Kuchnia staropolska - krótka charakterystyka

„Weźmij żubra świeżego, a jak nie masz, to łosia"; „Wbij w dzieżę jajców kop dwie, zasadź dziewki, niech ucierają". Staropolska kuchnia imponuje rozmachem, urzeka pięknem archaicznego języka. Tęsknimy za nią. Ale prawie wcale jej nie znamy.

Aktualizacja: 02.01.2015 18:14 Publikacja: 02.01.2015 12:30

Zrozumieć staropolski stół

Zrozumieć staropolski stół

Foto: Bridgeman/Corbis

Krzysztof Kowalski

Gardziła panierką do kotletów, wieprzowiną, jej flagowe danie – bigosek – nie zawierał ani grama kapusty, ale składał się albo z mięsa, albo z ryb zaprawionych octem i cytrynami. W pierwszej polskiej książce kucharskiej z XVII wieku więcej jest przepisów na ślimaki niż na dania z wieprzowiny!

Zanim na staropolski stół podano szczupaka w szarym sosie, suropiecki (zrazy), czerninę („gąskę młodą albo zajączka, albo cokolwiek młodego bijesz, spuść juszycę"), najpierw było lodu rąbanie siekierami albo wycinanie piłami i przysypywanie trocinami i piaskiem (staropolska lodówka); było skrobanie ryby przez podkuchenną o dłoniach koloru ćwikły – od częstego moczenia w zimnej wodzie; było przegarnianie węgli ożogiem, mieszanie kopyścią (warząchew) w saganie; była nierozczmychana rankiem dziewka plącząca się po kuchni pod panine dyktando:

Pozostało jeszcze 94% artykułu

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

„Cannes. Religia kina”, Tadeusz Sobolewski, wyd. Agora

„Cannes. Religia kina”: Kino jak miłość życia

„Cannes. Religia kina” Tadeusza Sobolewskiego to książka o festiwalu, filmach, artystach, świecie.

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

„5 grudniów”, James Kestrel, tłum. Maciej Szymański, DW Rebis

„5 grudniów”: Długie pożegnanie

„5 grudniów” to powieść wybitna. James Kestrel po prostu zna się na tym, o czym pisze; Hawaje z okresu II wojny,...

„BrainBox Pocket: Kosmos”, wyd. Rebel.pl

„BrainBox Pocket: Kosmos”: Pamięć szpiega pod presją czasu

„BrainBox Pocket: Kosmos” pomoże poznać zagadki wszechświata i wyćwiczyć pamięć wzrokową.

„Moralna AI”, Walter Sinnott-Armstrong, Vincent Conitzer, Jana Schaich Borg, przeł. Ewa Łokas, Bogum

„Moralna AI”: Sztuczna odpowiedzialność

Naukowcy zastanawiają się, jak rozwijać AI, by zminimalizować szkody moralne.

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

„The Electric State”, reż. Anthony i Joe Russo, dostęp na Netfliksie

„The Electric State”: Jak przepalić 320 milionów

„The Electric State” to najsłabsze dzieło w karierze braci Russo i prawdopodobnie najdroższy film w historii Net...

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

W niedzielę czeka nas duże wydarzenie Prawa i Sprawiedliwości w Łodzi, podczas którego kandydat wspi

Michał Kolanko: Jeden sondaż wiosny nie czyni. Ale PiS ma powody do zadowolenia po badaniu, w którym wygrywa z KO

Złoty poddał się weekendowej atmosferze

Złoty poddał się weekendowej atmosferze

Mieszany obraz złotego. Zyskuje do euro, traci do dolara

Mieszany obraz złotego. Zyskuje do euro, traci do dolara

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar

Piotr Szymaniak: Adam Bodnar w butach Zbigniewa Ziobry

Złoty żyje swoim życiem

Złoty żyje swoim życiem

Informacja ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego o zadaniach polskiej polityki zagranic

Jędrzej Bielecki: Radosław Sikorski nie ma już złudzeń w sprawie Donalda Trumpa

Życzenia na dzień powszedni

Michał Szułdrzyński i Michał Płociński, redaktor naczelny i zastępca redaktora naczelnego „Rzeczposp

Przedświąteczne „Polityczne Michałki” o debatach, liderach i nacjonalizmie gospodarczym

Kalendarium - sobota 26 kwietnia

Kalendarium - sobota 26 kwietnia

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1157

Zatrzymanie trzech Gruzinów przez policjantów z KWP w Poznaniu w marcu br. Mężczyźni włamali się do

Przestępczość

Docisną cudzoziemskie gangi? Powstaje specjalny zespół

Czy dojdzie do podpisania umowy Ukraina-USA?

Donald Trump beszta Ukrainę. Wołodymyr Zełenski zapowiada „bardzo ważne spotkania”

Senator Piotr Woźniak

Głosował za obniżeniem składki zdrowotnej. Senator Piotr Woźniak wyrzucony z klubu Lewicy

GIF wstrzymał obrót popularnym lekiem na alergię

Prawo dla Ciebie

GIF wstrzymał obrót popularnym lekiem na alergię

Adrian Zandberg, współprzewodniczący partii Razem, kandydat tego ugrupowania na prezydenta RP

Sondaż: Partia Razem w Sejmie. Przekroczyła próg wyborczy, goni Nową Lewicę

Wyrok za zerwanie flagi wywieszonej z okazji narodowego święta

Wyrok za zerwanie flagi wywieszonej z okazji narodowego święta