Kariera w centrach usług – czy nadal ma przyszłość?

Sektor, który do niedawna chwalił się szybkim rozwojem, ostatnio częściej informuje o zwolnieniach niż o nowych projektach. To efekt transformacji, na której mogą skorzystać specjaliści.

Publikacja: 19.08.2024 04:30

Sektor nowoczesnych usług dla biznesu jest jednym z najważniejszych klientów na rynku biurowym w duż

Sektor nowoczesnych usług dla biznesu jest jednym z najważniejszych klientów na rynku biurowym w dużych miastach, w tym w Warszawie Mat. Pras.

Foto: mat. pras.

– Wprawdzie dzisiaj firmy z naszego sektora zatrudniają na mniejszą skalę niż wcześniej, ale nadal tworzą nowe stanowiska – i to te bardziej złożone, których tak łatwo się nie oddaje – podkreśla w rozmowie z „Rzeczpospolitą” Paweł Panczyj, członek zarządu oraz dyrektor ds. strategii i rozwoju w Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL). Organizacji, która zrzesza większość inwestorów z tej branży.

Tę opinię potwierdza najnowsze badanie planów pracodawców przeprowadzone przez agencję zatrudnienia Randstad. Według niego to firmy z branży nowoczesnych usług dla biznesu (centra SSC/BPO) będą w II półroczu br. najczęściej szukać nowych pracowników. Podczas gdy ogółem 31 proc. pracodawców przewidywało wzrost zatrudnienia w kolejnych miesiącach, to w centrach SSC/BPO ten odsetek sięgał 37 proc. (dorównywało im tylko budownictwo). Co więcej, połowa centrów również w I połowie roku prowadziła rekrutacje na nowe stanowiska.

Globalny ekosystem

Jednak nowoczesne usługi dla biznesu wyróżniają się teraz nie tylko planami nowych rekrutacji. Także zwolnień. O ile w trzech poprzednich latach o redukcji zatrudnienia mówiło w czerwcowym badaniu Randstad około 3–5 proc. firm z branży SSC/BPO, o tyle teraz ograniczenie liczby pracowników zapowiada co ósma (12 proc.). To sporo powyżej średniej dla wszystkich pracodawców (7 proc.).

Już na początku tego roku sektor usług dla biznesu stał się niechlubnym bohaterem tekstów o fali zwolnień grupowych w Polsce. Po czarnej serii w I kwartale ’24, gdy ponad tysiąc osób, w tym kilkuset specjalistów IT, straciło pracę w ramach zwolnień grupowych w krakowskich centrach Aptivu, Octopus Energy, PepsiCo Global Business Services (GBS) i w poznańskim oddziale Infosysu, nowym szokiem dla branży było ogłoszone w czerwcu zamknięcie globalnego centrum usług wspólnych brytyjskiego banku NatWest w Warszawie, które oznacza likwidację 1600 etatów.

– Centra w Polsce, które w dużym stopniu są częścią globalnych organizacji, podlegają dynamice rynków światowych – zwraca uwagę Dariusz Kubacki, wiceprezes ABSL ds. analiz biznesowych. Według danych ABSL ponad 4 na 5 spośród 457 tysięcy pracowników sektora jest zatrudnionych w centrach będących własnością zagranicznych firm, w tym międzynarodowych korporacji. Zagraniczni inwestorzy stali za 92 proc. z 60 nowych centrów SSC/BPO uruchomionych w Polsce w ciągu ostatniego roku (do końca marca 2024 r.).

Taka struktura inwestycji i zatrudnienia daje możliwość pracy w międzynarodowym środowisku, a niekiedy też szanse na międzynarodową karierę. Ma też jednak wady.

Czytaj więcej

Aleksandra Fandrejewska: Początek zmian związanych z AI tkwi w szkole

Kraj ekspertów

– Będąc częścią światowego ekosystemu, jesteśmy jego beneficjentem, ale też ponosimy konsekwencje, np. związane z konsolidacjami na poziomie międzynarodowym – zaznacza Janusz Dziurzyński, prezes ABSL. Tegoroczny raport ABSL zwraca uwagę na nasiloną w ostatnich latach globalną transformację sektora, który coraz mocniej stawia na zrobotyzowaną automatyzację z wykorzystaniem AI.

Ten trend widać również w Polsce; odsetek centrów usług planujących wprowadzenie strategii transformacji w najbliższych miesiącach wzrósł teraz do ponad 74 proc. (z niespełna 60 proc. rok wcześniej), przy czym większość z badanych firm realizuje te strategie transformacji pod nadzorem globalnej centrali.

– Nasze analizy potwierdzają, że sektor przechodzi przyspieszoną transformację. Ubiegły rok był momentem przełomowym. Zaobserwowaliśmy zwiększoną wydajność i wzrost wartości usług – wyjaśnia Janusz Dziurzyński, podkreślając, że Polska staje się krajem ekspertów, a nie typowo niskich kosztów pracy, co widać też po rosnących inwestycjach w podnoszenie kompetencji pracowników związanych z cyfryzacją i bardziej złożonymi procesami.

Potwierdzeniem tych zmian jest malejący udział stanowisk wsparcia administracyjnego (tzw. back office) w polskich centrach usług, który skurczył się do niespełna 44 proc. To efekt przesuwania się branży w kierunku procesów o większej wartości dodanej, co widać też po rosnącym udziale funkcji front office (najbardziej zorientowanych na klienta i bliżej związanych z centralą), a przede wszystkim mid-office, które wspierają front office w radzeniu sobie z zaawansowaną analityką i innymi bardziej złożonymi zadaniami. Jak zwraca uwagę Janusz Dziurzyński, w tym roku procesy mid-office po raz pierwszy przekroczyły 50 proc. świadczonych usług (ich udział sięgał prawie 53 proc.).

Faktury wklepuje robot

Dane ABSL potwierdzają, że branża stwarza spore możliwości kariery dla absolwentów uczelni, którzy startując z podstawowych stanowisk juniorskich, awansują z czasem na stanowiska specjalistyczne i menedżerskie. Maleje udział prostszych procesów transakcyjnych (tzw. wklepywania faktur), bo coraz większą część z nich przejmują automaty. W co czwartym centrum SSC/BPO poziom automatyzacji przekracza 30 proc.

Jak zaznacza ABSL, w ciągu ostatnich czterech lat udział pracujących w sektorze specjalistów i menedżerów wzrósł z 69 proc. do prawie 75 proc. Ma to również związek z rosnącym udziałem usług wiedzochłonnych, które wymagają co najmniej półrocznego przeszkolenia pracownika, by osiągnął wymagany poziom wydajności. W I kwartale br. udział stanowisk wymagających specjalistycznej wiedzy sięgał 55,5 proc.

– W okresie między 2020 r. a 2023 r. odnotowaliśmy aż 50-proc. wzrost stanowisk wysoko specjalistycznych i menedżerskich – podkreśla Grzegorz Mucha, szef Shell Business Operations Kraków zwracając też uwagę na inny trend; rosnącą w Polsce liczbę globalnych, decyzyjnych stanowisk. To szansa dla polskich specjalistów, którzy pracując w branży, mogą budować międzynarodową karierę.

Jak zaznacza Paweł Panczyj, podczas gdy technologia przejmuje coraz więcej powtarzalnych procesów w finansach, księgowości czy w IT, to w branży rośnie zapotrzebowanie na nowoczesne kompetencje analityczne i umiejętności miękkie, potrzebne w funkcjach mid czy front office.

Jak zaznacza Dagmara Żuromska z Randstad, w miejsce likwidowanych stanowisk przychodzą nowe, lepiej płatne miejsca pracy w centrach rozwojowych (R&D) oraz w zaawansowanych usługach biznesowych. – W SSC na pewno będą poszukiwane stanowiska wspierające skomplikowane procesy finansowe, controllingowe i wdrożeniowe, a także te związane z ESG– wylicza ekspertka Randstad

Rozwój i nowe projekty

Dariusz Kubacki zwraca uwagę, że pomimo niższej niż w poprzednich latach dynamiki ubiegłoroczny, 3,8-proc. wzrost zatrudnienia w sektorze po raz kolejny był większy niż ten w całej gospodarce. Również obecne prognozy ABSL zakładają rozwój branży, która według bazowego scenariusza ma w I kw. 2025 r. zatrudniać 471,6 tys. pracowników, o 3,2 proc. więcej niż w marcu 2024 r. Pomoże w tym rozwój działających już centrów usług.

Jak zaznacza Kubacki, nowe rekrutacje planują m.in. Societe Generale, Hapag-Lloyd i krakowskie centrum usług wspólnych Euroclear , które w lipcu miało otwarte rekrutacje na 100 nowych stanowisk, m.in. w obszarze cyberbezpieczeństwa. Jeszcze większe plany rozwoju ogłosiło Heineken GBS, które w tym roku chce przyjąć 400 pracowników, zwiększając zatrudnienie do ponad 2 tys. osób.

Pojawiają się też nowi inwestorzy. Wśród nich Mercedes-Benz Group Services, która w korporacyjnym centrum finansów, controllingu, HR i IT w Krakowie docelowo ma zatrudniać 250 osób. Nowy inwestor pojawił się też we Wrocławiu, gdzie w lipcu właściciel serwisu Pyszne.pl. ogłosił otwarcie centrum usług wspólnych, które ma się specjalizować w obsłudze procesów HR w Polsce i za granicą. – Sektor usług biznesowych w coraz większym zakresie poszukuje osób, które rozumieją technologię, które będą w stanie tworzyć analizy i prezentować wnioski zarządowi. W dobie rozwoju sztucznej inteligencji niezbędne jest też krytyczne myślenie, umiejętność wyciągania wniosków na podstawie danych i podejmowanie decyzji – wylicza Dariusz Kubacki, dodając, że pomimo rozwoju AI branża nadal rekrutuje absolwentów znających języki obce.

Silna pozycja Polski w rankingach usług biznesowych

Wartość globalnego rynku outsourcingu procesów biznesowych, która w 2023 r. wyniosła 280,6 mld USD, powinna w najbliższych latach rosnąć średnio o 9,4 proc. rocznie i przekroczyć w 2030 r. 525 mld USD.

Ta prognoza, zawarta w kwietniowym raporcie firmy Grand View Research, oznacza także nowe szanse rozwoju sektora usług biznesowych nad Wisłą. Tym bardziej że nasz kraj w ostatnich latach wzmocnił swoją pozycję wśród najlepszych lokalizacji dla nowych inwestycji w centra usług wspólnych i outsourcingu (SSC/BPO), w tym w globalne centra GBS.

Według ubiegłorocznego badania Deloitte „Global Shared Services and Outsourcing Survey” Polska była wtedy drugim najczęściej wybieranym krajem na inwestycję w GBS (wyprzedzana tylko przez Indie.). Obok Bułgarii, Irlandii, Meksyku i Malezji znalazła się też w grupie krajów, które od 2021 r. odnotowały największy procentowy wzrost w zakresie preferencji klientów dotyczących lokalizacji centrów usług wspólnych. Wśród silnych atutów Polski ankietowani inwestorzy wskazywali m.in. dostęp do wykwalifikowanych ekspertów, pozytywne doświadczenia klientów, a także członkostwo w Unii Europejskiej.

– Wprawdzie dzisiaj firmy z naszego sektora zatrudniają na mniejszą skalę niż wcześniej, ale nadal tworzą nowe stanowiska – i to te bardziej złożone, których tak łatwo się nie oddaje – podkreśla w rozmowie z „Rzeczpospolitą” Paweł Panczyj, członek zarządu oraz dyrektor ds. strategii i rozwoju w Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL). Organizacji, która zrzesza większość inwestorów z tej branży.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Rynek pracy
Zamiast węgla pieniądze na własną firmę. W Bytomiu ruszy nowy program
Rynek pracy
Więcej firm chce zatrudniać niż zwalniać
Rynek pracy
Polki płacą karę za macierzyństwo. Tracą ogromne pieniądze
Rynek pracy
Liczba wolnych miejsc pracy w Polsce spadła. Nowe dane GUS
Rynek pracy
Rekrutacja pracowników na sezonowej huśtawce
Rynek pracy
Mobbing – lepiej przeciwdziałać nękaniu, niż potem karać sprawcę