Czy lepiej podarować nieruchomość córce czy również zięciowi

Tata chce przepisać działkę i dom w stanie surowym zamkniętym. Czy lepiej, żeby przepisał tylko na mnie, czy również na męża? Jak będzie taniej?

- G.B.

Z darowizną nieruchomości dla zięcia czy synowej wiążą się nie tylko koszty notarialne i podatkowe, ale również bardzo istotne skutki w zakresie stosunków majątkowych w rodzinie. Przed podjęciem decyzji trzeba wziąć pod uwagę różne scenariusze, nawet te, które dziś wydają się mało prawdopodobne.

Jeśli chodzi o koszty samej umowy, to trzeba się liczyć z wydatkami u notariusza. Darowizny nieruchomości nie da się bowiem zrobić bez udziału rejenta. Oprócz wynagrodzenia za sporządzenie aktu notarialnego pobierze on m.in. opłatę sądową za wpis do księgi wieczystej. Dla wysokości tych kosztów nie ma znaczenia, czy dom jest darowany do majątku osobistego córki, czy do majątku wspólnego małżonków. Inaczej będzie z podatkiem od darowizny, który obliczy i pobierze notariusz, jeśli akt darowizny dotyczyć będzie również zięcia.

Zięć nie korzysta bowiem z przywileju zarezerwowanego dla członków najbliższej rodziny darczyńcy, czyli całkowitego zwolnienia z podatku

na podstawie art. 4a

ustawy o podatku od spadków i darowizn

(upsd). Wprawdzie i córka i zięć zaliczani są przez tę ustawę do I grupy podatkowej, lecz córka nie musi płacić podatku z tytułu darowizny od ojca, natomiast jej małżonek obdarowany przez teścia – tak. Podatek można obliczyć korzystając ze skali podatkowej w art. 15 ust. 1 upsd.

Po spełnieniu pewnych warunków zięć może uniknąć daniny lub znacząco ją zmniejszyć.

Chodzi o to, że w przypadku osób z I grupy podatkowej (oczywiście tych bez prawa do całkowitego zwolnienia z art. 4a) obdarowanych domem lub mieszkaniem, nie wlicza się do podstawy opodatkowania wartości 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu (art. 16 ust. 1 upsd). W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału. Z ulgi może skorzystać obywatel polski lub mający miejsce stałego pobytu na terytorium RP. Nie może mieć prawa własności ani prawa spółdzielczego do innego lokalu lub budynku i nie może być najemcą innego domu lub lokalu. Dodatkowo musi się zameldować na pobyt stały i zamieszkiwać w darowanej nieruchomości przez 5 lat. Przez taki sam okres czasu nie może sprzedać przedmiotu darowizny. Początek tego terminu liczy się od dnia zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego, a jeśli obdarowany nie mieszka jeszcze w budynku lub lokalu - od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały. Zameldować trzeba się w ciągu roku od dnia zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego (art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. a) i b) upsd).

Warto skonsultować możliwość skorzystania z tej ulgi z notariuszem albo w urzędzie skarbowym, gdyż z wyroku NSA z 6 lutego 2001 r. (sygn. SA/Bk 70/2000) wynika, że ulga na 110 mkw. przysługuje także w przypadku nabycia budynku, który nie został ukończony. Jak stwierdził sąd, nie jest też konieczne, by obdarowany mieszkał w darowanym budynku skoro zachowuje ulgę, gdy zamieszka w nim w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego. Okres tego roku - czytamy w uzasadnieniu - może być wykorzystany zarówno do odpowiedniego przystosowania domu do zamieszkania jak i do spełnienia prawnych warunków umożliwiających jego użytkowanie.