System łączności na kolei to dla intruzów łatwy łup

Najpierw raport Najwyższej Izby Kontroli, a w miniony weekend seria awaryjnych automatycznych zatrzymań pociągów wywołanych sygnałem radiowym (radio-stop) sprawiają, że w okresie przedwyborczym nie cichnie temat opóźnień w budowie w Polsce unijnego systemu łączności dla kolei – ERMTS/GSM-R. Jego stworzenie PKP PLK zleciły konsorcjum Nokii z udziałem trzech grup kapitałowych notowanych na warszawskiej giełdzie.

System ma odegrać ważną rolę i kosztować minimum 2,79 mld zł (trwają mediacje). Nic dziwnego zatem, że stał się ważną częścią raportu przygotowanego na zlecenie operatora infrastruktury telekomunikacyjnej Cellnex przez firmę TOR Zespół Doradców Gospodarczych. TOR uważa m.in., że państwu potrzebna jest ambitna wizja. Wizja, która umożliwiłaby bezpieczne korzystanie z samochodów autonomicznych, które wymagają stałego dostępu do internetu i pociągów bez maszynistów, jak te, które jeździły podczas mundialu w Katarze. Autorzy raportu zalecają państwu dbałość o satysfakcję pasażerów i  myślenie o następcy GSM-R.

Czytaj więcej

Transport

Już po kilka wypadków na kolei dziennie. Strach wsiadać do pociągu

Pociągi coraz częściej wykolejają się, wjeżdżają na zły tor, teraz nawet zatrzymują bez powodu. PKP przestaje panować nad organizacją ruchu pociągów.

Mniejsze ryzyko

O tym, że Polska ma opóźnienie w budowie i wdrożeniu nowoczesnego systemu łączności dla kolei, którego używać powinni przewoźnicy we wszystkich krajach Unii Europejskiej, wiadomo nie od dziś. To, jakie system ten może mieć znaczenie, w miniony weekend pokazały przypadki zatrzymań pociągów w woj. pomorskim, Białymstoku, Gdyni i Wrocławiu przez postronne osoby generujące sygnał radiowy nazywany radio-stop.

Choć według danych, do których dotarliśmy, podobnych wypadków zatrzymań tylko w 2021 r. miało być w Polsce kilkaset – to w stanie zagrożenia z powodu konfliktu zbrojnego za wschodnią granicą weekendowe wydarzenia odbiły się dużym echem. Oliwy do ognia dolewał rząd. Stanisław Żaryn, rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych, nie wykluczał ingerencji obcego państwa.

Czytaj więcej

Przestępczość

Pociągi stawały po sygnale radio-stop. Policja zatrzymała dwie osoby

Podlaska policja poinformowała, że zatrzymano dwóch mężczyzn, którzy mogą mieć związek z nieuprawnionym nadawaniem sygnałów radio-stop. W ostatnim czasie w Polsce odnotowano incydenty, które doprowadziły do zatrzymania pociągów osobowych i towarowych.

Wprawdzie nikomu nic się nie stało, ale zatrzymania pociągów wywołały dodatkowe komplikacje. Od razu pojawiły się komentarze, że nie doszłoby do tej sytuacji, gdyby kolej dysponowała systemem zleconym przez PKP PLK. – Ten system (GSM-R – red.) ograniczyłby takie „proste” problemy – uważa dr Łukasz Olejnik, niezależny badacz i konsultant cyberbezpieczeństwa, były doradca ds. cyberwojny w Międzynarodowym Komitecie Czerwonego Krzyża.

Przestarzały system radiowy

Według niego w wypadku weekendowych zatrzymań pociągów nie można mówić o zhakowaniu kolejowego systemu. – Nie ma tu mowy o cyberataku, nie ma żadnego hakowania, żadnego przełamywania zabezpieczeń systemów IT. To system radiowy, w pełni analogowy i nieposiadający wbudowanych funkcji bezpieczeństwa. Tak go zaprojektowano. Mniej więcej tak jak pilot do telewizora w odbiorniku zakupionym w latach 90. I teraz odbija nam się to czkawką. Bo o ile dziś telewizora już nie trzeba w domu trzymać, to punktualne podróże kolejowe jednak są użytecznym rozwiązaniem – komentuje Olejnik.

– Oceniam, że uczeń drugiej klasy technikum energetycznego jest w stanie w pełni wykonać wszystkie potrzebne kroki. Oczywiście, w niektórych przypadkach mogą to zrobić osoby nawet młodsze. Jest to trywialne – uważa.

Jak tłumaczy, chodzi o wywołanie sygnału złożonego z dwóch tonów z przerwami między nimi. – Dwie sekwencje emitowane na częstotliwości 150,100 MHz powodują hamowanie pociągu. Sam ton wygenerowałem sobie w ok. minutę. Oczywiście, nie testowałem tego w praktyce – byłoby to nieodpowiedzialne i nielegalne – mówi ekspert.