Genom goryla bez tajemnic

Odczytanie profilu genetycznego naszego kuzyna pozwala lepiej poznać ewolucję człowieka

Aktualizacja: 08.03.2012 00:50 Publikacja: 08.03.2012 00:49

Goryl to obok szympansa nasz najbliższy krewny

Goryl to obok szympansa nasz najbliższy krewny

Foto: Forum

Genom największej z żyjących małp poznali naukowcy z międzynarodowego zespołu. To ostatni gatunek dużych naczelnych, który krył jeszcze jakieś tajemnice. Po raz pierwszy też badacze porównali portret genetyczny szympansów, goryli, orangutanów i ludzi. Wnioski płynące z tych badań ogłosili w artykule w dzisiejszym wydaniu magazynu „Nature".

– Genom goryla jest ważny, ponieważ rzuca światło na czas, kiedy przodkowie ludzi oddzielili się od swych bliskich kuzynów ewolucyjnych. To pozwala rejestrować podobieństwa i różnice pomiędzy genami ludzkimi i największego przedstawiciela żyjących naczelnych – powiedział Aylwyn Scally, jeden z autorów artykułu w „Nature".

Naukowcy rozszyfrowali kompletne DNA samicy nizinnego goryla zachodniego o imieniu Kamilah i porównali je z genomem innych człowiekowatych. Pobrali również próbki materiału genetycznego od innych gatunków goryli i zbadali różnice między nimi. Aby wyłapać zmiany genetyczne ważne w ewolucji, zespół przeanalizował 11 tys. genów człowieka, szympansa i goryla.

Ludzie i szympansy są genetycznie najbliżsi sobie, ale badacze ustalili, że 15 proc. ludzkiego kodu genetycznego jest bliższe genomu goryla niż szympansa.

– Nasze wnioski pokazują nie tylko różnice między gorylami i ludźmi odzwierciedlające miliony lat ewolucyjnych rozbieżności, ale także podobieństwa i równoległe zmiany, jakie zaszły w czasie, od kiedy oba gatunki oddzieliły się od ich wspólnego przodka – powiedział dr Chris Tyler-Smith, współautor badań. – Odkryliśmy, że goryle przeszły wiele zmian genetycznych podobnych do tych charakterystycznych dla człowieka. Dobrym przykładem jest ewolucja słuchu. Naukowcy sugerowali, że szybki rozwój tego zmysłu związany jest z pojawieniem się i rozwojem języka. Nasze wyniki poddają w wątpliwość te ustalenia. Geny odpowiedzialne za słuch ewoluowały w goryli w podobnym tempie jak u ludzi.

Badania rzucają także nowe światło na czas podziałów pomiędzy gatunkami. Chociaż powszechnie myślimy, że gatunki rozdzielają się w jednym określonym czasie, to tak naprawdę nie jest: ten proces trwa przez dłuższy czas.

Badacze ustalili, że do rozdzielenia ewolucyjnego pomiędzy gorylami a wspólną linią szympansów i ludzi doszło około dziesięciu milionów lat temu. Na podstawie danych genetycznych dało się też ustalić, kiedy nastąpił rozdział między wschodnimi i zachodnimi gorylami. Miało to miejsce ok. pół miliona lat temu. Był to podział stopniowy, ale doprowadził do genetycznych różnic. Ten proces był porównywalny do tego, jaki zdarzył się między ludźmi współczesnymi a neandertalczykami.

– Nasze badania uzupełnia genetyczny obraz krewnych człowieka – powiedział dr Richard Durbin z Wellcome Trust Sanger Institute z Wielkiej Brytanii, główny autor pracy w „Nature". – Po wielu latach prac nasze spostrzeżenia na podstawie badań genetycznych są zgodne z zapisem kopalnym. Dane odsłaniają ostatnie fragmenty zagadki, jaką dotąd stanowiły człowiekowate.

Goryle żyją dzisiaj izolowane i zagrożone w zaledwie kilku populacjach w lasach równikowych Afryki Środkowej. Ich liczba stale maleje. Badania genetyczne pomogą także w ochronie tych niezwykłych gatunków naszych bliskich krewniaków.

Genom największej z żyjących małp poznali naukowcy z międzynarodowego zespołu. To ostatni gatunek dużych naczelnych, który krył jeszcze jakieś tajemnice. Po raz pierwszy też badacze porównali portret genetyczny szympansów, goryli, orangutanów i ludzi. Wnioski płynące z tych badań ogłosili w artykule w dzisiejszym wydaniu magazynu „Nature".

– Genom goryla jest ważny, ponieważ rzuca światło na czas, kiedy przodkowie ludzi oddzielili się od swych bliskich kuzynów ewolucyjnych. To pozwala rejestrować podobieństwa i różnice pomiędzy genami ludzkimi i największego przedstawiciela żyjących naczelnych – powiedział Aylwyn Scally, jeden z autorów artykułu w „Nature".

Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Nauka
Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne
Nauka
Obraz, notatki na marginesach. Co staropolskie książki mówią o ich czytelnikach?
Nauka
Etiopskie kazania. Nieznane karty z historii zakodowane w starożytnym języku
Nauka
Niezwykły fenomen „mlecznego morza”. Naukowcy bliżej rozwiązania zagadki