Poprawa na rynkach żywności w 2023 r. Ale cukier...

Sytuację na światowych rynkach żywności śledzi Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO). Właśnie ogłosiła, że wyznaczany przez nią indeks światowych cen żywności dla całego 2023 r. sięgnął 124 pkt. To o 19,7 pkt, czyli o 13,7 proc., mniej od średniej z 2022 r., gdy po napaści Rosji na Ukrainę ceny żywności eksplodowały, a ich indeks ustanowił historyczny rekord na poziomie 143,7 pkt. Ale zeszły rok był też lepszy niż 2021 r., gdy skutki pandemii podbiły ceny, a w ślad za nimi i indeks FAO do 125,7 pkt. Wszystko to nie zmienia jednak faktu, że ceny żywności były w zeszłym roku nadal bardzo wysokie. Dość wspomnieć, że w latach 2015–2020 indeks FAO wahał się między 90 a 100 pkt.

W zeszłym roku szczególnie mocno odczuwaliśmy zwyżki cen cukru. Ich wyznaczany przez FAO subindeks za cały 2023 r. sięgnął 145 pkt i był aż o 30,5 pkt wyższy niż średnio w 2022 r. Był też najwyższy od 2011 r., głównie z powodu obaw związanych ze światowym bilansem cukru, czyli nierównowagą pomiędzy produkcją i spożyciem tego surowca.

Znaczące spadki indeksów

Ceny pozostałych czterech podstawowych grup surowców i produktów żywnościowych, których subindeksy wyznacza FAO, były w minionym roku niższe niż rok wcześniej. Niektóre spadły bardzo znacząco.

O blisko jedną trzecią w dół poszedł subindeks cen olejów roślinnych – ze 187,8 pkt do 126,3 pkt. To najniższy pułap od trzech lat. Mocno spadły też ceny produktów mlecznych. Ich subindeks za 2023 r. wyniósł 118,8 pkt, podczas gdy rok wcześniej było to aż 142,4 pkt. Dużą przecenę na giełdach światowych zanotowały też zboża. Ich subindeks zjechał ze 154,7 pkt do 130,9 pkt. Spadki cen zanotowano też w minionym roku na rynkach mięsa, choć tu nie były one aż tak spektakularne. Subindeks cen mięsa spadł w zeszłym roku do 114,6 pkt, ze 118,8 pkt rok wcześniej.

FAO pokazała też, jak ceny żywności na rynkach światowych zachowywały się w grudniu 2023 r. Ich subindeks zanotował poziom 118,5 pkt, co oznacza spadek o 1,8 pkt, czyli o 1,5 proc., w porównaniu z poziomem z listopada oraz o 13,3 pkt, czyli o 10,1 proc., poniżej poziomu sprzed roku.

Subindeks światowych cen cukru był w grudniu aż o 16,6 proc. poniżej poziomu z listopada, ale i tak pozostał o blisko 15 proc. powyżej poziomu sprzed roku. Do grudniowego spadku notowań cen cukru przyczyniła się głównie wysoka produkcja w Brazylii, której pomagała sprzyjająca pogoda. Cenom pomogła też decyzja rządu Indii o ograniczeniu wykorzystania trzciny cukrowej do produkcji etanolu w bieżącym sezonie.

Grudzień na remis

W grudniu taniały też oleje roślinne. Ich subindeks spadł w porównaniu z listopadem o 1,4 proc. Taniały oleje palmowy, sojowy, rzepakowy i słonecznikowy, czemu sprzyjał spadek światowego popytu.

O 1 proc. w porównaniu z listopadem spadły w zeszłym miesiącu ceny mięsa. Taniały wieprzowina, wołowina i drób głównie za sprawą utrzymującego się słabego popytu importowego z Azji. Z kolei ceny mięsa owczego odbiły po dwóch miesiącach spadków ze względu na większy popyt przed świętami i spadek dostaw do uboju w Oceanii.

W górę poszły za to w zeszłym miesiącu ceny produktów mlecznych. Ich subindeks urósł w grudniu o 1,6 proc. w porównaniu z listopadem. I choć był to trzeci z rzędu miesięczny wzrost, to subindeks produktów mlecznych i tak był o 16,1 proc. poniżej wartości sprzed roku. Do grudniowego wzrostu indeksu przyczyniły się wyższe notowania cen masła, pełnego mleka w proszku i serów. Masło i sery drożały głównie za sprawą wysokiego popytu przed świętami w Europie Zachodniej, przy utrzymujących się niższych dostawach.

W grudniu drożały też zboża. Ich subindeks wzrósł w porównaniu z listopadem o 1,5 proc., ale i tak był o 16,6 proc. poniżej wartości z grudnia 2022 r. Po czterech kolejnych miesiącach spadków w grudniu w górę poszły ceny pszenicy, do czego przyczyniły się zakłócenia logistyczne związane z pogodą u niektórych głównych eksporterów oraz napięcia na Morzu Czarnym, utrudniające eksport z Ukrainy. Drożały kukurydza i jęczmień. A ceny ryżu poszły w górę w całym 2023 r. średnio o 21 proc., głównie z powodu obaw o wpływ El Niño na jego produkcję oraz w następstwie ograniczeń eksportowych nałożonych przez Indie.

Jakub Olipra, starszy ekonomista w Credit Agricole Bank Polska, w wywiadzie dla„Rz” mówił niedawno, że prognozy uzasadniają umiarkowany optymizm dotyczący cen żywności w Polsce w 2024 r.