Akademiki a koszty finansowania

Koszty finansowania dłużnego (KFD) poniesione na budowę i utrzymanie prywatnego domu studenckiego nie korzystają z wyłączenia przy wyliczaniu nadwyżki KFD, o którym jest mowa w art. 15c ustawy o CIT.

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z 27 września 2023 r. (sygn. akt II FSK 140/23). Jest to pierwszy wyrok NSA poruszający kwestię uznania prywatnego domu studenckiego za długoterminowy projekt z zakresu infrastruktury publicznej. Dla przedsiębiorców oferujących studentom usługi zakwaterowania w prywatnych akademikach oznacza to, że przy wyliczaniu nadwyżki KFD, która nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów podatnika, powinni również brać pod uwagę wydatki na finansowanie budowy i działalności prywatnych domów studenckich.

NSA już kilkukrotnie wypowiadał się w zakresie wykładni pojęcia „długoterminowy projekt z zakresu infrastruktury publicznej”, o którym jest mowa w art. 15c ust. 8–10 ustawy o CIT. Zasadniczo NSA przychylał się do stanowiska podatników i wydawał korzystne wyroki w sprawach dotyczących budowy elektrowni (zarówno tych konwencjonalnych, jak i opartych o odnawialne źródła energii), czy też budowy autostrad.

Wrześniowy wyrok NSA dotyczył spółki realizującej budowę domu studenckiego. Spółka zwróciła się do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, chcąc potwierdzić, czy przy wyliczaniu nadwyżki KFD, które podlegają wyłączeniu z zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów, spółka będzie uprawniona do nieuwzględniania KFD wynikających z pożyczek wykorzystywanych do sfinansowania budowy i utrzymania domu studenckiego.

Spółka podniosła, że oferując zakwaterowanie w domu studenckim, zapewni możliwość studiowania większej liczbie studentów, których nie stać na wynajem mieszkania i którzy nie mają zapewnionych miejsc w akademikach państwowych. Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku wynajmu, projekt budowy domu studenckiego niewątpliwie pozostanie w ogólnym interesie publicznym.

Stale rozwijający się w Polsce rynek prywatnych domów studenckich świadczy o tym, że rośnie zapotrzebowanie studentów na takie usługi zakwaterowania. Przy rosnących cenach wynajmu oraz zakupu mieszkań i niedostatecznej liczbie miejsc w państwowych akademikach prywatne domy studenckie stanowią dobrą alternatywę.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze spółką, uznając, że działania polegające na realizacji budowy prywatnego akademika nie spełniają przesłanek do uznania takiej inwestycji za cel publiczny na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami (UGN) oraz że trudno dopatrzyć się w budowie domu studenckiego ogólnego interesu publicznego. To zaś, w ocenie organu, uniemożliwia stosowania omawianego wyłączenia dotyczącego KFD.

WSA w Warszawie przychylił się do stanowiska organu i oddalił skargę spółki. Sąd zgodził się ze skarżącą, że nieuprawnione było zawężenie przez organ wykładni przepisu o długoterminowym projekcie z zakresu infrastruktury publicznej jedynie do definicji „celu publicznego” w rozumieniu UGN. Jednocześnie WSA, dokonując wykładni tego przepisu, sam odwołał się do definicji budynku użyteczności publicznej zawartej w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zwrócił na to uwagę NSA, który uznał, iż sąd I instancji sam zastawił na siebie pułapkę, w nieuprawniony sposób odwołując się do definicji budynku użyteczności publicznej.

WSA wskazał, że projekt będzie realizowany przez skarżącą w celach komercyjnych i z tego powodu nie można uznać, że dom studencki będzie stanowił budynek użyteczności publicznej. Stoi to niejako w sprzeczności z poprzednimi wyrokami sądów administracyjnych w tym temacie, ponieważ budowa zarówno elektrowni, jak i autostrad niewątpliwie także służy celom zarobkowym i również ma charakter komercyjny.

Spółka złożyła skargę kasacyjną do NSA, jednakże NSA nie przychylił się do jej stanowiska i oddalił skargę.

NSA zgodził się, że przepisy ustawy o CIT dotyczące „długoterminowego projektu z zakresu infrastruktury publicznej” są nieprecyzyjne. Przy czym sąd również stwierdził, że uznanie domu studenckiego za długoterminowy projekt z zakresu infrastruktury publicznej prowadziłoby do zbyt szerokiego rozumienia tego pojęcia. Przyjmując stanowisko spółki, można by uznać, że również przedsięwzięcie polegające na budowie np. galerii handlowej, kina czy teatru służy zaspokajaniu potrzeb publicznych i powinno stanowić „długoterminowy projekt z zakresu infrastruktury publicznej”. Ponadto, w ocenie NSA, w przypadku budowy elektrowni można mówić o ogólnym celu publicznym i niezależnie od późniejszych okoliczności, elektrownia dalej będzie temu celowi służyć. Prywatny dom studencki może być jednak poddany przeróbkom konstrukcyjnym i realizować potencjalnie inne funkcje (np. stanowiąc aparthotel).