Jan Środoń: Boże, broń nas przed taką reformą. Jak skutecznie naprawić PAN?

Wybory do PAN obarczone są tą samą cechą co wybory do KRS przed reformami PiS: dokonują się de facto drogą kooptacji mimo demokratycznych pozorów, co rodzi uzależnienie amatorów na ten zaszczyt od jego posiadaczy i jest typową wadą sytemu korporacyjnego, a w nauce jest wysoce szkodliwe.

Publikacja: 13.09.2024 04:30

Polska Akademia Nauk

Polska Akademia Nauk

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz

Czy Polską Akademię Nauk (PAN) należy zreformować? Na tak postawione pytanie odpowiadam twierdząco – jako pracownik tej instytucji od ponad 50 lat oraz uczestnik prób jej reformowania od czasów legalnej Solidarności. Instytucja, która powstała z nakazu Stalina jako organizacyjna kopia Rosyjskiej Akademii Nauk, na pewno nie jest strukturą optymalną. Dezaktualizacji uległ przecież cel, jaki przed nią przy zakładaniu postawiono: centralna kontrola nad życiem naukowym w kraju. Ten cel w warunkach polskich nigdy nie został zrealizowany tak totalnie jak w Związku Sowieckim, gdzie pojedynczy akademik był panem życia i śmierci całej dyscypliny, którą reprezentował, decydował o awansach, wyjazdach zagranicznych etc. Ale coś z tego ducha w Akademii przetrwało pomimo wielokrotnej nowelizacji ustawy o PAN po 1989 roku. Stąd ciągłe napięcie na linii PAN–uniwersytety, ale także wewnątrz, na linii korporacja–instytuty.

Pozostało jeszcze 90% artykułu

Czytaj więcej, wiedz więcej!
Rok dostępu za 99 zł.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję?
- możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Hobby horsing na 1000-lecie koronacji Chrobrego. Państwo konia na patyku

Opinie polityczno - społeczne

Hobby horsing na 1000-lecie koronacji Chrobrego. Państwo konia na patyku

Wśród pomysłów na świętowanie 1000-lecia koronacji Bolesława Chrobrego znalazł się hobby horsing – ustaliła „Rze...

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Życzenia na dzień powszedni

Składamy sobie życzenia z okazji świąt; obojętnie jakich. Dziś jest pierwszy dzień po Wielkanocy; więc nie trzeb...

Papież Franciszek na krakowskim lotnisku Balice po zakończeniu wizyty w Polsce w 2016 roku

Opinie polityczno - społeczne

Światowe Dni Młodzieży były plastrem na tęsknotę za Janem Pawłem II

– Nie ma nic piękniejszego niż podziwianie pragnień, zaangażowania, pasji i energii, z jaką wielu młodych ludzi...

Co nam mówi Wielkanoc 2025? Przyszłość bez wojen jest możliwa

Opinie polityczno - społeczne

Co nam mówi Wielkanoc 2025? Przyszłość bez wojen jest możliwa

Da się budować przyszłość bez wojen, w której każdy jest mile widziany, szanowany, kochany – pisze włoski historyk.

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Rusłan Szoszyn: Jak uwolnić Andrzeja Poczobuta? Musimy zacząć działać

Opinie polityczno - społeczne

Rusłan Szoszyn: Jak uwolnić Andrzeja Poczobuta? Musimy zacząć działać

Dziennikarz i jeden z liderów mniejszości polskiej na Białorusi stał się zakładnikiem podłej polityki reżimu Łuk...

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?

Materiał Promocyjny

Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?

Rzeźba byka i niedźwiedzia na giełdzie papierów wartościowych we Frankfurcie nad Menem w Niemczech.

Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne

Srebrna oprawa z Biblioteki księcia Albrechta Pruskiego i księżnej Anny Marii ok. 1555 r., Bibliotek

Obraz, notatki na marginesach. Co staropolskie książki mówią o ich czytelnikach?

Matury rozpoczną się 5 maja

Matura i egzamin ósmoklasisty

Rozpoczęło się maturalne odliczanie. Absolwenci już otrzymali świadectwa

Poseł PiS Zbigniew Ziobro rozmawia z mediami po zakończeniu konferencji prasowej w Sejmie w Warszawi

Prawo dla Ciebie

Zbigniew Ziobro zawiadomi prokuraturę w sprawie komisji ds. Pegasusa

Naukowcy zaobserwowali, że serdeczne zachowanie w stosunku do innych uczestników zespołu przekładało

Oto zachowanie, które nic nie kosztuje, a poprawia jakość współpracy. Nowe odkrycie

Budowa sceny na błoniach PGE Narodowego. Koncert finałowy ma być kulminacyjnym punktem programu Tysi

Biegacz w błocie i znajomy Donalda Tuska. Ujawniamy, kto wymyślił obchody koronacji Chrobrego

W niedzielę czeka nas duże wydarzenie Prawa i Sprawiedliwości w Łodzi, podczas którego kandydat wspi

Michał Kolanko: Jeden sondaż wiosny nie czyni. Ale PiS ma powody do zadowolenia po badaniu, w którym wygrywa z KO

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1157

Kinga Wyrzykowska, pisarka, autorka powieści „Porządni ludzie”

Podcast „Rzecz o książkach”: Kinga Wyrzykowska o „Porządnych ludziach”

Poseł PiS Zbigniew Ziobro rozmawia z mediami po zakończeniu konferencji prasowej w Sejmie w Warszawi

Prawo dla Ciebie

Zbigniew Ziobro zawiadomi prokuraturę w sprawie komisji ds. Pegasusa

Naukowcy zaobserwowali, że serdeczne zachowanie w stosunku do innych uczestników zespołu przekładało

Oto zachowanie, które nic nie kosztuje, a poprawia jakość współpracy. Nowe odkrycie

Doskonały rok przed producentami taboru kolejowego

Doskonały rok przed producentami taboru kolejowego

Krzysztof Galos, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Geolog Kraju

Surowce i Paliwa

Rząd rozpocznie poszukiwania złóż surowców krytycznych. Padł termin

Niezwykły tydzień na warszawskiej giełdzie

Niezwykły tydzień na warszawskiej giełdzie

Budowa sceny na błoniach PGE Narodowego. Koncert finałowy ma być kulminacyjnym punktem programu Tysi

Biegacz w błocie i znajomy Donalda Tuska. Ujawniamy, kto wymyślił obchody koronacji Chrobrego