Paszporty „Polityki”: Marek Koterski, ukarana hafciarka i demaskatorzy rosyjskich agentów

Już po raz 32. na uroczystej gali zostały wręczone nagrody „Paszporty Polityki” dla wybitnych młodych twórców i artystów. Ta najbardziej wszechstronna, o najdłuższej tradycji nagroda kulturalna w Polsce przyznawana jest na podstawie wskazań krytyków z różnych mediów, którzy nominują, ich zdaniem, najciekawsze osobowości twórcze minionego roku.

Kapituła tygodnika „Polityka” wyłania laureatów w siedmiu kategoriach spośród trzech nominowanych, posiadających największą liczbę głosów.

Laureaci Paszportów „Polityki”

Za dokonania w ubiegłym roku Paszporty otrzymali: Monika Drożyńska (sztuki wizualne), NAFO i Kamil Dyszewski (kultura cyfrowa), Kamila Tarabura (film), Wojciech Grudziński (scena), Jul Łyskawa (książka), Kuba Więcek (muzyka popularna), Gabriela Legun (muzyka poważna).

Monika Drożyńska należy do grupy artystów skazanych prawomocnym wyrokiem sądowym za swą sztukę. Wyrok (naganę oraz grzywnę) otrzymała za potajemne haftowanie na pokrowcach zagłówków w pociągach PKP. To były zazwyczaj fragmenty poezji, niekiedy wyimki z prasy i przemyślenia typu „Kto czuje gniew, a nie działa, szerzy zarazę” czy „Wakacje – prawdziwe doświadczenie nierówności”.

Walczyła o zachowanie osiedlowego domu kultury, szyjąc i haftując namiot mający być jego symbolicznym substytutem. Do projektu „Wyhaftuj się” zapraszała ludzi na ulicach miast w Polsce i za granicą. Stworzyła też Szkołę Haftu dla Pań i Panów „Złote Rączki”. Czynność, która historycznie kojarzyła się z harmonią, wyciszeniem, akceptacją, uczyniła narzędziem niezgody, wyładowania frustracji, buntu, oporu.

Paszport w dziedzinie kultura cyfrowa otrzymał NAFO - North Atlantic Fella Organization (Kamil Dyszewski). NAFO ma na koncie m.in. demaskowanie i blokowanie działalności prorosyjskich agentów wpływu.

Paszporty „Polityki”: film, teatr i książka

Kamila Tarabura to reżyserka i scenarzystka, absolwentka Warszawskiej Szkoły Filmowej oraz Szkoły Wajdy. Jej debiut „Chodźmy w noc” z 2020 r. o pogrążonej w depresji dziewczynie uciekającej z imprezy urodzinowej zdobył nagrodę dla najlepszego aktorskiego filmu krótkometrażowego na Warszawskim Festiwalu Filmowym. Za serial „Absolutni debiutanci” (Netflix) wraz ze współscenarzystką Niną Lewandowską w ubiegłym roku nominację do Paszportów „Polityki”. Była drugim reżyserem przy „Zielonej granicy” Agnieszki Holland.

W tym roku zadebiutowała jako reżyserka pełnometrażowej fabuły. „Rzeczy niezbędne”, historia dojrzałej kobiety skrzywdzonej w dzieciństwie przez ojca, z Dagmarą Domińczyk, Katarzyną Warnke i Małgorzatą Hajewską-Krzysztofik w rolach głównych, wygrały w Gdyni konkurs Perspektywy, zdobyły Szafirowe Lwy oraz wyróżnienie za debiut reżyserski.

Czytaj więcej

Plus Minus

Marek Koterski. Kiedy inteligent ma depresję

Markowi Koterskiemu nigdy nie było i nie będzie łatwo. Scenariusz „7 uczuć" pisał kilka lat. Wszystkie realizowane filmy przypłaca depresjami albo odwrotnie – zawdzięcza im chwilowe katharsis.

Wojciech Grudziński to tancerz i choreograf. Autor spektaklu „Rodos”, w Komunie Warszawa. Tytuł wziął od skrótu oznaczającego Rodzinne Ogródki Działkowe Otoczone Siatką. W tej scenerii rozgrywała się działkowa wersja „snu nocy letniej”, psychodeliczno-queerowa rewia. Wystawił „Dance Mom” oraz „Threesome/Trzy” (szwajcarski festiwal Belluard Bollwerk i warszawski Nowy Teatr).

Jul Łyskawa to autor książki „Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców” (Wydawnictwo Czarne). Jest absolwentem Instytutu Kultury Polskiej UW, gdzie obronił pracę poświęconą twórczości Stanisława Dygata.

Czytaj więcej

Globalne Interesy

ZAiKS zażądał opłat od AI. Kto wygra batalię o prawa autorskie?

stowarzyszenie zrzeszające autorów i kompozytorów zamierza postawić tamę bezprawnemu szkoleniu algorytmów chronionymi prawem autorskim utworami. Polskie stowarzyszenie chce, by firmy technologiczne płaciły za licencje.

Gabriela Biegun to 26-letnia sopranistka, od kilku lat odnosi sukcesy na scenach operowych i w konkursach. W roku 2024 zadebiutowała w brukselskim Théâtre de La Monnaie w spektaklu Krystiana Lady „Nostalgia e Rivoluzione”, wygrała Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Adama Didura w Bytomiu. Związana jest z Operą Śląską w Bytomiu, ale w listopadzie śpiewała rolę Mimi w „La Bohème” Pucciniego, w grudniu w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej występuje jako Micaëla w „Carmen”. Również w Operze Narodowej była już Hanną w „Strasznym dworze” Moniuszki oraz Paminą w „Czarodziejskim flecie” Mozarta.

Kuba Więcek to saksofonista, który jako lider nowego tria zadebiutował w reaktywowanej serii Polish Jazz, a później za ten debiut odebrał Fryderyka. Nagrał z Pauliną Przybysz album „Kwiateczki” – do „Pieśni świętojańskiej o Sobótce” Jana Kochanowskiego. Wspólnie z pianistą Piotrem Orzechowskim stworzył „Themes of Dracula” – swoiste przedłużenie życia muzyki, którą Wojciech Kilar napisał do filmu Francisa Forda Coppoli. Wszedł też na ścieżkę producenta hiphopowego – współpracował z raperami Kozą, Tym Typem Mesem i Miłym ATZ.

Marek Koterski i Sandra Drzymalska laureatami Paszportów „Polityki”

Tytułem Kreatora Kultury w tym roku Kapituła uhonorowała reżysera Marka Koterskiego. W kinie zasłynął serią filmów, których bohaterem jest Adaś Miauczyński, m.in. „Dzień Świra”, „Nic śmiesznego”, „Dom wariatów”.