Nieostrożność poszkodowanego sąd może uznać za przyczynienie się do szkody

Ostrożność wymagana jest także od przechodniów i klientów, gdyż bez jej zachowania w razie wypadku, szkód na ciele i wydatków na leczenie odszkodowanie może być zmniejszone. Takie zdroworozsądkowe podejście potwierdza ostatnio rozpatrywana sprawa w Sądzie Najwyższym.

Dotyczyła nieodśnieżonych schodków do apteki, ale obejmuje to też inne ogólnie dostępne obiekty, co szczególnie ważne w czasie np. jesiennej wichury z ulewami i liśćmi ścielącymi się na chodnikach.

Znajome schody

Taki przypadek przytrafił się Justynie K., która idąc do apteki w sąsiedztwie, pośliznęła się na ośnieżonych schodach, doznając dość poważnych urazów, m.in. złamań kości udowej. Schody odśnieżała pomoc apteczna, ale tego marcowego wieczora 2013 r. spadł obfity śnieg i były one śliskie.

Kobieta zażądała nieco ponad 100 tys. zł od spółki prowadzącej aptekę w wynajmowanym lokalu, ale też od spółdzielni, w której budynku była apteka, oraz od właściciela lokalu. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy wycenił jej szkodę na 4,6 tys. zł, a krzywdę na 30 tys. zł, ale zasądził tylko połowę tej kwoty. Uznał, że w połowie przyczyniła się do szkody sama kobieta: jako osoba wielokrotnie robiąca zakupy w tej aptece, a nadto zważywszy na trudne warunki atmosferyczne, powinna była zachować stosowną ostrożność.

Czytaj też:

Odszkodowanie i przyczynienie się do szkody

20 tys. za upadek przy wysiadaniu z pociągu

Wyrok SN w sprawie wypadku nastolatki, która weszła na słup energetyczny

Odszkodowanie za wypadek podczas kuligu

Odnosząc się od roszczenia wobec spółdzielni, SO wskazał, że schody nie należały do nieruchomości wspólnej i nie ma podstaw do jej obciążenia, bo choć prowadzą do chodnika, służyły wyłącznie jako wejście do apteki. Nie ma też podstaw do obciążenia właściciela lokalu, gdyż przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie obejmują takich schodów: nie wchodzą one w skład ciągu komunikacyjnego, a więc chodnika.

Na jakiej podstawie sąd zasądził pieniądze od spółki prowadzącej aptekę?

Ogólne zasady

Uznał, że prowadząc działalność gospodarczą, spółka miała obowiązek zapewnić klientom wchodzącym do apteki bezpieczeństwo. Jako podstawę wskazał po prostu ogólnie zasady współżycia społecznego (w tym wypadku dotyczące bezpieczeństwa). Zaniedbanie samo w sobie stanowić może czyn niedozwolony (tzw. delikt) uzasadniający odszkodowanie.

Sąd apelacyjny dopatrzył się w werdykcie pierwszej instancji uchybień. Było nim w szczególności zbyt ogólne podanie podstaw odpowiedzialności spółki.

Z tego powodu SA zwrócił sprawę do SO. Na skutek zażalenia Sąd Najwyższy uznał jednak, że nie ma przeszkód, by SA sprawę zakończył. SO nie tylko wskazał zasady współżycia społecznego, ale z punktu widzenia tych zasad ocenił poziom wymaganej od apteki staranności w zapewnieniu bezpieczeństwa tego obiektu – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Władysław Pawlak. Biorąc pod uwagę te wskazania, SA ma teraz sprawę rozstrzygnąć.

Dodajmy, że za utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, porządku i czystości oraz zieleni przydrożnej odpowiada zarządca drogi, co reguluje ustawa o drogach publicznych. Ona też określa zarządców poszczególnych kategorii dróg i to do nich w razie urazów wywołanych złym utrzymaniem drogi kierować można roszczenia czy pozwy.

sygn. akt IV CZ 30/18

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

Stefan Jacyno, adwokat, Kancelaria Wardyński i wspólnicy