W budżecie wartości rezerw nie mogą być dowolne

- W projekcie uchwały budżetowej naszej gminy utworzono rezerwy, zarówno ogólną jak i na zarządzanie kryzysowe. Obie wartości wykazują poziom poniżej 0,5 proc. wydatków budżetu. Czy będzie to właściwe rozwiązanie?

Nie.

Wynika to z następujących okoliczności. Obie rezerwy – ogólna i na zarządzanie kryzysowe – są regulowane odrębnymi aktami prawnymi. I tak, jeśli chodzi o rezerwę ogólną, na uwagę zasługuje przede wszystkim dyspozycja art. 222 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Ustawodawca postanowił tam m.in., że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę ogólną, w wysokości nie niższej niż 0,1 proc. i nie wyższej niż 1 proc. wydatków budżetu. W budżecie jednostki samorządu terytorialnego mogą być tworzone rezerwy celowe:

- na wydatki, których szczegółowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

- na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2,

- gdy odrębne ustawy tak stanowią.

Czytaj także: Uchwała budżetowa najpóźniej do końca stycznia

Taką rezerwą celową jest z kolei rezerwa na zarządzanie kryzysowe. Stanowi o niej ustawa z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. W art. 26 ust. 4 tego aktu postanowiono, że w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5 proc. wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszonych o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu.

Z powyższego wynika, że każda z ww. rezerw ma minimalnie określony poziom. Rezerwa ogólna musi być ustanowiona minimum w wysokości 0,1 proc. wydatków budżetu, natomiast rezerwa na zarządzanie kryzysowe w wysokości minimum 0,5 proc. wydatków budżetu. Wszelkie odstępstwa – na minus, od tych wartości, uznać należy za istotne naruszenie wspomnianych regulacji ustawowych. Stanowisko w tym zakresie regionalnych izb obrachunkowych jest bowiem zbieżne, kwalifikując takie sytuacje, za istotne naruszenie prawa. Przykładem, może być np. uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z 7 marca 2018 r. (Nr 6/9/2018). W uchwale tej podkreślono, że usunięcie tego rodzaju nieprawidłowości winno nastąpić poprzez określenie rezerwy ogólnej – zgodnie z art. 221 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, a rezerwy na zarządzanie kryzysowe – zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy z 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Jednocześnie zaznaczono, że niezastosowanie się do tych wymogów skutkować będzie działaniami izby w trybie art. 12 ust. 2 ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. Przepis ów stanowi, że jeżeli organ właściwy w wyznaczonym terminie nie usunie nieprawidłowości, o których mowa w ust. 1, kolegium izby orzeka o nieważności uchwał w całości lub w części.

Końcowo warto dodać, że sam projekt uchwały budżetowej, podlega z mocy art. 13 pkt 3 wspomnianej ostatnio ustawy - zaopiniowaniu przez skład orzekający właściwej regionalnej izby obrachunkowej. Z tą regulacją w ścisłym związku pozostaje art. 238 ustawy o finansach publicznych gdzie mowa m.in., że zarząd jednostki samorządu terytorialnego sporządza i przedkłada projekt uchwały budżetowej:

- organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego,

- regionalnej izbie obrachunkowej – celem zaopiniowania

- do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy.

W ramach owej opinii, regionalna izba obrachunkowa powinna wskazać na ww. nieprawidłowości w zakresie ustalenia poziomu rezerw.

— Marcin Nagórek, radca prawny

WNIOSEK

Rezerwa ogólna musi być na poziomie nie niższym niż 0,1 proc. wydatków budżetu, zaś rezerwa na zarządzanie kryzysowe na poziomie nie niższym niż 0,5 proc. tych wydatków. Niespełnienie ww. wymogów będzie się wiązało ze stosowną interwencją regionalnej izby obrachunkowej.

podstawa prawna: Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2077 ze zm.)