Dla jednego dom, dla pozostałych spłaty

- przyznać je, stosownie do okoliczności, jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych,

- zarządzić jego sprzedaż (wtedy sąd stosownie podzieli uzyskaną sumę).

Taką okolicznością, którą sąd powinien wziąć pod uwagę, jest właśnie to, że jeden ze współspadkobierców mieszka w spadkowym domu, nie ma innego lokum, a pozostali mają własne mieszkania. W razie przyznania wyłącznej własności czytelnikowi sąd musi ustalić także spłaty, sposób i terminy ich uiszczania, wysokość odsetek oraz ewentualnie sposób zabezpieczenia ich spłaty, np. hipoteką na spadkowej nieruchomości. Spłaty mają wyrównać wartość udziałów w schedzie przypadających pozostałym spadkobiercom.

[b]Termin uiszczenia spłat i dopłat nie może być dłuższy niż dziesięć lat. W sytuacjach wyjątkowych sąd może odroczyć termin wpłacenia raty.[/b] Także w razie przeprowadzania działu spadku w sądzie spłaty mogą być rozłożone na dłuższy czas, jeżeli osoby uprawnione do ich otrzymania na to się godzą. Jeśli zobowiązany do spłaty nie wywiązuje się z tego obowiązku, pozostali mogą ściągnąć je przymusowo – przez komornika sądowego.

Wniosek o dział spadku składa się do tego samego sądu, który wydał albo był właściwy do wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, ale sprawę można wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu znajduje się spadek albo jego znaczna część lub mieszkają wszyscy współspadkobiercy.

Jeśli spadkobiercy są zgodni, dział spadku może być przeprowadzony u notariusza. Wtedy kwestia rozłożenia ich na raty, zabezpieczenia płatności itd. będzie ustalona w akcie notarialnym. Spadkobiercy mogą oczywiście zgodzić się na spłaty mniejsze niż ich udział w spadku, a nawet zupełnie z nich zrezygnować.