Nowelizacja kodeksu cywilnego: elektroniczne dokumenty zastąpią papierowe

Biznes, ale także osoby fizyczne, dostanie możliwość pełnoprawnego posługiwania się nowoczesnymi formami korespondencji, takimi jak e-maile, esemesy czy nawet nagrania wideo. W kontaktach z innymi obywatelami, firmami, urzędami czy sądami  zastąpią  papierową korespondencję (poza ściśle określonymi wyjątkami).

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego przygotowała dużą nowelizację kodeksu cywilnego oraz kilku innych ustaw. Jedną z największych zmian jest dopuszczenie dwóch nowych form czynności prawnych, np. sprzedaży czy składania ofert handlowych. Chodzi o formę dokumentową i elektroniczną.

Forma dokumentowa ma być tak daleko odformalizowana, że nie będzie nawet wymagany podpis, byle tylko była możliwość odczytania tekstu. Może to być więc np. poczta elektroniczna, ale również nagrania audio lub audiowideo.

Zawarcie w takiej postaci umowy sprzedaży będzie więc tak samo ważne  jak pisemnie.

W tej chwili często sądy nie honorowały takich dokumentów. Teraz będą musiały. Co prawda w przypadku dokumentów w tej formie nie będzie korzystania z domniemania prawdziwości, ale w praktyce trudno będzie podważyć ich treść. Potwierdza to Marcin Łochowski, sędzia cywilny z Sądu Okręgowego Warszawa-Praga.

– Może raz czy dwa spotkałem się z kwestionowaniem prawdziwości tego rodzaju dokumentu, a przecież  np. w sprawach gospodarczych to one stanowią większość opasłych akt.

Forma elektroniczna również przewiduje dla dokumentu postać np. e-maila, ale będzie musiał być opatrzony elektronicznym podpisem (niekoniecznie certyfikowanym). Już dziś takie dokumenty stosowane są przed lubelskim e-sądem. Nowelizacja rozszerza taką możliwość na kilka nowych procedur, np. zajęcie konta bankowego przez komornika.

Jeśli w biznesie kontrahenci nie ustalą innych zasad, dokumenty elektroniczne będą równoprawne z pisemnymi.

Nie bez znaczenia były tu wskazania Unii, która np. w konwencji UNCITRAL o posługiwaniu się środkami komunikacji elektronicznej w umowach międzynarodowych z 2005 r. ustanowiła zasadę, że jeżeli prawo zastrzega dla wiadomości lub umowy postać pisemną, wymóg ten jest spełniony przez elektroniczną wiadomość, jeżeli informacja w niej zawarta będzie dostępna, kiedy zajdzie taka potrzeba (wystarczy np. wywieszenie jej na stronie internetowej).

Dopuszczenie, zwłaszcza przed sądami, dokumentów niepapierowych wymagało rozbudowy przepisów dotyczących badania ich prawdziwości, m.in. poprzez zwiększenie roli biegłych sądowych w tej procedurze.

–  Sukces e-sądu potwierdza, że także potencjał zwykłych sądów może i powinien być lepiej wykorzystany za sprawą nowych technologii informatycznych. Z zadowoleniem przyjmujemy zapowiedź przeniesienia tych rozwiązań na egzekucję komorniczą – mówi mec. Krzysztof Kajda, wicedyrektor Departamentu Prawnego Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan.