Reklama
Rozwiń

Najstarsze piwo warzono w jaskini. 13 tys. lat temu

W jaskini w Izraelu odkryto ślady świadczące o tym, że alkoholowy napój wytwarzano już 13 tysięcy lat temu.

Aktualizacja: 20.09.2018 15:34 Publikacja: 20.09.2018 15:03

Piwo sprzed tysięcy lat wyglądało i smakowało zupełnie inaczej niż to współczesne

Piwo sprzed tysięcy lat wyglądało i smakowało zupełnie inaczej niż to współczesne

Takiego znaleziska archeolodzy nie spodziewali się: odkopali najstarszą wytwórnię napoju przypominającego piwo. 13 tysięcy lat temu ulokowano ją w jaskini Raquefet na południe od dzisiejszej Hajfy, w północnej części Izraela.

Miejsce to wykorzystywano nie tylko jak pierwotny browar – przez dwa i pół tysiąclecia (14,5–12 tys. lat temu) pełniło również funkcję cmentarza. Użytkowali je ludzie zaliczani przez archeologów do tzw. kultury natufskiej (nazwa od stanowiska archeologicznego Wadi an-Natuf w środkowym Izraelu). Pozostały po nich ślady osadnictwa w jaskiniach, resztki konstrukcji mieszkalnych na planie okrągłym, wgłębionych w ziemię, o ścianach i dachach plecionkowych, a także narzędzia krzemienne i kościane oraz rzeźbione figurki, kościane szpilki, paciorki itp.

I właśnie lud kultury natufskiej pozostawił struktury, które archeolodzy uznali za „prabrowar”. Artykuł o tym odkryciu zamieszcza „Journal of Atcheological Science Reports”.

Alkohol jaskiniowców

– Jeśli się nie mylimy, mamy do czynienia z najstarszym na świecie świadectwem wytwarzania alkoholu – wyjaśnia prof. Dani Nadel z Uniwersytetu w Hajfie, który prowadził badania. – Wiemy, że ludzie kultury natufskiej grzebali w tej jaskini zmarłych – osoby szczególnie ważne w tamtej społeczności. Zwłoki, a może już tylko szkielety, układali na platformach pokrytych kwiatami i roślinami. Jednocześnie warzyli w tej grocie zawiesisty płyn przypominający zupę. Była to zupa „procentowa”, bo zawierała alkohol, choć raczej nie była podobna do współczesnego piwa. Nie ulega jednak wątpliwości, że był to napój sfermentowany – tłumaczy prof. Nadel.

Prabrowar składał się z trzech niewielkich jam głębokości od 40 do 60 cm, wydrążonych w skalistym podłożu jaskini. W dwóch przechowywano ziarna zboża, trzecia służyła do ich fermentowania. O tym, jakie funkcje pełniły jamy, świadczą ślady osadu zachowanego na ściankach, wykryte dzięki analizie biochemicznej.

Bezpośrednia bliskość prabrowaru i ludzkich grobów z tego okresu sugeruje, że produkcja napoju była związana z jakimiś obrzędami, ceremoniami lub innymi przejawami aktywności społecznej.

Prof. Dani Nadel, który korzystał z pomocy badaczy amerykańskich ze Stanford University, podkreśla, że ten pradawny trunek wyprzedza o kilka tysiącleci okres, w którym zaczęto uprawiać zboże. Działo się to zresztą na Bliskim Wschodzie – właśnie tam odkryto najstarsze przejawy rolnictwa. Według naukowców pojawiły się one jednak nie wcześniej niż 10 tys. lat temu.

Dopiero mając to na uwadze, w pełni można docenić prekursorskie pomysły ludzi kultury natufskiej. Była ona ogniwem pomiędzy paleolitem i neolitem, czyli starszą i młodszą epoką kamienia, między światem wędrownych łowców i osiadłych rolników.

– Lud ten był w tym rejonie ostatnim, który żył w sposób odmienny niż mieszkańcy osiadli wiosek. Poważny wysiłek, jaki podejmowali ludzie kultury natufskiej, aby wytworzyć alkohol wskazuje, jak ważną rolę pełnił ten napój w ich życiu – uważa prof. Nadel.

Tysiące lat pragnienia

Dotychczas najstarszym dowodem na wytwarzanie piwa były gliniane tabliczki sumeryjskie sprzed 6 tys. lat, pochodzące z terenu obecnego Iraku, przechowywane w paryskim Luwrze. Wyryto na nich postaci przygotowujące piwo z orkiszu (pszenica).

Najstarszy egipski browar odkryto w Hierakonpolis na południu kraju i liczy 3700 lat. Składa się on z sześciu kadzi o łącznej pojemności 390 litrów. Młodszą o 100 lat instalację warzelniczą odkrył w Tell el-Farcha zespół polskich archeologów pod kierunkiem prof. Krzysztofa Ciałowicza z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Pozostałości browaru sprzed 3500 lat odkopali na Cyprze archeolodzy z Uniwersytetu w Manchesterze. W Kissonerga-Skalia koło Pafos odsłonili ruiny kamiennej komory do suszenia ziarna i fermentowania słodu. Znaleziono tam także naczynia i narzędzia wykorzystywane w trakcie warzenia: kamienne moździerze i tłuczki do rozbijania i miażdżenia ziaren i orzechów, gliniane naczynia do podgrzewania brzeczki, z której powstaje piwo oraz dzbanki do przechowywania zaprawy używanej do uszlachetniania napoju.

Archeologia
Wiemy kiedy Homo sapiens krzyżował się z neandertalczykami. To mniej odlegał przeszłość, niż nam się wydawało
Archeologia
Piwo sprzed 10 tys. lat? Nietypowe odkrycie archeologów dotyczące starożytnych Chin
Archeologia
Nowe odkrycie dotyczące prehistorycznej diety. Archeolodzy uzyskali przełomowy dowód
Archeologia
Polscy archeolodzy zbadają królewski grobowiec w Egipcie. Potrzebują pieniędzy
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego
Archeologia
Niezwykłe odkrycie archeologów. Naukowcy odnaleźli zaginione miasto Majów
Materiał Promocyjny
„Nowy finansowy ja” w nowym roku