Wielka kontrola medycyny

Najwyższa Izba Kontroli zbada, jak uczelnie szkolą lekarzy i dlaczego brakuje specjalistów. Sprawdzi m.in., jakie są bariery w dostępie do specjalizacji i co robi resort zdrowia, by zahamować emigrację lekarzy – dowiedziała się „Rzeczpospolita".

– Sądzę, że NIK dojdzie do wniosków, o których od dawna mówi środowisko medyczne. Że szkoły medyczne kształcą za mało lekarzy w stosunku do potrzeb, a powodem braku specjalistów jest bariera zbyt małej liczby miejsc specjalizacyjnych – mówi dr Krzysztof Bukiel, przewodniczący Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy.

To, o czym mówi szef lekarskich związków, widać w wynikach niedawnej kontroli NIK z wykonania budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Izba wytknęła m.in. długie kolejki do specjalistów i szpitali, brak odpowiedniej liczby lekarzy. Zauważyła również, że personel medyczny w Polsce w szybkim tempie się starzeje. W 2006 r. było 18 proc. lekarzy w wieku ponad 65 lat, w 2012 r. już co piąty, a dziś w tym wieku jest co czwarty medyk.

Prócz tego eksperci alarmują, że druga fala lekarzy wyjeżdża na stałe za granicę.

To wszystko skłoniło NIK do zbadania kształcenia kadr medycznych. Kontrola została zaplanowana wcześniej, nie jest więc reakcją na obecny konflikt lekarzy z resortem zdrowia. Jej plan zostanie opracowany na podstawie wskazówek zewnętrznych ekspertów.

– Panel z udziałem zewnętrznych specjalistów odbędzie się wkrótce. NIK na podstawie ich opinii uzupełni program kontroli i rozpocznie audyt w drugim kwartale 2015 roku. Wyniki kontroli przedstawimy pod koniec trzeciego kwartału – mówi „Rz" Paweł Biedziak, rzecznik Izby.

Kontrola odpowie na serię pytań, a kluczowe zagadnienia do zbadania „Rzeczpospolita" poznała już teraz. Najważniejsze: czy system kształcenia i szkolenia zawodowego zapewnia przygotowanie odpowiedniej liczby specjalistów, stosownie do zmieniających się potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Dlatego NIK sprawdzi, czy resort zdrowia wie, na jakich specjalistów jest zapotrzebowanie, i co robi, by było ich odpowiednio dużo.

Kontrolerzy sprawdzą też, jakie są bariery w dostępie do specjalizacji i co resort czyni, by zahamować emigrację wykształconych w kraju lekarzy i pielęgniarek.

Z danych resortu zdrowia wynika, że co roku akademie medyczne kończy ok. 2,6 tys. lekarzy. Dlaczego zatem brakuje specjalistów?

– Społeczeństwo się starzeje i lekarzy po prostu jest za mało. Zwłaszcza że wielu młodych wyjeżdża za granicę, do Niemiec, Wielkiej Brytanii czy Skandynawii. Żeby tylko zastępować odchodzących na emerytury medyków, trzeba kształcić półtora raza więcej osób niż obecnie – mówi dr Jarosław Krawczyk, lekarz rodzinny z Tomaszowa Mazowieckiego, należący do Porozumienia Zielonogórskiego.

Okazuje się, że deficytowych specjalności jest mnóstwo.

– Kiedyś brakowało głównie anestezjologów, dzisiaj pediatrów, patomorfologów czy geriatrów – wskazuje dr Krzysztof Bukiel.

Dlaczego? Nasi rozmówcy mówią o dwóch głównych przeszkodach: zbyt małej liczbie studentów medycyny w stosunku do potrzeb i za małej liczbie miejsc specjalizacyjnych – tzw. etatów rezydenckich.

– Minister zdrowia płaci pensję lekarzom rezydentom, więc ogranicza na ten cel środki. Jeśli miejsc rezydenckich jest za mało w stosunku do liczby lekarzy, to jasne, że nie kształcą się specjaliści – mówi dr Bukiel.

Jak podała „Gazeta Lekarska", np. w 2013 r. zapotrzebowanie na rezydentury zgłoszone przez województwa sięgało 2600 miejsc, a resort zdrowia przyznał ich 444.

Utrudniony dostęp do specjalizacji skłania niektórych do wyjazdów.

– Młodzi lekarze coraz częściej zaraz po skończeniu studiów wyjeżdżają za granicę. Pracę znajdują bez trudu, bo nasze publiczne uczelnie medyczne dobrze kształcą, polscy lekarze są cenieni na świecie – mówi dr Jarosław Krawczyk.