Armia izraelska czeka na ortodoksyjnych Żydów. Dlaczego są zwolnieni ze służby wojskowej?

Rezygnacja byłego ministra obrony Joawa Galanta z mandatu w Knesecie zaognia polityczny spór w rządzie Netanjahu na temat służby wojskowej ortodoksyjnych Żydów.

Publikacja: 03.01.2025 04:50

Armia izraelska czeka na ortodoksyjnych Żydów. Dlaczego są zwolnieni ze służby wojskowej?

Izraelska armia

Foto: Israeli Army / AFP

Armia izraelska podała właśnie, że na kilku frontach obecnych wojen poległo 891 izraelskich żołnierzy, z czego ponad 700 w Strefie Gazy. Wśród tych ofiar brak wyznawców ortodoksyjnego judaizmu, którzy stanowią 1,3 mln spośród 7,2 mln żydowskich obywateli Izraela. Ci ortodoksyjni Żydzi, haredim, są zwolnieni z obowiązku służby wojskowej.

Ten fakt wzbudza od dawna sporo kontrowersji w izraelskim społeczeństwie i – jak wynika z sondaży – niemal trzy czwarte żydowskich obywateli jest zdania, że wyłączenie haredim ze służby wojskowej jest obecnie nie do utrzymania. 

Takiego zdania jest też były minister Joaw Galant. W telewizyjnym oświadczeniu oskarżył premiera Beniamina Netanjahu oraz swego następcę na stanowisku szefa obrony, Izraela Katza, o zagrażanie bezpieczeństwu kraju poprzez wspieranie projektu ustawy utrzymującej w zasadzie obecny stan rzeczy. Powiedział, że został odwołany ze stanowiska ministra obrony w listopadzie ubiegłego roku, ponieważ uważał, że włączenie do armii ortodoksów jest koniecznością militarną. 

Bez wsparcia ugrupowań ortodoksyjnych Żydów premier Netanjahu może stracić władzę

W Knesecie toczy się od miesięcy debata nad nową ustawą, przeciwko której występują ugrupowania reprezentujące haredim. A bez ich wsparcia rząd Netanjahu stracić może większość w Knesecie, co otwiera drogę do przedterminowych wyborów. Tego premier Izraela chce za wszelką cenę uniknąć, zwłaszcza w sytuacji toczącego się przeciwko niemu procesowi w sprawach korupcyjnych

Z informacji izraelskich mediów wynika, że rząd Netanjahu rozważa powołanie w okresie najbliższych dwu lat 10 tys. haredim do armii z 60 tys. będących w wieku poborowym. Mieliby służyć w jednostkach zaplecza, nie będąc narażeni na śmierć. Ale i to napotyka sprzeciw. Zdaniem ortodoksyjnych rabinów haredim są „żołnierzami w armii Boga” i tak powinno pozostać. 

Czytaj więcej

Izrael chce rekrutować żołnierzy spośród religijnych ortodoksów

Wielu z nich nie uznaje nawet istnienia Izraela w obecnej postaci i wyczekuje na przybycie mesjasza i utworzenie prawdziwego państwa żydowskiego. Muszą więc mieć czas na studiowanie Talmudu w dotowanych przez państwo specjalnych szkołach religijnych, jesziwach, a każda inna działalność, jak np. praca zarobkowa, nie wchodzi w grę.

Jednak 1,3 tys. ortodoksów służy w armii z własnego wyboru. Siły zbrojne są zdania, że już obecnie mogłyby stworzyć warunki dla służby co najmniej 3 tys. haredim. Oprócz ortodoksów obowiązek służby wojskowej nie obejmuje także ok. 2 mln arabskich obywateli Izraela. Pozostali muszą służyć w armii, mężczyźni z reguły 32 miesiące, kobiety 24 miesiące plus służba w rezerwie. 

Historia izraelskiej debaty nad służbą wojskową ortodoksyjnych Żydów

Ortodoksów to nie obowiązuje od powstania Izraela, ale wtedy była ich w zasadzie garstka, a obecnie stanowią 14 proc. ludności. Żyją w zasadzie na koszt państwa, płacąc wielokrotnie niższe podatki. Przy tym współczynnik urodzeń wśród kobiet haredim wynosi przeciętnie 6,5 i jest dwa i pół razy wyższy od średniej krajowej. 

Czytaj więcej

Netanjahu jak Putin? Konsekwencje decyzji Międzynarodowego Trybunału Karnego

Ponad dwie dekady temu Sąd Najwyższy nałożył na rząd obowiązek ustawowego uregulowania sprawy służby wojskowej haredim. W 2014 roku powstała już nawet ustawa przewidująca powołanie do armii 60 proc. haredim. Jednak w rok później do rządu weszły partie religijne, co sprawiło, że projekt ten zarzucono. Obecnie o zwolnieniu haredim z wojska decyduje minister obrony. 

– Nie zgadzam się z opinią, iż spór o służbę wojskową haredim zagraża tożsamości państwa żydowskiego. Jest to problem polityczny, który może wywołać kryzys rządowy, ale nie na tle religijnym – mówi „Rzeczpospolitej” Icchak Klein, ekspert prawicowego think tanku Kohelet Policy Forum. Przypomina, że głębokie przywiązanie do religii jest udziałem wielu religijnych Żydów, którym obcy jest sposób życia haredim. 

Armia izraelska podała właśnie, że na kilku frontach obecnych wojen poległo 891 izraelskich żołnierzy, z czego ponad 700 w Strefie Gazy. Wśród tych ofiar brak wyznawców ortodoksyjnego judaizmu, którzy stanowią 1,3 mln spośród 7,2 mln żydowskich obywateli Izraela. Ci ortodoksyjni Żydzi, haredim, są zwolnieni z obowiązku służby wojskowej.

Ten fakt wzbudza od dawna sporo kontrowersji w izraelskim społeczeństwie i – jak wynika z sondaży – niemal trzy czwarte żydowskich obywateli jest zdania, że wyłączenie haredim ze służby wojskowej jest obecnie nie do utrzymania. 

Pozostało jeszcze 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konflikty zbrojne
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1047
Materiał Promocyjny
Jak przez ćwierć wieku zmieniał się rynek leasingu
Konflikty zbrojne
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1046
Konflikty zbrojne
Zdążyć przed Trumpem. Rosyjska armia zajadle atakuje w Ukrainie
Konflikty zbrojne
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1043
Materiał Promocyjny
5G – przepis na rozwój twojej firmy i miejscowości
Konflikty zbrojne
Rosja przygotowała plan ataku na Japonię i Koreę Południową. Przetestowano ich obronę
Materiał Promocyjny
Nowości dla przedsiębiorców w aplikacji PeoPay