Łatwiej o asysty honorowe na pogrzeby generałów. PiS oburzone

W lutym 2022 roku odbył się w Warszawie pogrzeb byłego dowódcy Sił Powietrznych gen. Ryszarda Olszewskiego. W ostatniej chwili okazało się, że MON odmówiło przyznania asysty honorowej na pogrzeb, przysługującej co do zasady wszystkim zmarłym żołnierzom, bo w archiwach znaleziono informacje o rzekomej współpracy z Wojskową Służbą Wewnętrzną. Sprawa odbiła się głośnym echem w środowisku, zarzucano kierownictwu MON przesadę i czepliwość, a takich sytuacji ma już nie być. Jak ustaliła „Rzeczpospolita”, pod koniec kwietnia MON zmieniło ceremoniał wojskowy, eliminując konieczność zasięgania przed decyzją o przyznaniu asysty m.in. opinii IPN.

Dyskusję na temat asyst rozpoczęły kontrowersyjne pochówki sprzed dekady

Przepisy dotyczące asyst honorowych zaostrzył w 2021 roku ówczesny minister obrony Mariusz Błaszczak, jednak dyskusja na ten temat zaczęła się już w marcu 2013 roku. Wówczas pochowano z udziałem asysty gen. Floriana Siwickiego, dowódcę inwazji na Czechosłowację w 1968 roku. Rok później z honorami pogrzebano w Koszalinie stalinowskiego prokuratora Wacława Krzyżanowskiego, który żądał kary śmierci dla Danuty Siedzikówny „Inki”.

Pochówek komentowano jako skandal, a ówczesny szef MON Tomasz Siemoniak z PO odwołał dowódcę i komendanta garnizonu Koszalin. Wprowadził też zmiany w ceremoniale, zapisując, że podejmując decyzję o asyście, dowódca garnizonu będzie mógł zapoznać się z opinią organów i urzędów centralnych, czyli m.in. IPN.

Czytaj więcej

Historia

Wojskowe Powązki dla kolejnego dygnitarza z PRL

Od lat kontrowersje budzą pochówki byłych komunistów na najbardziej prestiżowym cmentarzu w Polsc...

Odtąd o kontrowersyjnych decyzjach słyszało się mniej, choć wciąż się zdarzały. W 2021 roku „Rzeczpospolita” opisała pogrzeb z udziałem orkiestry wojskowej współtwórcy propagandy stanu wojennego gen. Zdzisława Rozbickiego. Minister Błaszczak wprowadził wtedy kolejne zmiany do ceremoniału. Zapisał, że w przypadku generałów i admirałów decyzję o asyście osobiście podejmuje minister obrony. W ceremoniale literalnie wskazano IPN, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Wojskowe Biuro Historyczne jako organy uprawnione do opiniowania wniosków.

Po wprowadzeniu nowych przepisów, wymierzony w nie lobbing rozpoczął Klub Generałów i Admirałów, skupiający najwyższych stopniem wojskowych. Odbył spotkania z rzecznikiem praw obywatelskich i politykami, m.in. z Trzeciej Drogi. Kilka tygodni temu gen. Mirosław Różański, senator Trzeciej Drogi i były dowódca generalny rodzajów sił zbrojnych, ogłosił w serwisie X: „Zwróciłem się z oświadczeniem do ministra ON o zmianę przepisów dotyczących asysty (…), polegającej na usunięciu WBH i IPN jako instytucji wydającej opinie”.

Kilka dni później zmieniony ceremoniał podpisał wiceminister obrony Stanisław Wziątek z Lewicy. Najważniejsza zmiana polega właśnie na wykreśleniu opinii IPN, Urzędu ds. Kombatantów i WBH.

Zdaniem gen. Różańskiego za odmowami asyst stały uprzedzenia historyka powiązanego z PiS

Senator Różański mówi „Rzeczpospolitej”, że zmiana w ceremoniale była konieczna, bo w ostatnich latach zdarzały się przypadki, gdy z niejasnych powodów odmawiano asyst zasłużonym wojskowym. – Wnioski niemal z automatu opiniował negatywnie szef WBH Sławomir Cenckiewicz, o którym powszechnie wiadomo, że jest uprzedzony do żołnierzy, pełniących służbę przed 1989 rokiem – mówi. – Mógłbym przytoczyć wiele przykładów, np. odmówienia pochówku z asystą dla byłego dowódcy wojsk lądowych gen. Edwarda Pietrzyka albo gen. Edwarda Szwagrzyka, który przez lata pracował w sztabie generalnym. Asyst odmawiano też młodszym oficerom i podoficerom – dodaje.

Czytaj więcej

Wojsko

Dlaczego wojsko nie mogło pożegnać Rzecznika Praw Obywatelskich

W ostatniej chwili resort obrony wycofał asystę honorową Wojska Polskiego z uroczystości pogrzebo...

Mimo to już sama zapowiedź zmian w ceremoniale wywołała burzę po prawej stronie sceny politycznej. Gdy gen. Różański napisał w serwisie X o swoim wystąpieniu do MON, posłowie PiS zarzucili mu chęć „honorowania dygnitarzy z okresu PRL-u, którzy szkodzili Polsce”.