Zbrojeniówka odpali jeszcze bardziej

Nieco ponad 506 mld dol. – według szacunków NATO tyle w 2024 r. wyniosły wydatki na obronność 30 europejskich krajów sojuszu północnoatlantyckiego i Kanady. Dla porównania: licząc tą metodą, USA wydały prawie dwa razy więcej – ponad 960 mld dol. Nie biorąc pod uwagę Stanów Zjednoczonych, w 2024 r. wzrost wydatków sojuszników wynosił szacunkowo prawie 18 proc., a w 2023 r. było to prawie 10 proc. To wzrosty w najnowszej historii bezprecedensowe.

Jednak trudno zakładać, że to koniec tego trendu. W ostatnich tygodniach mieliśmy wiele deklaracji czołowych polityków Zachodu, że wydatki na obronność powinny dalej rosnąć. Prezydent elekt Donald Trump stwierdził, że „państwa sojusznicze powinny wydawać aż 5 proc. swojego PKB” na ten cel – ta poprzeczka jest teraz zawieszona znacznie wyżej niż podczas jego pierwszej kadencji, gdy mówił o 2 proc. I choć tę deklarację można traktować jako otwarcie negocjacji, bo teraz nawet USA wydają znacznie mniej niż 4 proc. PKB na obronność, jest to też dowód, że presja ze strony Stanów Zjednoczonych będzie silna. Potwierdzeniem tego nacisku są słowa byłej ambasador USA w Polsce Georgette Mosbacher, która – będąc we wtorek w Warszawie – stwierdziła, że „Europa musi zmienić podejście – nie można prosić 320 milionów Amerykanów, by gwarantowali bezpieczeństwo 500 milionom Europejczyków”.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Maciej Miłosz: Czas na zbrojeniowe zakupy Polski w Europie?

Polska ofensywa dyplomatyczna w obronności jest nie do przeoczenia, ale rośnie presja, by kupować uzbrojenie także w UE. Jakie uzbrojenie moglibyśmy kupić od naszych europejskich sojuszników?

O tym, że wydatki trzeba zwiększać, wypowiadał się także na początku tygodnia sekretarz generalny NATO Mark Rutte podczas posiedzenia europarlamentu. – Członkowie NATO z pewnością zwiększyli wydatki na obronę. Dwie trzecie wydaje obecnie co najmniej 2 proc. PKB na obronę i bardzo cieszę się z ich wysiłków. Ale szczerze mówiąc, 2 proc. to za mało. Aby zachować bezpieczeństwo w nadchodzących latach, sojusznicy będą musieli wydać znacznie więcej niż 2 proc. – stwierdził Holender w swoim przemówieniu do europarlamentarzystów.

5 proc. PKB na obronność? 3 proc. PKB?

Te 2 proc. PKB to zobowiązanie, jakie przyjęły na siebie państwa sojuszu północnoatlantyckiego podczas szczytu w Walii w 2014 r. Przez lata ten proces zwiększania wydatków postępował bardzo powoli, ale prawdziwym przełomem i impulsem do zmiany był atak Rosji na Ukrainę.

Jaki będzie ten nowy pułap, do którego powinny dążyć państwa sojusznicze? Bardzo mało realne, by to było 5 proc., o których mówił Trump. Z kolei prezydent Andrzej Duda już w kwietniu ubiegłego roku poinformował o „wystosowaniu listu do wszystkich przywódców państw Sojuszu i Sekretarza Generalnego NATO Jensa Stoltenberga, w którym na piśmie sformułowana jest propozycja wraz z uzasadnieniem, dlaczego wzrost wydatków na obronność i ustanowienie progu 3 proc. PKB w państwach Sojuszu jest zasadny”. To jest bardziej prawdopodobne, choć w perspektywie ogólnoeuropejskiej i tak wydaje się dosyć ambitne. Na przykład Włochy obecnie wydają na obronność ok. 1,5 proc. PKB i ten odsetek od kilku lat jest dosyć stabilny. Za to warto docenić Niemcy, którzy w 2024 r. po raz pierwszy od 1990 r. mieli wydać w tym obszarze nieco ponad 2 proc. PKB.

Jeśli utrzymałaby się tendencja wzrostowa z ostatnich dwóch lat, to można szacować, że w 2027 r. wydatki europejskich sojuszników na obronność powinny wzrosnąć średnio do ok. 2,5 proc. PKB. Oczywiście dalej będą prymusi, jak Polska, i gapowicze – jak np. Hiszpania. Ale nominalnie te wydatki wrosłyby o ponad 120 mld dol. W 2024 r. prawie 40 proc. wszystkich wydatków szło na sprzęt, tak więc szacunkowo można zakładać, że w 2027 r. do koncernów zbrojeniowych mogłoby trafić o ok. 50 mld dol. więcej niż obecnie. Duża część tej kwoty do europejskiego przemysłu zbrojeniowego, a rekordy przychodów, jakie np. w ubiegłym roku odnotowała Polska Grupa Zbrojeniowa, będą się zapewne powtarzać.

2,5 tys. czołgów Abrams

Jaki sprzęt można kupić za 50 mld dol.? Szacunki mówią, że wyposażenie jednej dywizji Wojska Polskiego, a więc kilkunastu tysięcy żołnierzy wraz ze sprzętem, takim jak czołgi, wozy bojowe, pojazdy towarzyszące itd., to niecałe 100 mld zł, czyli ok. 25 mld dol. Mocno upraszczając, oznacza to, że w polskich realiach za taką kwotę moglibyśmy wyposażyć dwie dywizje wojsk lądowych.

To, ile sprzętu da się kupić za 50 mld dol., można także wyliczyć na podstawie umów podpisanych w ubiegłych latach. Tak więc np. w 2022 r. zawarliśmy kontrakt na zakup 250 nowych czołgów Abrams w wersji M1A2 SEPv3 – zapłacimy za nie prawie 5 mld dol. Prosty rachunek wskazuje, że za 50 mld dol., czyli dodatkową kwotę, którą Europa może wydawać na obronność w 2027 r., można kupić 2,5 tys. nowych czołgów. To więcej, niż obecnie posiadają Polska, Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Włochy razem wzięte.

Czytaj więcej

Biznes

Polska zbrojeniówka wystrzeliła. Rekordowe przychody w 2024 r.

Szacunkowe skonsolidowane przychody Polskiej Grupy Zbrojeniowej wyniosły w 2024 r. ponad 13 mld zł. Rok wcześniej było to nieco ponad 10 mld zł. PGZ mogła już awansować do pierwszej 50 największych firm zbrojeniowych na świecie.

Za niecałe 5 mld dol. pozyskujemy także 32 samoloty F-35 wraz z zabezpieczeniem szkoleniowym i logistycznym. Ta umowa została podpisana w 2020 r., tak więc nawet uwzględniając inflację, można szacować, że za 50 mld dol. można dziś kupić ponad 300 takich samolotów wraz ze wspominanym zabezpieczeniem logistycznym i szkoleniowym.