Ofiary represji nie są jednakowo traktowane. Czy to się zmieni?

Resort rodziny, pracy i polityki społecznej nie widzi możliwości zrównania świadczeń, które otrzymują różne grupy, które w przeszłości padły ofiarą represji politycznych np. Sybiraków i działaczy opozycji antykomunistycznej.

Publikacja: 23.01.2025 05:06

Kombatanci.

Kombatanci.

Foto: Dariusz Gorajski

Temat ten wywołała posłanka Elżbieta Anna Polak (Platforma Obywatelska), która skierowała do szefowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej interpelację w sprawie zrównania wysokości comiesięcznego świadczenia pieniężnego dla kombatantów, w tym zesłańców na Sybir, ze świadczeniami, które otrzymują działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych. Oba świadczenia regulują osobne ustawy.

Sybiracy powinni otrzymywać tyle, ile działacze opozycji z PRL?

Posłanka powoływała się na stanowisko zarządu głównego Związku Sybiraków. Wskazała, że powinny być wprowadzone zmiany w ustawie o świadczeniu pieniężnym przysługującym polskim obywatelom zesłanym lub deportowanym do ZSRR w latach 1939–1956, „ponieważ byli Polakami uznanymi za wrogów socjalizmu”. Jej zdaniem zmiana polegałaby na podwyższeniu świadczenia do kwoty stanowiącej równowartość najniższej emerytury, a kwota ta mogłaby podlegać waloryzacji. Przypominała, że w lipcu 2023 r. Sejm znowelizował ustawę o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych i podniósł wysokość świadczenia do kwoty stanowiącej równowartość najniższej emerytury.

Czytaj więcej

Służba wojskowa na kolei nie była represją polityczną

Obecnie kombatantom oraz osobom, które były deportowane np. do ZSRR zgodnie z ustawą o kombatantach, przysługuje prawo do dodatku kombatanckiego w wysokości 330,07 zł, ryczałtu energetycznego w wysokości 299,82 zł i dodatku kompensacyjnego w wysokości 49,51 zł. Łączna suma świadczeń to 679,40 zł.

Z kolei osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Sowiecki mają prawo do świadczenia za każdy pełny miesiąc pracy przymusowej, nie więcej jednak niż łącznie za 20 miesięcy – obecnie to kwota od 16,55 zł do maksymalnie 330,07 zł. Z kolei działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych na podstawie ustawy z 2015 r. przysługuje świadczenie wynoszące 1780,96 zł. Co roku kwoty te są podwyższane w ramach waloryzacji. Obok tego niektórym grupom przysługują uprawnienia o charakterze rzeczowym, np. wejście do lekarza poza kolejnością czy bezpłatny bilet komunikacji.

Odrębne prawo to inne świadczenia, ale nie łamie to zasady równości 

Odpowiadając na interpelację, wiceminister rodziny prof. Sebastian Gajewski przypomniał, że na podstawie Konstytucji RP specjalną opieką otacza weteranów walk o niepodległość, zwłaszcza inwalidów wojennych. Ale też wskazał, że w obowiązującym stanie prawnym odrębnymi ustawami uregulowane są uprawnienia przysługujące „zdefiniowanym ustawowo grupom społecznym legitymującym się działaniem na rzecz odzyskania niepodległości i suwerenności przez Państwo Polskie lub podlegającym zróżnicowanym formom represji w związku z działaniem systemów totalitarnych III Rzeszy i ZSRR w okresie II Wojny Światowej oraz aparatu państwa w okresie powojennym”.

Czytaj więcej

Działacze opozycji demokratycznej nie chcą być traktowani jak za rządów PiS

„Z tego powodu nie można przyjąć, by wszystkie te grupy łączyły wspólne cechy relewantne, a w konsekwencji – by różne ukształtowanie przysługujących im uprawnień z tytułu posiadania szczególnego statusu wyznaczonego braniem udziału w pewnych zdarzeniach z dwudziestowiecznej historii Polski naruszało konstytucyjną zasadę równości” – uważa wiceminister Gajewski. Jego zdaniem dokonanie korzystnych zmian przysługujących „jednej z tych grup nie musi automatycznie przekładać się na takie zmiany w stosunku do innych”. A także „nie można budować automatycznych porównań między przedstawicielami obu grup, także w odniesieniu do zakresu i wysokości świadczeń, które im przysługują”.

Profesor Gajewski dodał też, że w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nie są obecnie prowadzone prace nad zmianą przepisów dotyczących tych grup.

Temat ten wywołała posłanka Elżbieta Anna Polak (Platforma Obywatelska), która skierowała do szefowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej interpelację w sprawie zrównania wysokości comiesięcznego świadczenia pieniężnego dla kombatantów, w tym zesłańców na Sybir, ze świadczeniami, które otrzymują działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych. Oba świadczenia regulują osobne ustawy.

Sybiracy powinni otrzymywać tyle, ile działacze opozycji z PRL?

Pozostało jeszcze 89% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia Polski
KL Plaszow opustoszał, bo więźniów wygnano do Auschwitz
Materiał Promocyjny
Suzuki e VITARA jest w pełni elektryczna
Polityka
Służba wojskowa na kolei nie była represją polityczną
Historia Polski
Obrączka odnaleziona po 80 latach
Wojsko
Będzie mniej nowych klas wojskowych w szkołach. Spada ich popularność?
Materiał Promocyjny
Warta oferuje spersonalizowaną terapię onkologiczną
Polityka
Ryszard Petru wskazuje dwa błędy Niemiec. „To było za dużo dla Europy”
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego