Dla firm ESG to wyzwanie, ale też biznesowa szansa

Światowe wydatki na usługi w zakresie zrównoważonego rozwoju sięgną w tym roku 38 mld dolarów – prognozuje firma badawcza IDC. Do 2027 r. wzrosną o 71 proc., do 65 mld dolarów. Będą to usługi związane z doradztwem i wdrożeniami usług inżynieryjnych oraz z zakresu IT. Analitycy szacują, że nakłady na strategię zrównoważonego rozwoju i na zarządzanie kapitałem ludzkim będą stanowić prawie 60 proc. całkowitych wydatków na usługi ESG do 2027 r.

Inwestycja w przyszłość

Wprowadzanie w życie zasad ESG stanowi priorytet dla 73 proc. firm – wynika z badania CBRE, ale ponad połowa ankietowanych przyznaje, że nie angażuje się w prace nad strategią zrównoważonego rozwoju w swojej firmie. Ponadto wciąż nie we wszystkich organizacjach znajdują się dział lub stanowiska odpowiedzialne jedynie za ten obszar. Zajmuje się nim przede wszystkim zarząd, a także marketing, PR oraz dział zakupów.

– Uświadomienie znaczenia kwestii ESG polskim przedsiębiorcom, włącznie z szeroko przecież dyskutowanymi kwestiami dekarbonizacyjnymi, wciąż pozostaje niemałym wyzwaniem – uważa Justyna Wysocka-Golec, liderka zespołu ESG, Climate & Nature w KPMG w Polsce. Potwierdza to opublikowane w 2023 r. badanie z szybkiego monitoringu NBP, według którego 40 proc. ankietowanych przedsiębiorstw nie uważa za ważne posiadanie polityki zarządzania wykorzystaniem nośników energii. 71 proc. nie pozyskuje energii z odnawialnych źródeł energii (OZE), a 51 proc. nie interesuje się mierzeniem śladu węglowego swej działalności. Tymczasem tego typu działania będą coraz mocniej oczekiwane zarówno przez regulatorów, jak i rynek.

– Nawet jeśli dana firma nie będzie objęta obowiązkiem raportowym, to już jej kontrahent owszem. Badając swój wpływ na klimat czy społeczności lokalne, będzie analizował swój łańcuch dostaw. Tam, gdzie nie będzie mógł pozyskać danych, będzie się poważnie zastanawiał nad ograniczeniem czy zerwaniem współpracy na rzecz partnera, który będzie w stanie wykazać swoje oddziaływanie na ludzi i środowisko – podkreśla Wysocka-Golec. Dodaje, że ignorowanie kwestii ESG z czasem może zmienić się z ryzyka reputacyjnego na bezpośrednie ryzyko dla zysków przedsiębiorstwa. Dlatego warto jak najszybciej podjąć działania na rzecz jego redukcji. Tym bardziej że postawienie na etykę, klimat, lokalną społeczność i pracowników naprawdę się opłaca.

Dobrze pokazuje to tegoroczna analiza Bain & Company oraz EcoVadis. Podmioty, które plasują się wśród 25 proc. najlepszych w swej branży pod względem zróżnicowania płci kadry kierowniczej, odnotowują roczny wzrost przychodów o ok. 2 pkt proc. powyżej firm „maruderów”, a ich marże zysku EBITDA są o 3 pkt proc. wyższe. Mogą się też pochwalić wyższą satysfakcją pracowników. A spółki z najbardziej zadowolonymi pracownikami rozwijają się szybciej i są bardziej rentowne.

Teoria i praktyka

Choć firmy na całym świecie dużo mówią o zrównoważonym rozwoju, to wiele wskazuje, że nie będzie on ich priorytetem w najbliższym okresie – wynika z badania EY. Wzięło w nim udział 1000 dyrektorów finansowych z ponad 20 krajów. Aż 90 proc. ankietowanych zapowiedziało zmniejszenie lub wstrzymanie inwestycji przez ich firmy w wielu istotnych obszarach działalności, w tym w rozwój pracowników. Aż połowa badanych twierdzi, że realizuje wyłącznie krótkoterminowe cele finansowe, ograniczając wydatki na programy związane ze zrównoważonym rozwojem. Z kolei 37 proc. sygnalizuje, że w ciągu najbliższego roku będzie dalej ciąć koszty w tym obszarze. W firmach, które już ścięły wydatki, najbardziej ucierpiały właśnie ESG (43 proc. wskazań) oraz technologia i innowacje cyfrowe (też 43 proc.). A więc obszary, które nie przynoszą korzyści „tu i teraz”, ale są niezbędne w tworzeniu długofalowej wartości przedsiębiorstwa. Podejmowanie decyzji o tego typu inwestycjach jest szczególnym wyzwaniem w czasie zawirowań makroekonomicznych. Menedżerowie są bowiem rozliczani z bieżących wyników. To jednak nie powinno przekreślić inwestycji w ESG.

– Krótkoterminowe zawirowania makro mogą wpłynąć na krótkookresową dynamikę zmian w wielu obszarach, ale nie zmienią trendów. A czy w ogóle wpłyną, będziemy mogli powiedzieć dopiero po zakończeniu cyklu makroekonomicznego, bo choć to zjawisko krótkoterminowe, to nie zamyka się okresem kwartału, ale kilkunastu lat – podkreśla Paweł Gieryński, partner zarządzający Abris Capital Partners.

W gąszczu regulacji

Przykładem świecić powinny spółki publiczne notowane na giełdzie. Niestety, tak nie jest – wynika z badania PwC. Tylko 16 firm deklaruje stosowanie wszystkich zasad DPSN (Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2021) związanych z zagadnieniami zrównoważonego rozwoju. Zaledwie dziesięć badanych spółek deklaruje przyjęcie polityki różnorodności. To najrzadziej stosowana zasada. 67 proc. nie uwzględnia kwestii środowiskowych, a 58 proc. społecznych w swej strategii biznesowej.

Motywacją do podejmowania działań w zakresie ESG są powstające regulacje prawne, które zobowiązują biznes do uwzględniania w swojej działalności prawidłowej interakcji ze środowiskiem naturalnym, zachowania standardów w relacji z pracownikami, prawidłowego nadzoru korporacyjnego itd. Lista jest długa. A to dopiero początek, gdyż regulacji będzie tylko przybywało.

– W Europie obowiązuje już m.in. SFDR. Wszyscy oferujący produkty finansowe na naszym kontynencie, nie tylko lokalnie zarządzający, muszą raportować wskaźniki ESG, aby inwestorzy mogli je brać pod uwagę, obok wskaźników finansowych, w swoich procesach decyzyjnych – podkreśla Gieryński. Dodaje, że wiele korporacji wymaga dziś od swoich dostawców nie tylko raportowania wskaźników ESG, ale również niezależnych audytów tych wskaźników.

Z kolei już od stycznia 2024 r. nowe przepisy dyrektywy CSRD zobowiążą firmy do raportowania wskaźników związanych ze zrównoważonym rozwojem. Będzie to dotyczyło największych przedsiębiorstw, m.in. zatrudniających powyżej 500 pracowników. W 2025 r. takimi samymi wymaganiami objęte zostaną firmy z zatrudnieniem przekraczającym 250 osób. Z kolei MŚP notowane na giełdzie będą musiały dostosować się do regulacji w 2026 r. Dyrektywa dotyka bezpośrednio około 50 tys. spółek w UE, w tym około 3500 w Polsce. Ma ona na celu nie tylko zwiększenie liczby firm raportujących działania w zakresie zrównoważonego rozwoju, ale także zapewnienie większej porównywalności tych informacji na poziomie europejskim

– Do wejścia nowych regulacji najlepiej przygotować się już dziś. W praktyce dla firm oznacza to konieczność przeprowadzenia głębokiej transformacji polegającej na przekształceniu działań CSR w odpowiednie wskaźniki ESG zgodne z najnowszą dyrektywą. Takie działanie nie tylko pozwoli firmom na wczesne dostosowanie się do nowych wymogów, ale także da im przewagę konkurencyjną – komentuje Magdalena Burzyńska, dyrektor ds. ESG w Ayming Group.

Mimo że konieczność raportowania niefinansowego wchodzi w życie już wraz z nowym rokiem, to polskie firmy w niemal 70 proc. wciąż nie są na nią gotowe – wynika z badania PwC. Jedynie 26 proc. przedsiębiorstw w ogóle zaczęło zbierać dane, a aż 57 proc. nie wie, jakie dane powinny zbierać.

– Nie można powiedzieć, że biznes lekceważy ochronę środowiska czy swoich pracowników, jednak zrównoważony rozwój nadal nie jest postrzegany jako integralny element strategii i działalności biznesowej. Wiele spółek twierdzi, że kwestie zrównoważonego rozwoju ich nie dotyczą, podczas gdy większość nie przeprowadziła właściwej analizy pod tym kątem – tak wyniki badania komentuje Krzysztof Szułdrzyński, partner PwC Polska. Spółki powinny zrozumieć, że ESG nie jest tematem, który ma miejsce poza ich działalnością, ale że jest to sposób prowadzenia biznesu.

Opinia partnera publikacji:

Rafał Hummel, partner w EY Polska, lider grupy ds. strategii i raportowania ESG.

Jak mantrę powtarzamy rodzimym przedsiębiorcom, że raportowanie kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem to dla nich unikalna biznesowa szansa. Wyjątkowa okazja, której nie mogą zmarnować. Obserwujemy, że maksymalnej przejrzystości oczekują w tym zakresie przede wszystkim inwestorzy oraz instytucje finansujące, dla których jest to coraz częściej jeden z kluczowych warunków do uruchomienia finansowania. W efekcie firmy, które pozostają w tyle w obszarze strategii i raportowania ESG, będą tracić jeszcze więcej, chociażby ze względu na większe trudności z pozyskaniem funduszy. Rekomendujemy, żeby aspekty dotyczące zrównoważonego rozwoju na stałe włączać do agendy prac zarządów i rad nadzorczych. Edukujemy też przedsiębiorców w zakresie obowiązywania od przyszłego roku dyrektywy CSRD i zupełnie nowych Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju, które wprowadzają w UE jednolite, spójne i porównywalne zasady raportowania. Pomimo późniejszego startu aniżeli w krajach zachodniej Europy dostrzegamy rosnącą wagę przykładaną do ESG przez polskich przedsiębiorców. Najbardziej zaawansowani gracze już zintegrowali strategię biznesową z szansami i ryzykami płynącymi z obszarów E, S i G. Niestety, jesteśmy też świadomi rosnącego ryzyka greenwashingu i pozorowania działań ekologicznych bądź prospołecznych. Dlatego tak istotna będzie rzetelna weryfikacja raportów zrównoważonego rozwoju przez audytorów. Ten nowy wymóg już od 2024 r. również przynosi wspomniana dyrektywa.

czynniki ESG

Pozostało 95% artykułu