Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Czy odmowa zwolnienia przesuwa termin opłaty?

Sąd Najwyższy ma rozstrzygnąć, czy sąd może wymagać od strony starającej się o zwolnienie z kosztów, by uiściła opłatę przed doręczeniem jej odpisu postanowienia o odmowie ulgi z uzasadnieniem.

Publikacja: 25.11.2024 06:42

Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Czy odmowa zwolnienia przesuwa termin opłaty?

Foto: Adobe Stock

To praktyczne i ważne pytanie prawne, gdyż brak opłaty w terminie pozbawia stronę prawa do rozpatrzenia np. apelacji. Skierował je do SN gdański sąd okręgowy.

Kwestia ta wynikła w sprawie o podział majątku wspólnego w której sąd okręgowy odrzucił apelację wnioskodawczyni od niekorzystnego dla niej postanowienia sądu rejonowego, gdyż wcześniej oddalił jej wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w zakresie brakującej opłaty od apelacji (w wysokości 900 zł).

Koszty sądowe w sprawach cywilnych

SO wskazał, że zgodnie z art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wnioskodawczyni reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika była zobowiązana do uiszczenia brakującej części opłaty od apelacji w terminie tygodniowym od dnia doręczenia jej pełnomocnikowi postanowienia z 11 stycznia 2024 r. o odmowie zwolnienie jej z tej opłaty. Powinna więc zapłacić do 25 stycznia 2024 r., ale termin ten nie został dotrzymany, gdyż opłata została uiszczona 8 lutego 2024 r.

Zdaniem SO dla oceny terminowości uiszczenia opłaty nie ma znaczenia okoliczność, że 22 stycznia 2024 r. pełnomocnik wnioskodawczyni złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z 11 stycznia 2024 r. i jego doręczenia. Według sądu złożenie takiego wniosku nie przedłuża terminu do dokonania opłaty od apelacji. A fakt uiszczenia tej opłaty przez stronę, która ubiegała się o zwolnienie, jak to ostatecznie miało miejsce w omawianej sprawie, świadczy, że strona musiała zdawać sobie sprawę z takiego obowiązku (co jest też związane z sytuacją osobistą, rodzinną i majątkową oraz osiąganymi dochodami występującego o zwolnienie od kosztów).

Czytaj więcej

Niższe koszty sądowe czekają na podpis prezydenta. Nie wszyscy będą zadowoleni

Negatywne konsekwencje związane z możliwością upływu terminu do opłacenia pisma procesowego

W trakcie rozpatrywania zażalenia wnioskodawczyni szerszy skład SO (w ramach tzw. zażalenia poziomego) powziął jednak wątpliwości, które zawarł w pytaniu prawnym do SN: czy wskazany w art. 112 ust. 3 zd. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych tygodniowy termin do opłacenia pisma, w przypadku gdy strona wniosła o sporządzenie uzasadnienia postanowienia w przedmiocie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych wydanego przez sąd drugiej instancji w stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2023 r., lecz nie wywiodła zażalenia, biegnie od dnia doręczenie jej tego postanowienia, czy też od dnia jego uprawomocnienia się? Dodajmy, że doręczenie naturalnie następuje później.

W uzasadnieniu pytania trójka sędziów SO (Dorota Budzisz, Adrianna Gołuńska-Łupina i Krzysztof Koczyk) wskazała, że strona zabiegająca o zwolnienie z kosztów, aby nie narazić się na negatywne konsekwencje związane z możliwością upływu terminu do opłacenia pisma procesowego, musiałaby uiścić opłatę przed doręczeniem jej odpisu postanowienia z uzasadnieniem, a więc przed zapoznaniem się z motywami rozstrzygnięcia sądu odmawiającego. A to budzi wątpliwości aksjologiczne.

Sygnatura akt: III CZP 47/24

Czytaj więcej

Zwolnienie z kosztów sądowych: z jakich powodów można je uzyskać

To praktyczne i ważne pytanie prawne, gdyż brak opłaty w terminie pozbawia stronę prawa do rozpatrzenia np. apelacji. Skierował je do SN gdański sąd okręgowy.

Kwestia ta wynikła w sprawie o podział majątku wspólnego w której sąd okręgowy odrzucił apelację wnioskodawczyni od niekorzystnego dla niej postanowienia sądu rejonowego, gdyż wcześniej oddalił jej wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych w zakresie brakującej opłaty od apelacji (w wysokości 900 zł).

Pozostało 86% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Po co psuć świeżą krew, czyli ostatni tegoroczni absolwenci KSSiP wciąż na lodzie
Nieruchomości
Uchwała wspólnoty musi mieć poparcie większości. Ważne rozstrzygnięcie SN
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Śmierć nastolatek w escape roomie. Jest wyrok