwa w Polsce wypracowały 117 mld zł zysku brutto, czyli aż o ok. 50 mld zł mniej niż w pierwszej połowie 2023 r. oraz 2022 r. A nawet o kilka miliardów złotych mniej niż w 2021 r.

Gospodarka rośnie, a firmy zarabiają mniej

Pytanie jednak, z czego wynika aż tak gwałtowne pogorszenie kondycji firm, skoro gospodarka w tym roku rośnie wyraźnie szybciej niż w minionym, gdy otarła się o recesję? Zdaniem ekonomistów przyczyny są zasadniczo dwie. Po pierwsze, w 2024 r. przestał działać inflacyjny dopalacz, który przez dwa lata (w latach 2022–2023) nieco sztucznie pompował zyski przedsiębiorstw.

– W okresie wysokiej inflacji przedsiębiorstwa mogły podnosić ceny swoich produktów, a także marże, a konsumenci to akceptowali. Stąd te rekordowo wysokie wyniki. Rok 2024 jest znacznie trudniejszy, bardzo silna jest presja rosnących kosztów, zwłaszcza kosztów pracy, a marże spadają do normalnych poziomów – wyjaśnia Adam Antonik, ekonomista ING Banku Śląskiego. – Stąd i wyniki finansowe, a także wpływy z podatku CIT spadają – dodaje.

Istotna jest również nie najlepsza sytuacja gospodarcza u naszych najważniejszych partnerów handlowych. – Przedsiębiorstwom eksportowym wiatr wieje w oczy, drugi rok z rzędu utrzymuje się bardzo słaba koniunktura Niemczech czy ogółem w strefie euro. Spadają zamówienia i obroty eksportowe – wskazuje Piotr Bielski, ekonomista Santander Bank Polska. W okresie styczeń–sierpień eksport wyniósł ok. 230 mld euro, co stanowiło wartość o 2,2 proc. niższą niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

PMI dla polskiego przemysłu najwyżej od 2,5 roku. Ale są też gorsze informacje

Indeks PMI dla polskiego sektora przetwórczego za październik wyniósł 49,2 pkt - wynika z danych S&P Global. To odczyt lepszy od prognoz ekonomistów i najwyższy od kwietnia 2022 r.

Jakie branże i firmy płacą mniej CIT

Nasza analiza danych GUS potwierdza, że gorsze wyniki finansowe notują zarówno przedsiębiorstwa działające głównie na rynku krajowym, jak i te eksportowe. Wśród tych drugich największy procentowy spadek zysku brutto (w I połowie tego roku w porównaniu z I połową 2023 r.) widać u producentów: maszyn i urządzeń mechanicznych, sprzętu elektronicznego, metali, wyrobów z drewna czy produktów z tworzyw sztucznych. Mocno cierpi też branża transportowa, co może mieć związek właśnie z osłabieniem w handlu zagranicznym.