Mikołaj Małecki: Pierwsze w Polsce przygotowanie do zabójstwa

To bodaj pierwszy przypadek karalnego przygotowania do zabójstwa. Mężczyzna wziął bańkę z paliwem, maczetę, siekierę oraz pałkę, zapakował je do plecaka, wsiadł na rower i oświadczył, że jedzie zabić byłą żonę. Zawczasu został zatrzymany przez policję.

Przepis o karalnym przygotowaniu do zabójstwa obowiązuje od 1 października 2023 r.

Zdarzenie opisała komenda powiatowa policji w Bytowie w komunikacie z 31 marca 2025 r.: „Gdy dowiedział się o zakończonej sprawie rozwodowej, zdenerwowany napełnił bańkę paliwem i zapakował do plecaka z maczetą, siekierą oraz pałką. Następnie wsiadł na rower, przekazując, że jedzie podpalić i… zabić żonę. Powiadomieni o brutalnych zamiarach mężczyzny policjanci zatrzymali 44-latka, zanim zdążył dotrzeć do celu. Prokurator przedstawił mu zarzuty m.in. przygotowania do zabójstwa. Decyzją sądu został tymczasowo aresztowany na trzy miesiące. Grozi mu nawet do piętnastu lat więzienia”.

Przepis o karalnym przygotowaniu do zabójstwa obowiązuje od 1 października 2023 r. i znajduje się w art. 148 § 5 k.k.: „kto czyni przygotowania” do zabójstwa, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15. Mamy tu do czynienia z szeroką (całkowitą) penalizacją przygotowania. Kodeks karny nie zawęża odpowiedzialności karnej za tę fazę przestępstwa, wręcz przeciwnie – wskazuje w sposób najbardziej ogólny na „czynienie przygotowań”. Oznacza to, że karalne są wszelkie celowe działania przygotowujące sprawcę do popełnienia przestępstwa.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Teresa Gardocka: Zaostrzanie kar musi być uzasadnione

Tak zwana duża nowelizacja kodeksu karnego, która weszła w życie 1 października 2023 roku, budzi...

Alternatywnym sposobem typizacji przygotowania w polskim systemie prawa karnego jest wskazywanie wybranych działań sprawcy, które mają podlegać karze. Wąska (niecałkowita) penalizacja przygotowania jest przewidziana np. w art. 200a k.k., opisującym tzw. grooming: sprawca nagabuje dziecko przez internet, zmierzając do spotkania z nim i skrzywdzenia go w aspekcie seksualnym. Art. 200a ogranicza odpowiedzialność sprawcy do działań podejmowanych online. Nie są karalne wszystkie czynności przygotowawcze do przestępstwa pedofilskiego. Jakkolwiek to dziwnie zabrzmi, jeśli sprawca nagabuje dziecko w rozmowie na żywo, a nie przez internet, jego działania nie stanowią karalnego przygotowania.

Czytaj więcej

Prawo karne

Nowe przestępstwa w kodeksie karnym

Ustawodawca usuwa luki prawne w kwalifikacji czynów zabronionych. W Kodeksie karnym będą nowe prz...

Kodeks karny. Różnica między przygotowaniem a usiłowaniem

Wzięcie siekiery i maczety to przysposobienie środków mających sprawcy stworzyć warunki do zamachu na życie człowieka. Takie działanie jest jedną z klasycznych czynności przygotowawczych określonych w art. 16 k.k. Ten ostatni przepis spełnia kluczową rolę definicyjną: podaje, jakie czynności stanowią przygotowanie do przestępstwa i jak rozpoznać, który przepis zamieszczony w części szczególnej kodeksu karnego typizuje tę formę stadialną. Czynności mające sprawcy stworzyć warunki do popełnienia konkretnego przestępstwa są przygotowaniem, niezależnie od tego, czy ich penalizacja ma charakter szeroki czy wąski.

Jechanie rowerem na miejsce planowanego czynu jeszcze bardziej zbliżało sprawcę do dokonania zabójstwa. Jednak „zmierzanie” rowerem w stronę domu byłej żony nie było jeszcze zmierzaniem „bezpośrednim”, więc nie było usiłowaniem (art. 13 k.k.).

Kodeksowe zmierzanie nie powinno być jednak rozumiane dosłownie – nie zawsze chodzi o fizyczne zbliżanie się do popełnienia zabójstwa. Różnica między przygotowaniem a usiłowaniem nie powinna być postrzegana ilościowo (jak daleko miał mężczyzna do domu byłej żony). Istotna jest różnica jakościowa: czy w danym miejscu i czasie sprawca miał warunki, by dopuścić się ataku na życie innego człowieka. Z przygotowania do usiłowania nie przechodzi się płynnie, krok po kroku. Konieczny jest swego rodzaju skok. Sprawca ma móc wykonać skok przenoszący jego czyn z fazy przygotowawczej, polegającej jedynie na tworzeniu warunków, w kolejną fazę przestępstwa: usiłowanie, które musi mieć bezpośredni związek z zabijaniem.

Czytaj więcej

Przestępczość

Rosyjski sąd złagodził wyrok dla amerykańskiego żołnierza Gordona Blacka. O kilka miesięcy

Sąd apelacyjny na dalekim wschodzie Rosji złagodził wyrok więzienia dla amerykańskiego żołnierza...

Kodeks karny a przygotowania do zabójstwa. Nieuchwytny zamiar?

Szeroka penalizacja przygotowania do zabójstwa ma swoje mocne strony: przede wszystkim chroni dobro prawne w maksymalny sposób. Pozwala służbom zatrzymać sprawcę pod zarzutem popełnienia przestępstwa, zanim zanadto zbliży się do dokonania przestępstwa. Unikamy także kazuistyki polegającej na wyliczaniu poszczególnych czynności zasługujących na karę. Można mieć jednak istotne wątpliwości, czy każdy przypadek „czynienia przygotowań” nadaje się, by stać się przestępstwem zagrożonym surową karą pozbawienia wolności.