Co artyści powiedzą o władzy

W dniach 7–9 odbędzie się współKongres Kultury, którego tematy wybrano w głosowaniu. Najwięcej głosów otrzymał panel „Jak zapobiegać nadużyciom władzy w instytucjach kultury?”.

Publikacja: 07.11.2024 04:25

Hanna Wróblewska

Hanna Wróblewska

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Kongres Kultury rozpoczyna się niedługo po tym, jak rocznica wyborów 15 października nie przebiegła entuzjastycznie, zaś czas, kiedy Ministerstwem Kultury rządzi Hanna Wróblewska, obfitował w pytania, czy kultura straciła miliard z budżetu, dlaczego jest kłopot z KPO i czy trzeba będzie oddać pieniądze UE.

Zespoły protestowały przeciwko konkursom w Narodowym i Wielkim. Kontrowersje wywoływał tryb odwołań i nominacji w Muzeum Historii Polski, Instytucie Teatralnym czy ostatnio w PISF.

Co powie Holland?

Sesję debat plenarnych rozpocznie 7 listopada o godz. 12.30 debata „Siła wyobraźni. Jak odpowiedzieć na wyzwania współczesnego świata”. Debatować będą Agnieszka Holland, prof. Elżbieta Jabłońska, Dorota Masłowska, Jakub Skrzywanek i Jakub Stokalski. Gośćmi specjalnymi zdalnie będą Serhij Żadan, ukraiński poeta, który poszedł na front, oraz Tetiana Pyłypczuk, ukraińska sportsmenka. Ciekawe, co powie Agnieszka Holland, nieformalna liderka środowiska w ostatnich trudnych latach, której zwyczajem jest zwracanie uwagi na kardynalne błędy każdego rządu.

Prawicowi i konserwatywni publicyści skrytykowali w 2011 r. Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu, zanim się jeszcze rozpoczął

Tematy dziesięciu debat plenarnych zależały od Rady Programowej. Są w niej m.in. Agata Diduszko-Zyglewska, Barbara Frydrych, dyrektorka Biura Prezydenta ds. Kultury w Gdańsku, Alina Gałązka, dyrektorka finansowa Teatru Komuna Warszawa, Dominika Kawalerowicz, dyrektorka Wrocławskiego Instytutu Kultury, Zofia Król, redaktorka naczelna „Dwutygodnika”, Iwona Kurz, historyczka kultury zajmująca się problematyką ciała i gender, Paweł Łysak, reżyser, dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie, i Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

To osoby reprezentujące lewicę bądź KO, a niekojarzone ze Zjednoczoną Prawicą lub obecną opozycją. Uczestniczyć może jednak każdy. Wystarczyło się zarejestrować. Warto przypomnieć, że prawicowi i konserwatywni publicyści skrytykowali w 2011 r. Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu, zanim się jeszcze rozpoczął. Potem zaś nie wzięli w nim udziału, chociaż wcześniejszy Kongres Kultury w Krakowie w 2009 r. zmienił się w jedną wielką krytykę polityki Donalda Tuska i zaowocował powstaniem ruchu Obywatele Kultury.

Jego głównym postulatem był 1 proc. dla kultury. Znalazł się on w Pakcie dla Kultury i w 2011 r. został podpisany przez rząd Donalda Tuska. Musiał przyjąć krytykę środowiska dotyczącą lekceważenia spraw sztuki i organizacji instytucji.

współKongres Kultury i kultura na marginesie?

Poza debatami plenarnymi zagadnienia 20 debat panelowych zostały wybrane w wyniku głosowania zarejestrowanych uczestniczek i uczestników. Zgłoszenia były dowolne. W wyborze tematów wzięły udział 1764 osoby spośród 3021 zarejestrowanych na współKongres, czyli 58 proc. wszystkich uprawnionych do głosowania.

Największe zainteresowanie odnotował temat „Jak zapobiegać nadużyciom władzy w instytucjach kultury?”. Ten temat można pewnie rozumieć dwojako – jako pokłosie rządów Zjednoczonej Prawicy, ale też wewnętrznych problemów środowiska związanych z przemocowością, z którą artystki i artyści, a nawet osoby nazywające się osobami artystycznymi, dyrektorki i dyrektorzy, niestety, są ostatnio kojarzeni.

Znamienne są tematy „Jak władze robią nas w… i co z tym zrobić”, „Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?”, „Czy można w sektorze kultury przezwyciężyć kod folwarku? Jak tworzyć kulturę współodpowiedzialności i zaangażowania”. Uwagę zwraca „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja – AI?”.

Druga debata 7 listopada będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy” i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei 8 listopada ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?”. Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?”.

Ciekawe, co powie Agnieszka Holland, nieformalna liderka środowiska w ostatnich trudnych latach, której zwyczajem jest zwracanie uwagi na kardynalne błędy każdego rządu

Emocje wzbudziły tematy związane z czytelnictwem – „Przyszłość bibliotek z punktu widzenia osób piszących książki” oraz „Książka dobrem kultury. Dlaczego mechanizmy wolnorynkowe nie wystarczają?”. Odbędzie się też dyskusja pod tytułem „Czego nie widać z Warszawy, czyli jak połączyć centralną perspektywę rozwoju kultury z tą regionalną i gminną?”. Uwagę zwraca kwestia „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja – AI?”.

Czytaj więcej

Ponad 1,3 mld zł na kulturę z Krajowego Planu Odbudowy. Kolankiewicz szefem FINA

Druga debata pierwszego dnia będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy” i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei drugiego dnia ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?”. Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?”.

W programie współKongresu Kultury są także debaty organizowane przez narodowe instytucje kultury i wizyty studyjne w warszawskich instytucjach kultury

Listopadowy współKongres zakończy się 9 listopada „Debatą ministrów”, ponownie z udziałem Hanny Wróblewskiej oraz zaproszonych ministrów z innych resortów.

Co powie ministra?

– Wszystkie zgłoszone tematy są ważnym głosem. Tematy, które nie uzyskały wystarczającej liczby głosów, by znaleźć się w programie współKongresu Kultury, będą obszarami, które zostaną pogłębione w debatach i projektach realizowanych przez Narodowe Centrum Kultury – zaznaczyła Hanna Wróblewska.

Zastanawiające jest, że w czasach dużych napięć związanych z mediami, w tym publicznymi, ten temat nie znalazł się w programie.

Są za to debaty organizowane przez narodowe instytucje kultury i wizyty studyjne w warszawskich instytucjach kultury, a także prezentacje organizacji pozarządowych i wydawnictw z sektora kultury.

Kongres odbywać się będzie w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki oraz Teatrze Dramatycznym. Za organizację odpowiada Narodowe Centrum Kultury.

Kongres Kultury rozpoczyna się niedługo po tym, jak rocznica wyborów 15 października nie przebiegła entuzjastycznie, zaś czas, kiedy Ministerstwem Kultury rządzi Hanna Wróblewska, obfitował w pytania, czy kultura straciła miliard z budżetu, dlaczego jest kłopot z KPO i czy trzeba będzie oddać pieniądze UE.

Zespoły protestowały przeciwko konkursom w Narodowym i Wielkim. Kontrowersje wywoływał tryb odwołań i nominacji w Muzeum Historii Polski, Instytucie Teatralnym czy ostatnio w PISF.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: „Gladiator 2” – triumf czy porażka?
Kultura
Muzeum Narodowe w Poznaniu otwiera Studyjną Galerię Sztuki Starożytnej
Kultura
Dzieło włoskiego artysty sprzedane za 6 mln dolarów. To banan i taśma klejąca
Kultura
Startuje Festiwal Niewinni Czarodzieje: Na karuzeli życia
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Kultura
„Pasja wg św. Marka” Pawła Mykietyna. Magdalena Cielecka zagra Poncjusza Piłata