Spory z prywatną firmą blokują inwestycje w internet. Państwo zaczyna wygrywać

20 sierpnia br. na rozprawie niejawnej Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył skargę Centrum Projektów Polska Cyfrowa na wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego w sporze z warszawską spółką Saber na korzyść państwowej instytucji. NSA po rozpoznaniu skargi kasacyjnej CPPC uchylił zaskarżony wyrok, oddalił skargę Sabera i zasądził 460 zł kosztów postępowania sądowego na rzecz CPPC. Jak wynika z naszych ustaleń, to jedna z pięciu wygranych przez CPPC odsłon sporu z niedoszłym beneficjentem unijnych pieniędzy na szybki internet.

Jeszcze 15 decyzji, a miliardy czekają

O decyzji NSA poinformował nas Wojciech Szajnar, dyrektor CPPC, w odpowiedzi na pytania o internetowe konkursy.

– Według stanu na dziś mamy wiedzę o pięciu wyrokach, które zapadły w pięciu postępowaniach dotyczących odmowy podpisania umowy o dofinansowanie – przyznaje Dariusz Płatek, prezes Sabera. Z jego słów wynika, że nie są to rozstrzygnięcia ostatnie. W najbliższych tygodniach można spodziewać się kolejnych. W sumie ma ich być 15: 7 w sporze o odmowę podpisania umów o dotacje, 8 związanych z negatywną oceną.

Czytaj więcej

Media

Cyfrowy Polsat znowu zarobił więcej. Zielona energia napędza przychody

Wyniki grupy Zygmunta Solorza zaczęły odbijać się od dna. Przychody i zyski jej głównego segmentu jeszcze nie przestały spadać, ale biura maklerskie uważają, że wkrótce to się stanie. Zaskakują ich zyski energetycznego biznesu. Kurs akcji mocno w górę.

Decyzje sądów są ważne nie tylko dla CPPC. Dzięki nim urzędnicy będą mogli odblokować inwestycje w miejscach, o które starał się Saber. Zmniejszy się także ryzyko niewykorzystania unijnych pieniędzy. Chodzi w sumie aż o 2 mld zł.

Tajemnicza decyzja

Saber, firma zależna od spółki Alfa należącej do Piotra Sapieżyńskiego, zajmująca się odzyskiem metali, starała się o dofinansowanie do budowy sieci ultraszybkiego dostępu do internetu z Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy (FERC).

W 2023 r. w pierwszym naborze wniosków o wsparcie do inwestycji internetowych z FERC pozytywną ocenę formalną przeszło prawie 40 wniosków Sabera o niemal 920 mln zł wsparcia. Potem – na etapie oceny merytorycznej – w 12 wypadkach Saber został uznany za zwycięzcę, a 8 wniosków dostało ocenę negatywną. Jednak finalnie CPPC w ogóle nie podpisało umów o dofinansowanie z tą spółką. Dlatego łącznie spory dotyczą 20 projektów.

Wojciech Szajnar do tej pory nie zdradza, co konkretnie przesądziło o takiej decyzji. Powołuje się na art. 61 ust. 4 ustawy wdrożeniowej. – W uzasadnionych przypadkach właściwa instytucja może odmówić zawarcia umowy o dofinansowanie projektu, jeżeli zachodzi obawa wyrządzenia szkody w mieniu publicznym w następstwie zawarcia umowy o dofinansowanie projektu – tłumaczy. – Nie informujemy nigdy o treści indywidualnych rozstrzygnięć – ucina.

Saber kontra CPPC. Jak to się zaczęło?

Tak jak i nie komentuje tego, że doradcą zarządu Sabera jest Paweł Lewandowski, w rządzie PiS do wyborów 2023 r. podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji. O tym, że b. wiceminister doradza zarządowi Sabera, firma ta informuje na swojej stronie internetowej. Od kiedy pełni tę funkcję – nie precyzuje.

Saber nie zgodził się z decyzją CPPC i poszedł do sądu. Dariusz Płatek mówił, że CPPC odstąpiło od zgłoszonej chęci podpisania umowy i zerwało rozmowy z Saberem, a także, że zakwestionowało uzgodnienia i umowy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny 22 maja br. uchylił zaskarżony przez firmę „akt” w wykonaniu CPPC, polegający na – jak czytamy w sentencji – „pozostawieniu protestu bez dalszego biegu” i zasądził 697 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz spółki.

NSA wyrok ten właśnie uchylił. Może to mieć poważne skutki nie tylko dla potencjalnych roszczeń Sabera.

Zamrożone pieniądze z UE

Ze słów dyrektora CPPC wynika bowiem, że miejsca, w których Saber chciał budować sieć z pieniędzy FERC, do zakończenia sporu są zamrożone. CPPC nie włączało ich do kolejnych konkursów, chociażby rozstrzyganego właśnie trzeciego konkursu z Krajowego Planu Odbudowy (KPO).

Dyrektor CPPC informuje również, że w FERC zostało do wykorzystania jeszcze 2 mld zł. Uważa, że operatorzy, którzy dostali dofinansowanie z tego programu, nie mają się czego obawiać. Tego, że pieniędzy nie udało się im rozdysponować w całości, nie wiąże ze sprawą Sabera.

Przypomina, że z podpisania umów zrezygnowały takie firmy, jak Fiberhost czy Nexera oraz – w dużej mierze – Polski Światłowód Otwarty. Każda z tych spółek podała inny powód rezygnacji niż zamieszanie wokół Sabera.

Najwięcej pieniędzy z FERC otrzymał jak na razie Orange Polska. – Nie znając wszystkich szczegółów, trudno jest odnieść się do kwestii ryzyk dla projektów z KPO/FERC wynikających ze sporu firmy Saber z państwem – mówi Aneta Kuliś-Marchewka, dyrektorka zarządzania inwestycjami ze środków publicznych Orange Polska.

Saber nie rezygnuje

Propozycja zagospodarowania 2 mld zł z FERC ma zostać przedstawiona jesienią. Można zauważyć, że termin ten zbiega się mniej więcej w czasie z rozstrzygnięciami w sporze z Saberem przed NSA.