Czy Polska jest handlową kolonią Unii Europejskiej

Napięcia związane z prawdopodobnym zawetowaniem przez Polskę i Węgry unijnego budżetu wzmagają dyskusję nie tylko na temat sytuacji, w jakiej znajdzie się Polska po zawetowaniu budżetu, ale w ogóle na temat korzyści z przynależności do UE. Europoseł Jacek Saryusz-Wolski dowodzi, że weto postawi Polskę w korzystniejszej sytuacji, gdyż będziemy otrzymywać nawet ponad 23 proc. środków więcej, niż gdyby budżet został uchwalony.

Wtóruje mu znawczyni finansowych mechanizmów UE europosłanka Beata Kempa. Szkoda, że europosłowie nie mówią, ile zyskalibyśmy, rozwalając całkowicie UE lub też z niej występując, skoro tylko sparaliżowanie jej funkcjonowania byłoby dla nas tak korzystne.

Ofensywa w sieci

W internecie z kolei można zauważyć niespotykaną dawno aktywność trolli kwestionujących korzyści z naszej przynależności do UE. Obserwując ten wzmożony ruch, można się domyślić, że uruchomione zostały krajowe zastępy internautów w celu obrzydzania rodakom Unii Europejskiej, wskazując, że do ekonomicznej eksploatacji naszego kraju przez silniejszych partnerów z UE dojdą działania mające na celu pozbawienie narodu polskiego jego kultury, tradycji, historii, religii itd.

Zważywszy na liczbę wpisów negujących sens naszego członkostwo w UE, można także sądzić, że logistycznego wsparcia udzielają również rosyjscy wielbiciele PIS-u, którzy chcą wspomóc premiera Morawieckiego w jego walce o rzeczywistą demokrację i praworządność w UE. Zważywszy, że tę trudną walkę premier Morawiecki prowadzi wspólnie z Viktorem Orbánem, który od dawna cieszy się uznaniem, przyjaźnią i wsparciem niezłomnego obrońcy demokracji Władimira Putina, hipoteza ta wydaje się tym bardziej uzasadniona.

Kwestionowanie korzyści z przynależności do UE należy do ulubionych działań PiS w przypadku napięć na linii Polska–Komisja Europejska. W poprzedniej kadencji Sejmu posłanka Krystyna Pawłowicz miała nawet powołać parlamentarny zespół do sporządzenia bilansu korzyści i kosztów związanych z przynależnością do UE. Zespół ten chyba nie został nawet ostatecznie ukonstytuowany, a na pewno nie opublikował żadnych wyników swoich prac – nie wiem, czy nic ciekawego nie ustalono, czy też chwilowe ocieplenie stosunków z unijnymi partnerami zmniejszyło zapotrzebowanie na antyunijne pamflety.

Najważniejszym chyba argumentem wysuwanym przez przeciwników UE jest ten mówiący, że Polska, przystępując do Unii, otworzyła swoje granice, godząc się na niekontrolowany napływ towarów i usług z innych krajów, niszczący polską gospodarkę, dając równocześnie korzyści naszym partnerom, jeżeli w ogóle o partnerstwie może w tym przypadku w ogóle być mowa. Zwolennicy tej tezy twierdzą zatem, że pozostałe kraje, zwłaszcza Niemcy, w razie wystąpienia Polski z UE poniosłyby olbrzymie straty.

Nie mam oczywiście zamiaru twierdzić, że Niemcy oraz inne kraje nie czerpią korzyści z istnienia UE. Uczestniczenie w międzynarodowych relacjach gospodarczych nie jest grą o sumie zerowej, w której jeden kraj tyle może zyskać, ile inne stracą. Te relacje z reguły są korzystne dla obu (lub więcej) stron w nich uczestniczących.

Oczywiście także Niemcy poniosłyby określone straty w przypadku wystąpienia Polski z UE, ale – o czym radzę pamiętać – my również stracilibyśmy, pewnie nawet więcej. Zobaczmy zatem, jak kształtowały się relacje handlowe pomiędzy Polską a UE w okresie od przystąpienia do ugrupowania.

Co mówią liczby

Jak wynika z danych dotyczących polskiego handlu zagranicznego w latach 2005–2019 wartość polskiego eksportu wyniosła 2229,1 mld euro, z tego 76,8 proc. stanowił eksport do krajów UE. Z kolei wartość importu wyniosła 2346,3 mld euro, z tego import z krajów UE stanowił 61,6 proc. W całym analizowanym okresie polski handel zagraniczny zanotował 117,2 mld euro deficytu. Na wyraźne podkreślenie zasługuje jednak, że deficyt bilansu handlowego z krajami spoza UE wyniósł 459,2 mld euro, natomiast saldo handlu z krajami UE było dodatnie i wyniosło 342 mld euro.

Oznacza to, że z Polski wysłaliśmy w tym okresie towary o wartości 342 mld euro wyższej, niż sprowadziliśmy. Upraszczając nieco, możemy stwierdzić, że gdyby nie nadwyżka uzyskana w handlu z krajami UE, dziś Polska byłaby dodatkowo zadłużona na ponad 342 mld euro lub też nie moglibyśmy ponieść wydatków równych tej kwocie.

Można postawić pytanie, w jakim stanie byłaby dziś polska gospodarka, gdyby nie otrzymała takiego zastrzyku dewiz, które umożliwiły powiększenie i zmodernizowanie naszego aparatu produkcyjnego, jaka byłaby dynamika wzrostu PKB, poziom życia ludności itp.