Inflacja znacząco wyhamowała. GUS opublikował najnowsze dane

GUS potwierdził w piątek wstępny szacunek sprzed dwóch tygodni, wedle którego wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI), główna miara inflacji w Polsce, wzrósł we wrześniu o 8,2 proc. rok do roku, najmniej od listopada 2021 r., a w stosunku do sierpnia zmalał o 0,4 proc., najbardziej od stycznia 2016 r. GUS podał przy tym bardziej szczegółowe dane o zmianach cen, które rzucają nowe światło na wrześniowy spadek inflacji.

Zanim GUS opublikował wstępny szacunek inflacji we wrześniu, ankietowani przez „Rzeczpospolitą” ekonomiści przeciętnie oczekiwali, że zmalała do 8,5 proc. z 10,1 proc. w sierpniu. Tylko dwóch spośród 21 uczestników tej ankiety spodziewało się wyniku na poziomie 8,2 proc. lub niżej. Niespodziankę na ogół analitycy wiązali z nagromadzeniem interwencji rządu i spółek skarbu państwa, których wpływ na inflację trudno było precyzyjnie ocenić. We wrześniu w życie weszła obniżka cen energii elektrycznej (z mocą wsteczną) i wzrósł limit zużycia prądu, do którego te obniżone ceny obowiązują. Rząd rozszerzył też program darmowych leków i obniżone zostały ceny biletów kolejowych. Do tego za sprawą polityki marżowej Orlenu ceny paliw na polskich stacjach malały, choć ropa naftowa na świecie drożała, szczególnie w przeliczeniu na polską walutę, która traciła na wartości.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

FOR: bez mrożenia cen inflacja sięgnęłaby we wrześniu 17,9 proc.

Szacunki GUS dotyczące tempa wzrostu cen we wrześniu nie uwzględniają miliardów wydanych przez rząd na „mrożenie” cen. Bez nich inflacja nadal byłaby dwucyfrowa – policzyli eksperci Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Dane GUS potwierdzają, że te interwencje tłumaczą mniej więcej połowę wrześniowej zniżki inflacji. Pokazują jednak także, że wygasanie presji na wzrost cen w polskiej gospodarce ma szeroki zakres. W szczególności, zaskakująco mocno - do 9,7 proc. rok do roku z 11,1 proc. w sierpniu - wyhamował wzrost cen usług konsumpcyjnych. W stosunku do poprzedniego miesiąca usługi potaniały o 0,2 proc. To pierwszy taki przypadek od maja 2020 r. Zmalały m.in. ceny usług związanych z rekreacją i kulturą oraz usług turystycznych.

Wciąż jednak kołem zamachowym dezinflacji są towary. Ich ceny wzrosły we wrześniu o 7,6 proc. rok do roku po 9,7 proc. w sierpniu. W ujęciu miesiąc do miesiąca towary potaniały już piąty raz z rzędu, tym razem o 0,5 proc. Cały wskaźnik cen konsumpcyjnych zmalał o 0,4 proc. w stosunku do sierpnia, najbardziej od stycznia 2016 r.

Paliwa do prywatnych środków transportu potaniały we wrześniu o 3,1 proc. wobec sierpnia, gdy podrożały o 1,9 proc. W ujęciu rok do roku ich ceny zmalały o 7 proc. po zniżce o 6,1 proc. miesiąc wcześniej.

Nośniki energii podrożały we wrześniu o 9,9 proc. rok do roku, najmniej od dwóch lat, po 13,9 proc. w sierpniu. W ujęciu miesiąc do miesiąca ich ceny zmalały o 0,7 proc., podczas gdy w poprzednich dwóch miesiącach stały w miejscu.

Czytaj więcej

Gospodarka

Prezes GUS: Teza o jakichś manipulacjach przy liczeniu inflacji to absurd

– Jako GUS nie badamy przyczyn zmian cen, tylko to, ile konsument płaci za określoną usługę lub towar. W gospodarce istnieje sporo cen, które są w ten czy inny sposób ustalane poza rynkiem – mówi prezes Głównego Urzędu Statystycznego Dominik Rozkrut.

W stosunku do sierpnia wyraźnie, o 0,4 proc., potaniała też żywność i napoje bezalkoholowe. W stosunku do września ub.r. ceny towarów z tej kategorii wzrosły o 10,4 proc., najmniej od marca 2022 r., po zwyżce o 12,7 proc. w sierpniu. Wrześniowy spadek cen w tej kategorii (w stosunku do sierpnia), nie był tylko zjawiskiem czysto sezonowym. Oprócz warzyw i owoców, które w tym okresie roku na ogół tanieją, tym razem potaniało też m.in. mięso, szczególnie drobiowe (o 2,7 proc.) oraz oleje i tłuszcze (o 1,5 proc.).

Na podstawie piątkowych danych ekonomiści szacują, że we wrześniu gwałtownie zmalała też tzw. inflacja bazowa, nie obejmująca cen energii, paliw i żywności (oficjalne dane przedstawi w poniedziałek NBP). Wyniosła prawdopodobnie 8,4-8,5 proc. rok do roku po 10 proc. w sierpniu. Tuż przed szybkim szacunkiem CPI ekonomiści ankietowani przez „Rzeczpospolitą” oceniali, że inflacja bazowa zmalała do 9 proc.

Do silniejszego od oczekiwań spadku inflacji bazowej przyczyniło się rozszerzenie programu darmowych leków, które spowodowało spadek ich cen o 5,3 proc. w stosunku do sierpnia. W ujęciu rok do roku wyroby farmaceutyczne podrożały o 2,1 proc. rok do roku, po 8,3 proc. w sierpniu. Dodatkowo, jak zauważyli ekonomiści z Pekao, nietypowa pogoda ograniczyła sezonowe wzrosty cen nowych kolekcji jesiennych odzieży i obuwia. W rezultacie towary z tej kategorii podrożały we wrześniu o 4,3 proc. rok do roku po 6,7 proc. w sierpniu. Ostro zmalały też opłaty radiowo-telewizyjne ( o 7,9 proc. w stosunku do sierpnia), co sprawiło, że były też o 3,9 proc. mniejsze niż przed rokiem, podczas gdy w sierpniu wzrosły o 9,5 proc. rok do roku.