Zaciemnienia finansów państwa ciąg dalszy

Choć najcięższy kryzys gospodarczy związany z pandemią raczej już za nami, rząd planuje nadal stosować awaryjne sposoby zarządzania publicznymi pieniędzmi. Tymczasem brak przejrzystości w tym zakresie kosztuje nas nawet 1 mld zł rocznie.

Publikacja: 13.12.2021 21:00

Zaciemnienia finansów państwa ciąg dalszy

Foto: Fotorzepa/ Jerzy Dudek

Ministerstwo Finansów chce, by wydatki niewygasające z 2021 r. można było realizować aż do końca listopada 2022 r. – wynika z planu działań legislacyjnych rządu na IV kwartał.

Resort wyjaśnia, że da to pewną elastyczność gospodarowania środkami budżetowymi, bo także w przyszłym roku będzie można realizować te przedsięwzięcia, które – choć zaplanowane do finansowania – nie zostały ukończone w tym roku. Bez odpowiedniego rozporządzenia wszystkie projekty trzeba by skończyć już w I kwartale 2022 r. i „oddać" pieniądze do budżetu. Dokładną listę zadań i kwoty wydatków niewygasających mamy poznać do końca grudnia 2021 r.

Problem w tym, że – jak oceniła Najwyższa Izba Kontroli – takie żonglowanie terminami wydatków niewygasających zwiększa nieprzejrzystość finansów państwa i co do zasady powinno mieć charakter incydentalny. Po raz pierwszy rząd zastosował podobny manewr w 2020 r., a kwota przesunięć na 2021 r. sięgnęła aż 12 mld zł (dla porównania – w 2019 r. było to tylko 140 mln zł).

Wówczas miało to jednak swoje uzasadnienie w kryzysie związanym z pandemią. Czy obecnie można znaleźć równie dobre wytłumaczenie? – Biorąc pod uwagę niepewność, jak na finanse publiczne w przyszłym roku wpłynie polityka monetarna, i pandemia, można uznać, że zachodzą okoliczności uzasadniające zastosowania niestandardowych instrumentów w polityce budżetowej – ocenia Janusz Jankowiak, główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu. – Co nie zmienia faktu, że moja ocena stanu przejrzystości finansów państwa jest bardzo krytyczna. Ponieważ rząd podziurawił i praktycznie rozmontował stabilizującą regułę wydatkową, teraz musi zapewniać sobie pole manewru jakimiś nadzwyczajnymi rozwiązaniami – dodaje Jankowiak.

Czytaj więcej

Polska ma już ponad 1,4 bln zł długu według unijnej metodologii

Przykładów praktyk zaciemniających obraz finansów publicznych można zresztą wymienić więcej. – To przede wszystkim ciągłe wypychanie wydatków poza budżet (a tak ma być np. finansowany w przyszłym roku wielki Program Inwestycji Strategicznych) czy „chomikowanie" w różnych funduszach celowych środków w danym roku z przeznaczeniem na wykorzystanie w kolejnym.

– Moim zdaniem służy to nie tyle zwiększaniu elastyczności zarządzania budżetem, co ma sprzyjać polityce fiskalnej podporządkowanej cyklowi politycznemu – ocenia Paweł Wojciechowski, były minister finansów. Jak mówi, przypomina to praktykę tworzenia i rozwiązywania rezerw stosowaną czasami przez spółki, by pochwalić się wynikami w najlepszym możliwym momencie. – Takie „windows dressing" nie powinno być stosowane w finansach publicznych. Tym bardziej że brak jawności i przejrzystości w finansach państwa kosztuje nas nawet do 1 mld rocznie większych kosztów długu – zaznacza Wojciechowski.

Czytaj więcej

Wiceminister finansów Piotr Patkowski oświadczył się wiceminister rozwoju Oldze Semeniuk

– Rok 2020 r. był rzeczywiście czasem działań awaryjnych – komentuje Rafał Benecki, główny ekonomista ING Banku Śląskiego. – Ale nasza gospodarka przeszła kryzys pandemiczny lepiej, niż się można było spodziewać. W takiej sytuacji państwo powinno wycofywać się powoli z ekspansywnej polityki fiskalnej pod względem kwot i niestandardowych procedur. Na razie jednak tego zupełnie nie widzimy – dodaje.

Ministerstwo Finansów chce, by wydatki niewygasające z 2021 r. można było realizować aż do końca listopada 2022 r. – wynika z planu działań legislacyjnych rządu na IV kwartał.

Resort wyjaśnia, że da to pewną elastyczność gospodarowania środkami budżetowymi, bo także w przyszłym roku będzie można realizować te przedsięwzięcia, które – choć zaplanowane do finansowania – nie zostały ukończone w tym roku. Bez odpowiedniego rozporządzenia wszystkie projekty trzeba by skończyć już w I kwartale 2022 r. i „oddać" pieniądze do budżetu. Dokładną listę zadań i kwoty wydatków niewygasających mamy poznać do końca grudnia 2021 r.

Pozostało 81% artykułu
Budżet i podatki
Głosowanie bankomatem? W Ełku przetestują ten pomysł w budżecie obywatelskim
Budżet i podatki
Powódź i straty liczone w miliardach. Czy budżet państwa to zniesie?
Budżet i podatki
Deficyt w budżecie: to już niemal połowa planu na cały rok
Budżet i podatki
Opodatkowanie e-papierosów idzie na boczny tor?
Materiał Promocyjny
Zarządzenie samochodami w firmie to złożony proces
Budżet i podatki
MF: dochody budżetowe kuleją. Będzie nowelizacja? Co z budżetem na 2025 rok?