Spór o TK: rozwiązywanie kryzysu konstytucyjnego

Wynikające z tego ogłoszenia problemy polityczne, jak odwoływane i przenoszone spotkania szefów partii politycznych, nas, jako prawników, nie interesują. Skupimy się na twierdzeniu rzecznika rządu, pana Rafała Bochenka. Stwierdził on, że do poniedziałku rząd nie zdąży wprowadzić żadnych przełomowych rozstrzygnięć. Mamy inne zdanie na ten temat.

Narzędzie rozwiązania kryzysu konstytucyjnego – aparat telefoniczny...

Kryzys konstytucyjny ma dwa oblicza. Zaczęło się od wątpliwości związanych z obsadą TK. Obecnie orzeka w nim 12 sędziów. Trzech wybranych przez Sejm VII kadencji, zgodnie ze wszystkimi przepisami prawa, nie mogło złożyć ślubowania wobec Prezydenta RP. Trzech kolejnych, wybranych przez Sejm VIII kadencji na zajęte miejsca, nie jest przez prof. Andrzeja Rzeplińskiego dopuszczanych do orzekania.

Drugą stronę kryzysu stanowią próby wpływania na tryb orzekania przez TK ze strony Parlamentu oraz odmowa publikowania orzeczeń przez Prezesa Rady Ministrów.

Pierwszym krokiem rozwiązania kryzysu konstytucyjnego jest więc doprowadzenie do tego, aby w TK orzekało 15 prawidłowo wybranych sędziów. Spośród sześciu sędziów o nieokreślonym statusie, to wybór trzech sędziów „listopadowych" został dokonany zgodnie z przepisami prawa. Sędziowie wybrani przez Sejm VIII kadencji zajęli miejsca obsadzone już wcześniej, ponieważ uchwały Sejmu o stwierdzeniu braku mocy prawnej uchwał o wyborze sędziów z 2 listopada 2015r. nie wywarły żadnych skutków prawnych. Sejm nie może takich uchwał podejmować. Równie dobrze można by twierdzić, że Sejm może „unieważnić" wybór wszystkich sędziów TK.

Ten pierwszy krok należy wykonać za pomocą aparatu telefonicznego. Należy zwołać posiedzenie Sejmu, informując o nim (choćby wysyłając wiadomość SMS, co już się przecież zdarzało) posłów. W porządku obrad znalazłby się punkt dotyczący podjęcia uchwały o braku mocy prawnej wyboru przez Sejm VIII kadencji trzech sędziów TK. Taka uchwała znajduje oparcie w wyrokach TK z 3 i 9 grudnia 2015r., w których stwierdzono, że Sejm poprzedniej kadencji mógł wybrać sędziów na miejsca opróżniane z dniem 6 listopada 2015r. Równolegle Sejm mógłby stwierdzić, że dwóch sędziów wybranych w poprzedniej kadencji Sejmu został dokonany na podstawie przepisu niezgodnego z Konstytucją, co także wynika z wyroku TK z 3 grudnia 2015r.

Dzięki podjęciu tych uchwał Prezydent mógłby, za pomocą aparatu telefonicznego, zadzwonić do prof. Romana Ślebzaka, prof. Andrzeja Jakubeckiego i prof. Romana Hausera, tzw. sędziów listopadowych, i zaprosić ich na uroczyste odebranie ślubowania sędziowskiego. Jesteśmy przekonani, że zjawiliby się niezwłocznie. Dla nadania uroczystości odpowiedniej rangi, Prezydent mógłby też zadzwonić do Marszałków Sejmu i Senatu, Prezesa TK, Prezes Rady Ministrów, Pierwszej Prezes SN, Prezesa NSA i Prezesa Krajowej Rady Sądownictwa. To łącznie 10 połączeń telefonicznych, które mogą trwać po 2 minuty każda. Rzecznik prasowy Prezydenta, pan Marek Magierowski, mógłby też ogłosić w mediach planowanie uroczystości.

... i komputer

Trzeci krok zmierzający do rozwiązania kryzysu konstytucyjnego należy do Prezesa Rady Ministrów, która powinna doprowadzić do opublikowania wyroku TK z 9 marca 2016r. i innych wydanych po tej dacie orzeczeń. Przypominamy tylko, że nikt, w szczególności rząd, nie ma prawa do tego, by oceniać prawidłowość orzekania przez TK.

Czwarty krok w rozwiązywaniu kryzysu to zaprzestanie prób bezprawnego ingerowania z tryb procedowania przez Trybunał ze strony Parlamentu. Zgodnie z Konstytucją TK jest organem władzy sądowniczej, ta zaś – jest władzą odrębną. „Odrębny" wg słownika języka polskiego znaczy tyle, co „stanowiący samodzielną całość" albo „różniący się od innych". Oczywiście, ustawy (obowiązujące także TK) uchwala Parlament. Jednakże kolejne uchwalane przez Parlament VIII kadencji ustawy o TK każą zadać proste pytanie. Gdyby Krajowa Rada Sądownictwa, uprawniona do wydawania rozporządzeń (czyli źródeł prawa powszechnie obowiązującego) uchwaliła prawo, zgodnie z którym Sejm ma rozpatrywać ustawy w kolejności ich wpływu (co likwidowałoby tak często i ze wszystkich stron krytykowaną „zamrażarkę sejmową"), to czy byłoby to zgodne z prawem?

Uważamy, że wszystkie wskazane wyżej kroki można wykonać w ciągu kilku godzin. Oczywiście, krok pierwszy jest logistycznie najtrudniejszy do wykonania. Dlatego proponujemy, by posiedzenie Sejmu odbyło się w trybie nadzwyczajnym, choćby w niedzielę albo w poniedziałek rano. Wtedy wszystkie kroki można wykonać w ciągu dwóch dni, przed upływem terminu wyznaczonego przez Komisję Europejską.

Należy tylko zapytać przedstawicieli partii rządzącej, parafrazując ich hasło ze zwycięskiej kampanii wyborczej – dacie radę?

- adw. Krzysztof Stępiński, apl. adw. Damian Tokarczyk