Nowe plany nauczania dla wszystkich

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało projekt rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania w  szkołach publicznych. Ma ono obowiązywać od 1 września  2012 r., jednak dyrektorzy szkół jego przepisy muszą uwzględnić w projektach arkuszy organizacyjnych, które przedstawiają organom prowadzącym do 30 maja, oraz folderach i informacjach przygotowywanych dla kandydatów do tych placówek.

Przede wszystkim ramowy plan nauczania określa tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych dla poszczególnych klas oraz minimalną liczbę godzin na poszczególne przedmioty w trzyletnim okresie nauczania (w technikach – w czteroletnim). Resort edukacji zrezygnował z tygodniowego określenia liczby godzin, które powinny być przeznaczone na poszczególne zajęcia obowiązkowe. Na przykład w gimnazjum, w trzyletnim okresie nauczania, obowiązkowe zajęcia z języka polskiego będzie trzeba zrealizować w wymiarze co najmniej 450 godzin, matematyki – 385 godzin, a historii – 190. Z tym że tygodniowy wymiar godzin będzie wynosił dla klasy I – 29, dla klasy II – 30, a dla klasy III – 31.

W obecnym stanie prawnym w każdej szkole poza zajęciami obowiązkowymi dyrektor szkoły może przydzielić klasie dodatkowe godziny z tzw. puli godzin dyrektorskich. Może je przeznaczyć na zwiększenie liczby obowiązkowych zajęć, np. matematyki, ale także na zajęcie wyrównawcze. W pierwotnej wersji projektu takie godziny nie zostały wyraźnie wyszczególnione. Jednakże MEN wyjaśnia, że dyrektor będzie miał do swojej dyspozycji godziny, które będzie mógł przeznaczyć na zwiększenie wybranych obowiązkowych lekcji. Skąd one wynikną?

Otóż suma rocznych tygodniowych wymiarów obowiązkowych lekcji jest wyższa niż suma minimalnych liczb godzin na poszczególne lekcje podzielona przez liczbę tygodni nauki. Np. w projekcie ramowego planu nauczania dla gimnazjum suma minimalnych liczb godzin przeznaczonych na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne 2815 podzielona przez 32 (na tyle tygodni nauki określono te minimalne liczby godzin) daje 88. Suma tygodniowych wymiarów obowiązkowych zajęć edukacyjnych w poszczególnych klasach to 29 + 30 + 31 = 90; różnica 90 – 88 = 2, to godziny do dyspozycji dyrektora szkoły finansowane przez organ prowadzący, które dyrektor szkoły musi przeznaczyć na wybrane, ale tylko obowiązkowe zajęcia edukacyjne.

Dodatkowo dyrektor może wykorzystać tzw. godziny karciane. Ponadto dyrektor będzie mógł wnioskować do organu prowadzącego o przyznanie maksymalnie trzech godzin tygodniowo dla każdej klasy na zwiększenie wymiaru zajęć wskazanych we  wniosku.

Duże zmiany czekają szkoły ponadgimnazjalne, a zwłaszcza technika. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, także techników, po I klasie wybiorą przedmioty, których będą się uczyć w zakresie rozszerzonym. Uczniowie liceów ogólnokształcących od dwóch do  czterech, a techników –  dwa. Ci, którzy w LO wybiorą przedmioty humanistyczne, będą obowiązkowo uczyć się przyrody. Ci zaś, którzy zdecydują się na kształcenie matematyczno-przyrodnicze – historii i społeczeństwa. Z kolei uczniowie technikum, niezależnie od dokonanego wyboru, obowiązkowo będą uczyć się historii i społeczeństwa.

Ekspert wyjaśnia

Andrzej Jasiński Ośrodek Rozwoju Edukacji

Projekt rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania pozwala dyrektorom liceów na budowanie zróżnicowanej oferty zajęć dla uczniów, wymusza też zmianę myślenia o organizacji pracy szkoły. Na etapie planowania dyrektor musi zaproponować przedmioty uzupełniające i te, które w kierowanym przez niego liceum będą nauczane w zakresie rozszerzonym oraz ustalić wymiar nauczania wszystkich przedmiotów tak, by był on zgodny z przepisami prawa. W trakcie realizacji szkolnych planów nauczania zadaniem dyrektora będzie także monitorowanie liczby faktycznie odbytych godzin zajęć tak, by móc reagować w przypadku, gdy np. z powodu choroby nauczyciela pojawi się zagrożenie, że minimalna liczba godzin nauczania przedmiotu nie zostanie osiągnięta.

Proponowane zmiany stwarzają też możliwość bardziej niż dotychczas elastycznej organizacji zajęć. Dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych będą na przykład mieli jedną godzinę tygodniowo w cyklu kształcenia, którą będą mogli przeznaczyć na zwiększenie liczby godzin w wybranej klasie, z wybranego przedmiotu obowiązkowego. Ponadto minimalna ogólna liczba godzin przeznaczona  na poszczególne obowiązkowe zajęcia edukacyjne w liceach została obliczona na 30 – tygodniowe lata szkolne, podczas gdy w każdym roku szkolnym są przeciętnie niemal 34 tygodnie nauki (klasa I i II po 37 tygodni, klasa III 27). Pozostały czas (liczbę godzin) można przeznaczyć na kontynuowanie obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w systemie klasowo-lekcyjnym czy międzyoddziałowym bądź jako zajęcia organizowane w innej formie.

Przedmioty nauczane w zakresie rozszerzonym i uzupełniające muszą być zrealizowane w wymiarze minimum 870 godzin w ciągu trzech lat – to 29 godzin tygodniowo (dotychczas było ich 10). Każdy z przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym będzie realizowany w wymiarze minimalnym, zależnie od przedmiotu 240 lub 180 godzin. W przypadku biologii, chemii czy historii uczniowie mają zatem zapewnione 8 godzin tygodniowo, a informatyki i wiedzy o społeczeństwie – 6 godzin tygodniowo. Uczniowie, którzy wybiorą mniejszą liczbę przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonych, będą uczęszczać na przedmioty uzupełniające. Poza historią i nauką o społeczeństwie oraz przyrodą mogą je stanowić zajęcia artystyczne, ekonomia w praktyce lub inne przedmioty, dla których nie ustalono podstawy programowej, ale program ich nauczania został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania. Obok przedmiotów wymienionych w projekcie rozporządzenia można więc zaproponować uczniom na przykład: logikę, elementy zastosowań informatyki, prawo w praktyce, zajęcia tematyczne prowadzone w języku obcym.

Jeśli rozwiązania przewidziane w projekcie znajdą się w rozporządzeniu podpisanym przez ministra, dyrektorzy liceów będą musieli już niedługo zdecydować, jakie zestawy przedmiotów rozszerzonych i uzupełniających zaproponują kandydatom, którzy od 1 września 2012 roku staną się uczniami ich szkół.

Nowe zasady ustalania dni wolnych

Dyrektor szkoły po zasięgnięciu opinii rady szkoły, a w przypadku szkół, w których rada nie została powołana, rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego, może w danym roku szkolnym ustalić dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w wymiarze m.in.:

1) dla szkół podstawowych, zasadniczych szkół zawodowych, szkół policealnych – do 6 dni,

2) dla gimnazjów – do 8 dni,

3) liceów ogólnokształcących i profilowanych, liceów i techników uzupełniających – do 10 dni.

Dodatkowe dni wolne może wyznaczyć w:

? dniu sprawdzianu w szkole podstawowej

b) w dniach przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego w gimnazjum,

c) w dniach, kiedy odbywa się egzamin maturalny,

d) w dniach, kiedy odbywa się etap pisemny egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,

> dni świąt religijnych niebędących dniami ustawowo wolnymi od pracy

> inne dni, jeżeli jest to uzasadnione organizacją pracy szkoły lub potrzebami społeczności lokalnej, np. w poniedziałek 31 października (przed Wszystkimi Świętymi, w piątek 9 czerwca – po Bożym Ciele)

O tym, które dni będą dodatkowymi dniami wolnymi, społeczność szkolna oraz rodzice muszą być poinformowani do 30 września. Tak wynika z rozporządzenia MEN z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (DzU nr 46 poz. 432 ze zm).

Czytaj więcej w naszym specjalnym serwisie: Raport szkolny

Czytaj także w serwisach:

Prawo dla Ciebie

»

Twoje prawo

»

Edukacja, oświata, wychowanie

Samorząd