Absurd w polskiej służbie zdrowia. Szpitale muszą płacić podatek od biedy

Czy podatek dochodowy należy się w sytuacji, w której podatnik dochodu nie ma? Co do zasady nie. Ale fiskus domaga się zapłaty. I to od placówek medycznych, które co do zasady są zwolnione z podatku. Takie praktyki – jak ustaliła „Rzeczpospolita”, mają miejsce od lat. Tylko nieliczne placówki decydują się na podjęcie sporu z władzami skarbowymi i w ogóle ujawnienie problemu. Jednej z nich udało się doprowadzić spór do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Dlaczego skarbówka kwestionuje wydatki szpitali

Problem dotyczy interpretacji przepisu, którego brzmienie w ogóle nie jest kontrowersyjne. Chodzi o art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Przewiduje on zwolnienie z podatku dochodów uzyskiwanych przez podmioty inne niż spółki, prowadzące szlachetną działalność. Wymieniono tam kilka jej rodzajów, m.in. oświatę, krzewienie kultury czy dobroczynność. Wyraźnie wskazano też ochronę zdrowia. Zwolnienie z podatku dotyczy dochodu przeznaczanego na statutowe cele tych podmiotów.

W zasadzie nie byłoby powodu do sporów nawet w sytuacjach, gdyby stosujące to zwolnienie szpitale czy instytuty medyczne przeznaczały swoje dochody na cele zupełnie niezwiązane ze swoja działalnością, np. na pikniki dla pracowników. Ale władze skarbowe w swoich decyzjach kwestionują coś innego. W decyzjach, do których dotarła „Rzeczpospolita”, zakwestionowano dwie pozycje: składki na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz zadośćuczynienia za błędy lekarskie. Organy skarbowe uznały, że takie wydatki nie są związane ze statutową działalnością w zakresie ochrony zdrowia.

W takich sytuacjach fiskus niejako z automatu uznaje, że kwota takiego wydatku odpowiada dochodowi wykorzystanemu nieprawidłowo w świetle art. 17 ust. 1 pkt ustawy o CIT. Tym samym uznają taką kwotę dochodu za niepodlegającą zwolnieniu i nakładają na nią 19-procentowy CIT. Nie ma przy tym znaczenia, że taka placówka medyczna z reguły ogólnie wykazuje stratę podatkową, a nie dochód.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

Szpitale toną w długach. Czy będą ograniczać liczbę pacjentów?

Do tej pory Narodowy Fundusz Zdrowia rozliczył się ze szpitalami dopiero za dwa kwartały tego roku. Znaczną część pieniędzy konsumują wydatki na pensje pracowników medycznych. Podwyżki zapewnił PiS, ale nie wskazał źródła finansowania.

Dyrektor szpitala o paradoksie: podatek dochodowy od wydatków, a nie od dochodu

W uzasadnieniu jednej z takich decyzji warszawski urząd celno-skarbowy zauważa nawet, że „środki wydatkowane na PFRON niewątpliwie wiążą się z prowadzoną przez instytut działalnością, jednakże nie mieszczą się w kategorii wydatków statutowych z zakresu ochrony zdrowia”. A dlaczego? Bo cele statutowe tegoż (dość znanego) instytutu „nie obejmują prowadzenia działalności w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej”.

A przecież prowadzenie ośrodka rehabilitacji nie ma z tym wiele wspólnego. Składki na PFRON obciążają każdego pracodawcę, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników, jeżeli nie osiąga sześcioprocentowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Zastrzegająca anonimowość dyrektor finansowa jednego z takich instytutów zdrowotnych w rozmowie z „Rzeczpospolitą” nie kryje rozczarowania polityką władz skarbowych i niezrozumieniem specyfiki działalności medycznej. – Nie zatrudniamy wielu osób niepełnosprawnych, bo przecież praca lekarza wymaga nie tylko wysokich kwalifikacji umysłowych, ale też pełnej sprawności fizycznej, by właściwie spełniać swoje zawodowe zadania – zauważa nasza rozmówczyni. A za prawdziwe kuriozum uważa ona kwestionowanie wypłacanych byłym pacjentom zadośćuczynienia za błędy w sztuce medycznej.

– Jest to również nierozerwalnie związane z naszą działalnością. Często płacimy za takie błędy z lat, gdy na rynku nie były jeszcze dostępne ubezpieczenia od ryzyka takich błędów. Paradoksalnie płacimy zatem podatek dochodowy od wydatków, a nie od dochodu – zżyma się pani dyrektor.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Joanna Ćwiek: Fiskus nie tylko dobija szpitale, zabiera też czas potrzebny na leczenie

Ostatnią rzeczą, której dziś potrzeba szpitalom, są kłopoty z fiskusem. Ten zaś oczekuje zapłacenia przez nie podatku od dochodu w sytuacji, gdy toną w długach, a NFZ zalega z zapłatą części zobowiązań wobec nich.

Finał dodatkowego podatku dla szpitali będzie w sądzie

Jak udało nam się ustalić, kwoty podatku nakładane na placówki medyczne, z tych właśnie powodów, sięgają nawet kilkuset tysięcy złotych rocznie. Nie poprawia to sytuacji finansowej szpitali i innych placówek medycznych, i tak na ogół zadłużonych.