Zakup „Damy z gronostajem” nie spodobał się Polakom

Ponad połowa ankietowanych źle ocenia decyzję ministra kultury – wynika z badania dla „Rzeczpospolitej".

Aktualizacja: 25.04.2018 09:47 Publikacja: 24.04.2018 19:44

„Dama z gronostajem” zawsze podziwiana – tu na Zamku Królewskim w roku 2010.

„Dama z gronostajem” zawsze podziwiana – tu na Zamku Królewskim w roku 2010.

Foto: Rzeczpospolita, Danuta Matłoch

Ankieterzy IBRiS zadawali pytanie: „Jak ocenia pan (pani) zakup przez rząd Polski kolekcji dzieł sztuki Fundacji Książąt Czartoryskich za kwotę 100 mln euro?". 32 proc. ankietowanych odpowiedziało, że zdecydowanie dobrze lub raczej dobrze, a 53 proc. – zdecydowanie źle lub raczej źle. Zdania nie miało 15 proc. badanych.

Czytaj także:

Zła atmosfera wokół odkupienia "Damy" pozostanie

"Dama z gronostajem" była chroniona przez prawo

Spór w rodzinie o spuściznę Izabeli Czartoryskiej

Wynikami ankiety nie jest zaskoczony politolog dr hab. Rafał Chwedoruk. – Można to tłumaczyć dwoma czynnikami. Wielu Polaków sądzi, że przede wszystkim powinniśmy wydawać na służbę zdrowia, a w dalszej kolejności na dzieła sztuki, nawet najcenniejsze. Po drugie, polskie społeczeństwo ma w dużej mierze chłopskie pochodzenie i nazwiska rodów arystokratycznych niekoniecznie dobrze się kojarzą – dodaje.

A sprawa sprzedaży kolekcji nadaje się na scenariusz opery mydlanej o życiu wyższych sfer. Afera wybuchła pod koniec marca, gdy tygodnik „Przegląd" napisał, że Fundacja Książąt Czartoryskich złożyła wniosek o likwidację. Co się stało ze 100 mln euro za sprzedaż kolekcji Skarbowi Państwa? Trafiły do fundacji Le Jour Viendra w Liechtensteinie. Likwidator polskiej fundacji Maciej Radziwiłł tłumaczył, że sprzedaży nie dało się uniknąć, bo kolekcja by niszczała, a przeniesienie pieniędzy nie ma na celu ich ukrycia.

Inaczej sądzi Tamara Czartoryska, córka księcia Adama Karola. Oskarżyła ojca, że od początku planował użycie pieniędzy na własne potrzeby, a nie na deklarowane cele kulturalne. Stwierdziła też, że „nienawidzi on Polski i Polaków". Książę odpowiedział, że nie powinno się przenosić „nieporozumień rodzinnych na forum publiczne".

W efekcie rodziną Czartoryskich zainteresowały się też media plotkarskie, szczególnie że Tamara to była aktorka i modelka, a w internecie łatwo można znaleźć jej zdjęcia w odważnych kreacjach. Skandal zaczęli też rozgrywać politycy. Posłowie PO złożyli zawiadomienia do prokuratury i CBA. Podkreślali, że zakup kolekcji ze środków publicznych przez wicepremiera Piotra Glińskiego był bezcelowy, bo Czartoryscy i tak nie mieli prawa wywieźć swojej kolekcji z Polski.

Podziały polityczne dobrze widać w sondażu IBRiS. Źle decyzję o kupnie ocenia aż 77 proc. wyborców PO, a tylko 24 proc. wyborców PiS. Zdecydowanie więcej krytyków tego posunięcia jest wśród widzów „Faktów" TVN (69 proc). i „Wydarzeń" Polsatu (63 proc.) niż „Wiadomości" TVP (29 proc.).

– W wynikach badania nie odbijają się tylko zwykłe podziały partyjne i stosunek do rządzących, ale też wartości charakterystyczne dla danych elektoratów. Takie jak podejście do oszczędności budżetowych, a z drugiej strony do polityki historycznej – mówi dr. hab. Chwedoruk.

Jego zdaniem sprawa jest dogodna dla opozycji jako bardziej widowiskowa i zrozumiała dla elektoratu niż spory o sądownictwo czy demokrację. – Szczególnie że PiS dochodził do władzy pod hasłami egalitaryzmu i walki z elitami. Już teraz widać, że ci, którzy są w przestrzeni między dwoma wielkimi obozami, przechylają się w stronę krytyków ministra kultury – zauważa.

A w tej sprawie pojawiają się wciąż nowe informacje. Prof. Marian Wolski, były prezes Fundacji Książąt Czartoryskich, mówił w wywiadzie dla poniedziałkowej „Rzeczpospolitej", że minister kultury Piotr Gliński pertraktował w sprawie zakupu zbiorów bezpośrednio z Czartoryskim, a nie uprawnionym do tego zarządem fundacji. Dodał, że „pieniądze powinny wrócić z Liechtensteinu do Polski i służyć polskiej kulturze".

Społeczeństwo
Ostatnie Pokolenie szykuje „wielką blokadę”. Czy ich przybudówka straci miejski lokal?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Społeczeństwo
Pogoda szykuje dużą niespodziankę. Najnowsza prognoza IMGW na 10 dni
Społeczeństwo
Burmistrz Głuchołaz: Odbudowa po powodzi odbywa się sprawnie
Społeczeństwo
Ostatnie Pokolenie zapewnia Polaków: Nie jesteśmy przeciwko wam
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Społeczeństwo
Znamy Młodzieżowe Słowo Roku 2024. Co oznacza "sigma"?