Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Poznaniu uwzględnił skargę spółki, która poskarżyła się na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO).

Spór miał związek z inwestycją budowlaną. Spółka zamierzała wybudować zespół budynków mieszkalnych wielorodzinnych z garażami podziemnymi. Inwestycją objęta była też przebudowa i rozbudowa oraz udostępnienie terenów zieleni wraz z towarzyszącą infrastrukturą.

W związku z tym prezydent miasta na wniosek inwestora w grudniu 2021 r. określił środowiskowe uwarunkowania dla planowanego przedsięwzięcia. Tę decyzję oprotestowały jednak dwa stowarzyszenia. Ich odwołania wraz z aktami zostały przekazane SKO na początku stycznia 2022 r. i tu zaczęły się schody. Mijały kolejne miesiące, a sprawa nie ruszała z miejsca. Kolegium wyznaczało bowiem kolejne składy orzekające.

Zaniepokojony tym inwestor w czerwcu 2022 r. złożył ponaglenie, zarzucając SKO bezczynność. Zauważył, że sprawa już dostatecznie długo jest rozpatrywana przez organ odwoławczy. Wszystkie terminy procesowe zostały przekroczone. Spółka nie kwestionowała, że w sprawach skomplikowanych termin do rozpoznania odwołania może być wydłużony na okres dwóch miesięcy, ale i ten już upłynął. Zwłoka SKO trwa prawie pięć miesięcy.

Miesiąc później inwestor ponownie zwrócił się do kolegium z pytaniem o stan sprawy i przyspieszenie procedowania odwołań, bo zależało mu na jak najszybszym jej zakończeniu. Cierpliwość spółki skończyła się w maju 2023 r. i wniosła skargę na bezczynność. A sąd ją uwzględnił i to pomimo, że wcześniej SKO wydało decyzję. Jak bowiem tłumaczył wydanie decyzji administracyjnej po wniesieniu skargi na bezczynność, a przed wydaniem wyroku, nie czyni sprawy bezprzedmiotową.

Brak fachowców...

Poznański WSA nie zostawił suchej nitki na postępowaniu urzędników i nie miał wątpliwości, że w spornej sprawie bezczynność SKO jest rażąca. Jak podkreślił, organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Racjonalny ustawodawca przewidział rozwiązania na wypadek różnego poziomu skomplikowania spraw. W postępowaniu odwoławczym dał miesiąc od otrzymania odwołania. SKO jest organem odwoławczym i jest zobowiązane do przestrzegania tego terminu.

WSA zauważył, że odwołania wraz z aktami wpłynęły do SKO 10 stycznia 2022 r. Co otworzyło miesięczny termin do załatwienia sprawy. Tak się nie stało, a aktywność SKO ograniczyła się wyłącznie do kilkukrotnej zmiany składów orzekających. Co więcej, kolegium nigdy nie zawiadomiło o tym, że nie dochowa terminu. A sprawa została załatwiona po niemalże 17 miesiącach. Zdaniem sądu nie ma żadnego wytłumaczenia dla tak długiej zwłoki. Nie przekonało go zwłaszcza to, że opóźnienia mają swoje źródło w organizacji pracy urzędu. Te bowiem nie tylko nie stanowią okoliczności wyłączającej stwierdzenie bezczynności, a wręcz przeciwnie są jednymi z częstych jej przyczyn.

Sąd jasno wskazał, że problemy w organizowaniu pracy urzędu w postaci np. trudności w pozyskaniu kadry pracowników nie mogą ograniczać praw strony postępowania ani stanowić usprawiedliwienia dla ich naruszania. Owszem, kolegium twierdziło, że brak możliwości skompletowania składu orzekającego to efekt chorób i tego, że w żadnym składzie nie zasiadał członek specjalizujący się w prawie ochrony środowiska. Ale to również nie przekonało sądu. Zauważył, że SKO jest odwoławczym, którego właściwość rzeczowa jest bardzo szeroka. Orzecznikami są w nim osoby posiadające wykształcenie prawnicze lub administracyjne, jak i z wykształceniem wyższym.

...SKO nie tłumaczy

Zdaniem WSA kolegium nie może zasłaniać się argumentacją, że składy orzekające, jakie były „dostępne”, nie posiadały osoby specjalizującej się w sprawach środowiskowych uwarunkowań inwestycji”. Jeżeli przepisy czynią organ administracji publicznej kompetentnym do tego, aby zajmować się danym rodzajem spraw, to każda osoba, która działa w jego imieniu, musi mieć przygotowanie i przynajmniej być zdolna do podjęcia się rozpoznania tego rodzaju spraw.

WSA nie miał więc wątpliwości, że 17-miesięczna zwłoka nie może zostać potraktowana jako nieznaczne naruszenie. I postawa SKO musi zostać jednoznacznie negatywnie oceniona.

Zasądzając sumę pieniężną na rzecz spółki, sąd podkreślił, że nie chce sparaliżować działalności SKO, tylko zwrócić mu uwagę na bezwzględną konieczność przestrzegania prawa.