Dzieciństwo z komputerem

Tekst z archiwum tygodnika "Przekrój"

„Popularność nowej rozrywki wśród dzieci gwałtownie wzrosła (...).Ten nowy intruz wniósł w prywatną sferę domu niepokojący wpływ. Rodzice dostrzegli zagadkową przemianę w zachowaniu ich dzieci. Są zaszokowani natłokiem nowych problemów i czują się nieprzygotowani, przestraszeni, oburzeni i bezradni. Nie mogą wyprosić niechcianego gościa z domu, gdyż złapał w swą silną garść ich dzieci”. Zapewne wielu rodziców odnajdzie w tym cytacie swoje odczucia wobec komputera. Tymczasem słowa te wypowiedziano w 1936 roku, a owym „intruzem” było... radio.

Podobne wypowiedzi można odszukać w początku XX wieku, gdy serca dzieci podbiło kino, oraz na przełomie lat 40. i 50., w okresie narodzin telewizji. Komputer nie jest więc pierwszym medium, które budzi przestrach rodziców. Ale zmiany, jakich on dokonuje, różnią się znacznie od wcześniejszych. O ile bowiem kino, radio i telewizja służyły głównie rozrywce, o tyle komputer stał się niezbędnym narzędziem pracy i edukacji. Właściwie bez niego trudno się dziś obyć, choć można sobie nieźle radzić bez radia, telewizji czy kina. Poznanie jego możliwości wymaga też dużo więcej pracy niż nauka włączania radia czy przycisków na telewizyjnym pilocie. Dlatego – choć rodzice traktują komputer jak intruza w dziecięcym pokoju – dziecko powinno czy wręcz musi się uczyć jego obsługi. Problemów, jakie się przy tym pojawiają, jednak nie brakuje. Wyróżniliśmy sześć sfer, które mogą budzić i nadzieję, i niepokój rodziców, po czym opierając się na danych naukowych, wypisaliśmy wszystkie korzyści i problemy z nimi związane. Staraliśmy się też znaleźć radę, która pomoże „nieprzygotowanym, przestraszonym, oburzonym i bezradnym” rodzicom. A gdy już oswoją intruza, kto wie, może zmieni się on w przyjaciela?

Edukacja i rozwój intelektualny

Zalety:

Wady:

Porada:

Znów z pomocą przychodzi umiar oraz organizacja czasu. Rodzice i nauczyciele powinni pokazywać różne źródła wiedzy – książki, samodzielne obserwacje, Internet – i zachęcać do sprawdzania wiedzy, rozwijając w dziecku krytyczne podejście do informacji. Najlepiej zresztą działa własny przykład. Trzeba też słuchać tego, co dzieci do nas mówią, rozmawiać z nimi. Gdy zaskoczą nas dziwną informacją, dopytać się, skąd ją wzięły i dlaczego tak sądzą. A potem razem z nimi zweryfikować tę wiedzę, wskazywać najważniejsze elementy.

Komunikacja – czy serwisy społecznościowe, komunikatory i mikroblogi mogą szkodzić?

Zalety:

Wady:

Porada:

Nie należy popadać w paranoję i wszędzie wypatrywać zagrożeń, ale koniecznie trzeba uświadomić dziecku, że ludzie w Internecie nie zawsze są tymi, za kogo się podają. Trzeba też je ostrzec, by nie podawało nikomu swojego nazwiska, numeru telefonu ani adresu.

Ważne jest też wytłumaczenie, że wirtualne znajomości rzadko mają wartość w realnym świecie, a znajomi z Internetu zwykle nie są skłonni do pomocy w prawdziwych problemach.

Warto też obserwować, jakie aktywności przed komputerem zajmują naszemu dziecku najwięcej czasu, i ewentualnie interweniować, proponując sensowną alternatywę. Dobrze też wiedzieć, na czym właściwie polega spędzanie czasu, na przykład na Facebooku – nawet jeśli nas to nie interesuje, to założenie przez nas konta sprawi, że przynajmniej będziemy wiedzieli, o co w tym wszystkim chodzi.

Zdrowie – czy komputer sprawi, że dzieci będą grube i krótkowzroczne?

Zalety:

Wady:

Porada:

Przede wszystkim należy ustalić, ile czasu dziecko może spędzić dziennie przed komputerem. Stanowisko pracy – biurko, krzesło – powinno być wygodne i przyjazne dla zdrowia. Warto zakupić nowoczesny, duży monitor ciekłokrystaliczny i ustawić około metra od użytkownika. Można też zorganizować dziecku dodatkowe zajęcia fizyczne, by ćwiczyło zdrętwiałe mięśnie pleców, szyi, ręki i palców. Ćwiczenia te zapobiegną też rozwojowi otyłości. Dobrze jest też zaopatrzyć dziecko w gry, które wymagają ruchu.

Przemoc i seks

Wiele najpopularniejszych gier komputerowych opiera się na przemocy – to fakt. Z kolei Internet pełen jest treści związanych z seksem. Czy jednak może to faktycznie zagrozić dzieciom? Problem w tym, że brak obiektywnie przeprowadzonych badań – każde z nich wydaje się mieć z góry założoną tezę.

Zalety:

Wady:

Porada:

Pamiętajmy, że gry, podobnie jak filmy, przeznaczone są dla określonych grup wiekowych. Coraz większy procent graczy to ludzie po 30. roku życia i to dla nich tworzy się tytuły takie, jak „Grand Theft Auto” czy „50 Cent: Bulletproof”. Do rodziców należy kontrolowanie, czy dana gra nadaje się dla ich dziecka. Pomoc stanowi system oznaczeń PEGI (www.pegi.info), ale warto też samodzielnie odwiedzić serwisy recenzujące gry i wyrobić sobie zdanie o konkretnym tytule. Pomóc mogą też systemy kontroli rodzicielskiej – więcej o nich przeczytasz w części poświęconej bezpieczeństwu.

Jeśli chodzi o wiedzę o seksie, to jedynym rozsądnym sposobem jest na tyle wczesne przekazanie dziecku najważniejszych informacji, by to ono mogło stać się źródłem informacji dla innych i potrafiło ocenić informacje z sieci.

Bezpieczeństwo