Nowe wyzwanie dla Europy

W Brukseli o wielkim nowym planie na razie się nie rozmawia, przypominając o złożonych już Ukrainie propozycjach w ramach porozumienia stowarzyszeniowego.

Ale idea planu Marshalla dla Ukrainy pojawia się coraz częściej w mediach. Realizacja takiego pomysłu wymagałaby okazania nie tylko ogromnej dozy empatii dla Ukrainy, lecz także solidarności na wzór tej, jaka funkcjonuje w ramach Unii Europejskiej. Nie wiadomo też , kto miałby się zająć organizacją takiego przedsięwzięcie ani  skąd miałyby pochodzić potrzebne na to miliardy. W grę wchodzi  suma w granicach  25–35 mld dol. Wydawać się może, że to niewiele w porównaniu z setkami miliardów, na jakie opiewają  pakiety ratunkowe dla zagrożonych państw strefy euro. Unia Europejska doszła już jednak do ściany, nie mówiąc o tym, że Ukraina nie jest  przecież państwem członkowskim.  Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) szykował już dla Ukrainy 15 mld dol. Mógłby więc pomóc, lecz nie zamierza rezygnować z warunków udzielania wsparcia, czyli reform gospodarczych i uporządkowania finansów na skalę gwarantującą zwrot kredytów.

– Jeżeli Ukraina podpisałaby umowę z MFW, co naszym zdaniem jest jedynym sensownym planem gospodarczym, to możemy się do tego dołożyć – zapewnia „Rz" Maja Kocijancic, rzeczniczka szefowej unijnej dyplomacji Catherine Ashton.

Promujący ideę planu Marshalla dla Ukrainy europoseł Paweł Kowal przekonuje „Rz", że istnieje wiele sposobów  zorganizowania pomocy.

Skąd wziąć pieniądze

Jednym z nich byłoby zwołanie międzynarodowej konferencji donatorów. Takie inicjatywy były w ostatnich latach organizowane, aby zebrać  środki dla takich krajów jak Syria, Mali czy Darfur. Najważniejszą rolę musiałaby jednak odegrać Unia Europejska. Mogłaby też zawrzeć wiążące porozumienie z Ukrainą o pomocy na bazie wynegocjowanego już porozumienia stowarzyszeniowego. Podobnie mogłyby uczynić USA. Istnieje też możliwość zrzeszenia państw zainteresowanych z udziałem Niemiec, Francji czy Polski. Przy tym nie może być mowy o podarowaniu Ukrainie miliardów bez jakiejkolwiek kontroli. W ramach pomocy Ukraina miałaby otrzymać zarówno kredyty, jak też bezzwrotne pożyczki oraz pomoc humanitarną.

– Idea wspaniała, lecz nie wyobrażam sobie, aby można ją było zrealizować bez gruntownej przebudowy obecnego systemu władzy na Ukrainie. Bez tego miliardy zostaną utopione w morzu korupcji –   tłumaczy „Rz" Wiktor Zamiatin, ekspert kijowskiego Centrum Razumkowa.

Ale też nikt nie  kryje, że obecnie szanse na realizację takich scenariuszy są równe zeru. Kilka  tygodni temu na łamach „Guardiana" wezwał do utworzenia planu Marshalla dla Ukrainy Sławomir Sierakowski, szef„Krytyki Politycznej". Apel podpisało wielu europejskich intelektualistów. Politycy trzymają się od takich pomysłów z daleka.

Szkodzenie Rosji

– Wiemy doskonale, że celem tego rodzaju planu nie byłaby realna pomoc Ukrainie, ale byłby on skierowany przeciwko Rosji – mówi „Rz" Siergiej Markow, szef moskiewskiego Instytutu Badań Politycznych, blisko związany z Kremlem. W jego opinii tego rodzaju pomoc obwarowana niechybnie warunkami politycznymi byłaby dowodem, że  Zachód robi wszystko, aby uniemożliwić Moskwie utrzymywanie braterskich więzi z Kijowem.

Bohdan Danyłyszyn, były minister gospodarki w rządzie Julii Tymoszenko, jest zdania,  że grunt pod uruchomienie szerokiego planu pomocy dla Ukrainy jest już właściwie przygotowany w postaci porozumienia o stowarzyszeniu Ukrainy z UE. – Należałoby jedynie skoncentrować się na kilku najważniejszych sprawach jak infrastruktura, wspólne projekty w dziedzinie technologii kosmicznych czy przemysłu lotniczego. Należałoby przy tym pamiętać o pomocy dla małego i średniego biznesu, w którym powstaje już teraz 50 proc. ukraińskiego PKB – przekonuje „Rz".

Nie jest tajemnicą, że Ukraina jest potencjalnym bankrutem i bez zewnętrznej pomocy grozi jej los Grecji. Jak na razie Kijów może liczyć jedynie na pomoc Rosji. Ale obiecane 15 mld dol. rosyjskiego wsparcia finansowego może okazać się mrzonką w chwili, gdyby Ukraina zmieniła kurs polityczny.

Rosja nabyła już ukraińskie obligacje za 3 mld dol. Gdyby nagle wycofała się z pomocy, zachodni „darczyńcy" musieliby wygospodarować co najmniej 12 mld dol. na najbliższe dwa–cztery lata, by chronić Ukrainę przed bankructwem.