Oddajesz regularnie krew? Możesz liczyć na korzyści i przywileje

W ciągu roku w Polsce wykonuje się około 1,7 mln transfuzji krwi. Krwi nie da się uzyskać w warunkach laboratoryjnych, dlatego honorowi krwiodawcy są tak ważni. Jakie korzyści wynikają z oddawania krwi?

Publikacja: 11.12.2024 06:37

Oddawanie krwi zapewnia dawcom szereg korzyści zdrowotnych i sporo przywilejów.

Oddawanie krwi zapewnia dawcom szereg korzyści zdrowotnych i sporo przywilejów.

Foto: Adobe Stock

Rosnące zapotrzebowanie na krew na całym świecie ma związek z rozwojem medycyny, w tym zwłaszcza transplantologii, onkologii, hematologii i chirurgii sercowo-naczyniowej. Jest to substancja, która ratuje życie i zdrowie. Krew można pozyskać tylko od drugiego człowieka. Mimo intensywnych badań poświęconych wytwarzaniu syntetycznego odpowiednika, do tej pory nie udało się opracować metody umożliwiającej produkcję tej substancji w warunkach laboratoryjnych. Oddawanie krwi jest czynem bezinteresownym. Krwiodawcy mogą jednak liczyć na wiele różnych przywilejów.

Przywileje dla honorowych dawców krwi. Ile dni wolnego?

Oddawanie krwi jest regulowane przez ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi. Krwiodawstwo w Polsce jest dobrowolne i bezpłatne. Oznacza to, że krwiodawca nie otrzymuje za oddaną krew żadnego wynagrodzenia. Może jednak skorzystać z określonych uprawnień i przywilejów. Rodzaj tych uprawnień zależy od posiadanego tytułu - „Honorowego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”.

Tytuł „Honorowego Dawcy Krwi” oraz specjalną legitymację otrzymuje każdy, które zarejestruje się w jednostce organizacyjnej Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, oddziale terenowym lub na akcji wyjazdowej oraz odda krew lub jej składniki. W dniu oddania krwi oraz w następnym dniu takiej osobie przysługuje zwolnienie od pracy i nauki. Za ten czas pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Pracodawca ma obowiązek udzielić zwolnienia, jednak powinien zostać wcześniej poinformowany o nieobecności. Jeśli okazałoby się, że dawca jest zdyskwalifikowany, przysługuje mu usprawiedliwienie na czas okresowego badania lekarskiego. Pracownik może uzyskać zaświadczenie dla pracodawcy o oddaniu krwi. Będzie ono dostępne na Indywidualnym Koncie Pacjenta. 

Drugim przywilejem, z którego może skorzystać krwiodawca w dniu, w którym odda krew, jest posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4,5 tys. kalorii. Jest on przekazywany w formie 9 czekolad. Poza tym dawca może ubiegać się o zwrot kosztów dojazdu do najbliższego punktu poboru krwi, o ile podróżował autobusem, tramwajem lub pociągiem i okaże bilet.

Ulga podatkowa i darmowe badania krwi

Osoby, które w danym roku podatkowym oddały krew, mają prawo skorzystać ze specjalnej ulgi podatkowej z tytułu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa. Wysokość tej ulgi zależy od ilości oddanej krwi, a odliczenia dokonuje się od dochodu (przychodu). W praktyce, wysokość ulgi oblicza się w następujący sposób - należy pomnożyć ilość faktycznie oddanej krwi (lub osocza) w danym roku przez 130 zł (ekwiwalent pieniężny za 1 litr pobranej krwi). Odliczenie nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu, a w przypadku osób będących na ryczałcie, 6 proc. przychodu z zeznania podatkowego.

Przy okazji oddawania krwi wykonywane są badania laboratoryjne - stężenie hemoglobiny, test kiłowy, antygen HBs, DNA-HBV, przeciwciała anty-HCV, RNA HCV, przeciwciała anty-HIV oraz RNA HIV, grupa krwi układu ABO oraz grupa krwi układu Rh. Przy kolejnych donacjach badane są też układy grupowe i przeciwciała, a u osób systematycznie oddających krew raz w roku wykonuje się morfologię krwi oraz wzór odsetkowy krwinek białych, czyli tzw. rozmaz. Każdy krwiodawca ma prawo bezpłatnie uzyskać wyniki swoich badań. Są one zwykle dostępne w kilka dni po pobraniu. Osoby, które kilka razy oddały krew mogą bezpłatnie lub za niewielką opłatą otrzymać kartę identyfikacyjną grupy krwi. Szczegółowe zasady wydawania karty regulują wewnętrzne przepisy regionalnych centrów krwiodawstwa.

Odznaczenia PCK i ministra zdrowia

Osobom, które oddadzą określoną ilość krwi, przysługuje tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” oraz odznaka honorowa nadawana przez Zarząd Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża. 

  • Tytuł „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi III stopnia” i brązowa odznaka - kobiety, które oddały co najmniej 5 litrów krwi, mężczyźni którzy oddali co najmniej 6 litrów krwi oraz każdy, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi.
  • Tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi II stopnia” i srebrna odznaka - kobiety, które oddały co najmniej 10 litrów krwi, mężczyźni którzy oddali co najmniej 12 litrów krwi oraz każdy, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi.
  • Tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi I stopnia” i złota odznaka - kobiety, które oddały co najmniej 15 litrów krwi, mężczyźni którzy oddali co najmniej 18 litrów krwi oraz każdy, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi.

Ten tytuł upoważnia ubezpieczone osoby do otrzymywania bezpłatnych leków (do wysokości limitu) objętych wykazem leków refundowanych oraz leków, które stosuje się w związku z oddawaniem krwi (m.in. żelaza, kwasu foliowego i preparatów witaminowych). Kolejnym przywilejem jest możliwość skorzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych w aptekach. Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi mają także możliwość korzystania z ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej. Szczegółowych informacji należy szukać u przewoźników. Te osoby mogą również liczyć na zniżki w niektórych punktach handlowo-usługowych.

Kobietom i mężczyznom, którzy oddali co najmniej 20 litrów krwi lub równowartości jej składników, przysługuje odznaczenie „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu” oraz legitymacja, która potwierdza uzyskanie tego tytułu. Odznaka jest przyznawana przez ministra zdrowia, ale nie zapewnia żadnych dodatkowych praw oraz przywilejów.

Czytaj więcej

Honorowi dawcy krwi tracą ważny przywilej

Jakie korzyści wynikają jeszcze z oddawania krwi?

Regularne oddawanie krwi to bezcenna pomoc nie tylko dla ofiar wypadków i chorych na raka, ale też dla kobiet, które doznały krwotoku podczas porodu oraz dla osób, które potrzebują przeszczepu lub zmagają się z przewlekłymi chorobami. Nie wszyscy jednak wiedzą, że krwiodawstwo zapewnia także sporo korzyści zdrowotnych dla samego dawcy. Jedną z najważniejszych jest obniżenie ryzyka chorób serca oraz poprawa ogólnego stanu zdrowia. Jest to związane z możliwością zmniejszenia lepkości krwi i obniżenia poziomu hemoglobiny. To z kolei przekłada się na mniejsze ryzyko zawału i udaru mózgu oraz na obniżenie ciśnienia. Oddając krew regulujemy także poziom żelaza w organizmie. Jego nadmiar jest niepożądanym zjawiskiem, bowiem wiąże się z ryzykiem wystąpienia hemochromatozy, której skutkiem może być uszkodzenie narządów.

Ogromną zaletą jest też możliwość wykonania darmowych badań przed oddaniem krwi. Umożliwia to wczesne wykrycie potencjalnych problemów ze zdrowiem oraz szybkie rozpoczęcie leczenia. Warto również wspomnieć o poprawie samopoczucia psychicznego, która wiąże się z niesieniem bezinteresownej pomocy innym osobom. 

Rosnące zapotrzebowanie na krew na całym świecie ma związek z rozwojem medycyny, w tym zwłaszcza transplantologii, onkologii, hematologii i chirurgii sercowo-naczyniowej. Jest to substancja, która ratuje życie i zdrowie. Krew można pozyskać tylko od drugiego człowieka. Mimo intensywnych badań poświęconych wytwarzaniu syntetycznego odpowiednika, do tej pory nie udało się opracować metody umożliwiającej produkcję tej substancji w warunkach laboratoryjnych. Oddawanie krwi jest czynem bezinteresownym. Krwiodawcy mogą jednak liczyć na wiele różnych przywilejów.

Pozostało jeszcze 93% artykułu
Prawo w Polsce
Sprawa dotacji dla PiS. Czy PKW wybrnie z impasu?
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Konsumenci
Obniżka opłat za abonament RTV na 2025 rok. Trzeba zdążyć przed tym terminem
Nieruchomości
Dom zostawiony rodzinie w kraju nie przechodzi na własność. Sąd Najwyższy o zasiedzeniu
W sądzie i w urzędzie
Duże zmiany dla wędkarzy od 1 stycznia. Ile trzeba zapłacić w 2025 na łowiskach Wód Polskich?