Odszedł Jerzy Gurawski, architekt i współtwórca teatru Jerzego Grotowskiego

Architekt od lat 70. związany był z Poznaniem i większość swoich projektów zrealizował w tym mieście.

Publikacja: 18.03.2022 11:47

Jerzy Gurawski

Jerzy Gurawski

Foto: Fot. Maciej Hadrych

O zamieszkaniu w Poznaniu zdecydowała wygrana w konkursie z 1974 roku na kampus Morasko poznańskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Gurawski opracował ten projekt wspólnie z Marianem Fikusem.

Zaprojektował także Wydział Fizyki, Centrum Dydaktyczne, Wydział Matematyki i Informatyki, Wydział Geografii UAM, rozbudowę Akademii Muzycznej w Poznaniu, Aulę Nova Akademii Muzycznej, Kryptę Zasłużonych Wielkopolan, zespół apartamentowo-hotelowy „Wstęga Warty”, budynek mieszkalny „Casa Verona”, budynek dydaktyczny dla AWF, Wydział Centrum NanoBioMedycyny w Poznaniu, Kładkę Berdychowską oraz Teatr Tańca w Poznaniu.

Architekt w Poznaniu od 1989 roku prowadził własną pracownię ARPA (Architektoniczna Pracownia Autorska Jerzego Gurawskiego). Przez dwie kadencje, 1990-93, 1993-96, był prezesem poznańskiego oddziału SARP . I wykładał na Politechnice Poznańskiej.

W 2007 roku otrzymał Honorową Nagrodę SARP. Był dwukrotnym laureatem nagrody im. Jana Baptysty Quadro za najlepszą poznańską realizację roku: Wydział Matematyki – 2002 i Aulę Nova Akademii Muzycznej – 2006. Został też odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2000 roku za projektowaniu przestrzeni teatralnej z okazji 40 rocznicy założenia teatru Jerzego Grotowskiego.

Inne znaczące architektoniczne realizacje Jerzego Gurawskiego to m.in. Muzeum Wsi Opolskie, tereny sportowe i hala targowa w Raciborzu, Kościół Parafialny NMP w Głogowie (wspólnie z arch. Marianem Fikusem), uhonorowany Nagrodę SARP „Projekt Roku” (1988).

W latach 60. Jerzy Gurawski miał znaczący udział w tworzeniu teatru Jerzego Grotowskiego - w Teatrze 13 Rzędów w Opolu w Teatrze Laboratorium we Wrocławiu - w okresie, gdy reżyser realizował jeszcze nowatorskie spektakle teatralne. Gurawski pełnił w nim rolę architekta przestrzeni, a nie scenografa .

Opracował przestrzenie teatralne do „Siakuntali”, „Dziadów”, „Kordiana”, „Akropolis”, „Tragicznych dziejów doktora Fausta” i „Księcia Niezłomnego”.

Architekt poznał Grotowskiego w 1960 roku w Krakowie, gdy robił dyplom na politechnice i interesował się teatrem eksperymentalnym.

Czytaj więcej

Zmarł Tadeusz Bradecki, artysta o magicznej wyobraźni

Jerzy Gurawski mówił mi w rozmowie: "Grotowski w pełni zaakceptował moją teorię przestrzeni teatralnej, w której porusza się aktor i widz i wzajem oddziałują na siebie. To była teoria bardzo prosta, lecz ważna. Zauważyłem mianowicie, że są jakby dwie strefy odczuć. Jedna wizualna, obejmująca wszystko co człowiek widzi, czyli ten bezpieczny świat, który jest dla niego zdefiniowany. I druga – strefa intuicyjna, znajdująca się z tyłu, domniemywana, dostarczająca różnych niespodzianek. Znacznie bogatsza od tej pierwszej. W przeciwieństwie do widocznej, jednoznacznie określanej, podsuwa rozmaite przypuszczenia na podstawie kroków, szelestów, dźwięków, reakcji rozmówcy. W tradycyjnym teatrze zupełnie niewykorzystywana, gdyż patrzy się w nim tylko przed siebie. Chciałem, żeby cała przestrzeń, która człowieka otacza, grała w teatrze. Grotowskiemu ten pomysł szalenie się spodobał. I po raz pierwszy wykorzystaliśmy go w 'Siakuntali' Kalidasy".

Jerzy Gurawski urodził się 4 września 1935 roku we Lwowie

Architekt był niezwykle barwnym narratorem. O przestrzeni, kształtowanej do spektakli Grotowskiego opowiadał, że nie chodziło w niej o „łatwość poruszania się aktorów i widzów, ani o dobrą widoczność. To są sprawy drugorzędne. W niektórych spektaklach w pewnych miejscach po prostu było źle widać, ale nie miało to znaczenia wobec faktu, że człowiek znajdował się jakby w środku zdarzeń./…/ Teatr Grotowskiego skończył się pustą przestrzenią i ja nadal uważam, że naprawdę znakomity teatr to jest pusta przestrzeń, którą można dowolnie kształtować przy pomocy prostych materiałów np. desek, płótna. Nie przy pomocy jakichś podnośników hydraulicznych, maszyn, to wszystko bzdura. /…/Teatr to przecież magia”.

Jerzy Gurawski urodził się 4 września 1935 roku we Lwowie. Studiował architekturę na Politechnice Krakowskiej. Dyplom zrobił w 1960 roku z zakresu projektowania przestrzeni scenicznej, przedstawiając analizę przestrzeni teatralnej na przełomie wieków oraz projekt „teatru idealnego” którego zasadą było wciąganie widza w akcję poprzez zmianę relacji między nim a sceną.

Zmarł 10 marca. Miał 86 lat. Pogrzeb architekta odbędzie się 22 marca w Poznaniu.

O zamieszkaniu w Poznaniu zdecydowała wygrana w konkursie z 1974 roku na kampus Morasko poznańskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Gurawski opracował ten projekt wspólnie z Marianem Fikusem.

Zaprojektował także Wydział Fizyki, Centrum Dydaktyczne, Wydział Matematyki i Informatyki, Wydział Geografii UAM, rozbudowę Akademii Muzycznej w Poznaniu, Aulę Nova Akademii Muzycznej, Kryptę Zasłużonych Wielkopolan, zespół apartamentowo-hotelowy „Wstęga Warty”, budynek mieszkalny „Casa Verona”, budynek dydaktyczny dla AWF, Wydział Centrum NanoBioMedycyny w Poznaniu, Kładkę Berdychowską oraz Teatr Tańca w Poznaniu.

Pozostało 88% artykułu
Teatr
Sztuczna inteligencja wyreżyserowała spektakl w Teatrze im. Słowackiego
Materiał Promocyjny
Dodatkowe korzyści dla nowych klientów banku poza ofertą promocyjną?
Teatr
Malta Festival Dominiki Kulczyk wraca we wrześniu
Teatr
„1989” i „Zapiski z wygnania” z Grand Prix Festiwalu Dwa Teatry
Teatr
Iwan Wyrypajew: Putin jest jak terrorysta, chcę grać dla Muska
Materiał Promocyjny
Lidl Polska: dbamy o to, aby traktować wszystkich klientów równo
Teatr
Joanna Szczepkowska i Adam Ferency laureatami Nagrody Wielkiej Festiwalu „Dwa Teatry”