Ekspozycja poświęcona jest inspiracjom artysty oraz dziejom scenicznym tego jednego z najsłynniejszych jego dramatów. Utwór przedstawia zryw niepodległościowy w trakcie pierwszych godzin powstania 1830 roku. Sceny realne przeplatają się w nim z metaforycznymi, inspirowanymi antyczną mitologią, posągami oglądanymi przez Wyspiańskiego w Łazienkach i obrazem symbolisty Arnolda Böcklina.
Stanisław Wyspiański napisał „Noc listopadową” po wizycie w Łazienkach Królewskich na przełomie stycznia i lutego 1898 roku. Klasycystyczna architektura królewskiej rezydencji oraz jej historia silnie wpłynęły na wizję dzieła. Akcja dramatu w przeważającej części rozgrywa się na terenie Łazienek, bo tam w Szkole Podchorążych powstanie wybuchło. Jego bohaterami są zarówno postacie historyczne, jak i ożywające posągi olimpijskich bogów oraz istot z ich otoczenia, jak Satyry czy Eumenidy.
Łazienki jako „teatr ogromny” Wyspiańskiego
Kuratorka Joanna Szumańska wyjaśnia: - Wystawa jest wizualną opowieścią o słynnym dramacie wydanym w 1904 roku i jego dziejach scenicznych. Ukazuje niezwykle sugestywną wizję Łazienek jako „teatru ogromnego”, w którym Wyspiański połączył antyczną historię mitologiczną z historią klęski powstania listopadowego. Bogowie z greckiego Olimpu w wizji dramatopisarza zmartwychwstają, są krwawi, zmysłowi i jak ludzie ponoszą porażki, a łazienkowski Amfiteatr zamiast wyspy szczęśliwej zaczyna coraz bardziej przypominać „Wyspę umarłych” Arnolda Böcklina.
Czytaj więcej
W tegorocznej 13. edycji „Darmowego listopada” uczestniczyć będą cztery rezydencje królewskie: Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Zamek Królewski na Wawelu i Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
Przy tworzeniu postaci Ateny Stanisława Wyspiańskiego inspirowała zarówno łazienkowska rzeźba, jak i najprawdopodobniej plakat z jej wizerunkiem Gustava Klimta z pierwszej wystawy Secesji Wiedeńskiej w 1898 roku. W Łazienkach będziemy mogli zobaczyć ten plakat przywieziony z Museen der Stadt Wien. Grafika „Wyspa umarłych” Maxa Klingera oraz obraz Jacka Malczewskiego pod tym samym - dzieła nawiązujące do obrazu Böcklina, oglądanego przez Wyspiańskiego w Bazylei, będziemy mogli oglądać od stycznia. Wystawa przywołuje również m.in. dramaty muzyczne Richarda Wagnera, które też miały wpływ na wyobraźnię autora „Nocy listopadowej”.
