Polska "liderem" Unii Europejskiej. Nigdzie spadek PKB nie był tak głęboki

Produkt krajowy brutto Polski – najszerszy wskaźnik aktywności w gospodarce – wzrósł w II kwartale realnie o 5,3 proc. rok do roku, po zwyżce o 8,5 proc. w I kwartale. To najsłabszy wynik od I kwartału 2021 r. i zdecydowanie poniżej szacunków większości ekonomistów. Ankietowani przez nas analitycy przeciętnie oczekiwali wyniku na poziomie 6 proc.

Czytaj więcej

Gospodarka

Nadchodzi kilka ciężkich lat. Czy to będzie armagedon?

Najbliższe dwa–trzy lata w gospodarce światowej, ale i polskiej będą trudne. Na horyzoncie długotrwała recesja, problemy z gaszeniem inflacji czy inwestycjami firm.

To jednak dane nieoczyszczone z wpływu czynników sezonowych i zaburzone przez tzw. efekt przeniesienia, związany z bardzo udanym przełomem lat 2021 i 2022. W rzeczywistości gospodarka była w II kwartale w znacznie gorszej kondycji. Wskazuje na to spadek PKB oczyszczonego z wpływu czynników sezonowych w stosunku do poprzedniego kwartału, który sięgnął aż 2,3 proc. Większą kwartalną zniżkę aktywności ekonomicznej nad Wisłą GUS odnotował poprzednio w II kwartale 2020 r., gdy gospodarkę paraliżowały restrykcje związane z pierwszą falą pandemii. Wcześniej z ponad 2-proc. kwartalną zniżką PKB mieliśmy do czynienia w 1996 r., ale był to – jak przypuszczają ekonomiści z Banku Pekao – skutek nieudanego oczyszczenia danych z efektów sezonowych.

Co więcej, pod względem tąpnięcia aktywności ekonomicznej w II kwartale Polska wyraźnie wyróżnia się na tle Europy. W żadnym z 21 państw UE, dla których dostępne są już dane, spadek PKB nie był tak głęboki. W strefie euro aktywność wzrosła o 0,6 proc.

Foto: rp.pl

Wzrost na zapas

– Podejrzewamy, że to tąpnięcie PKB to kwestia mniejszego wkładu zapasów do wzrostu PKB. W poprzednich kwartałach ten czynnik mocno podbijał PKB, w I kwartale dodał do wzrostu rok do roku niemal 8 pkt proc. Słabnący popyt finalny, zarówno w kraju, jak i za granicą, sprawił jednak, że firmy zaczęły ograniczać poziom zapasów półproduktów i wyrobów gotowych. To zaś obniżyło dynamikę produkcji – tłumaczy „Rz” Marcin Kujawski, starszy ekonomista w BNP Paribas Bank Polska. Słabnięcie popytu finalnego to z kolei efekt wysokiej inflacji, która eroduje siłę nabywczą dochodów gospodarstw domowych i tłumi konsumpcję, a także niepewności wśród firm związanej z wojną w Ukrainie, która uderza w inwestycje.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Fitch: polska gospodarka ma "wysoką odporność na szoki zewnętrzne"

Agencja Fitch potwierdziła długoterminowy rating Polski w walucie obcej na poziomie "A-" z perspektywą stabilną - podała agencja w komunikacie. Agencja oczekuje, że w 2022 roku polski PKB wzrośnie o 5,5 procent.

To jednak na razie tylko przypuszczenia, bo GUS nie opublikował jeszcze szczegółowych danych o strukturze PKB w II kwartale. Zrobi to pod koniec sierpnia. Do tego czasu ekonomiści będą się wstrzymywali z formułowaniem konkretnych prognoz na najbliższą przyszłość. – Jeżeli głębsze spowolnienie jest głównie efektem silniejszego spadku wkładu zapasów, nie musi to mieć silnego wpływu na prognozy średnioterminowe. Tak jak wskazywaliśmy na nietrwałość pozytywnego efektu kumulacji zapasów na przełomie lat 2021 i 2022, tak dostosowanie zapasów w najbliższych kwartałach także nie musi mieć silnego przełożenia na inwestycje czy spożycie gospodarstw domowych, ważniejsze dla oceny koniunktury w gospodarce – tłumaczą ekonomiści z BOŚ.

Podkreślają jednak, że dalsze hamowanie wzrostu PKB w ujęciu rok do roku jest nieuniknione ze względu na szok inflacyjny, który tłumi konsumpcję, oraz paneuropejski szok energetyczny. – Na tym etapie wydaje się mało prawdopodobne, aby średni wzrost PKB w 2022 r. miał być wyższy od 4 proc., a w 2023 r. od 1 proc. – ocenia Piotr Bielski, kierownik zespołu analiz ekonomicznych w Santander Bank Polska. Dla porównania, jeszcze na początku III kwartału ekonomiści przeciętnie spodziewali się, że PKB Polski w 2022 r. zwiększy się o 4,7 proc., a w 2023 r. o 1,8 proc.

Stopy już na szczycie?

– Wskaźniki koniunktury sugerują, że aktywność ekonomiczna na świecie cały czas słabnie, rośnie ryzyko niedoborów energii w Europie w sezonie zimowym, a co najmniej – w scenariuszu „optymistycznym” – bardzo wysokich cen. Dodatkowo coraz więcej sygnałów wskazuje na to, że nie należy liczyć na odblokowanie środków dla Polski z KPO w najbliższej przyszłości. W tych warunkach trudno liczyć na szybkie odbicie aktywności ekonomicznej. Scenariusz recesji zaczyna nabierać coraz bardziej realnych kształtów – dodaje Bielski.