McCartney pisał dla Globisza

Wieloryb grany przez chorego na afazję Krzysztofa Globisza jest najbardziej wstrząsającą kreacją w polskim teatrze od czasu tej, którą stworzył w „Ja, Feuerbach” w 1990 roku Tadeusz Łomnicki - największy polski aktor drugiej połowy XX wieku. Globisz jest co najmniej równie wielki, a jego kreacja płacona życiem.

Łomnicki grał artystę, który potrafił wyczarować na pustej scenie świętego Franciszka, a także stado ptaków ćwierkających na jego rękach i głowie. Feuerbach nie dał sobie jednak rady z nadwrażliwością i oszalał: jego powrót do teatru skończył się katastrofą.

Wirtuozeria Globisza też nie miała ograniczeń. W „Trylogii” grał jednocześnie Kmicica, jak i konia, na którym jechał bohater Sienkiewicza. Zawsze czarował teatralną magią, szukał nowych języków i form ekspresji, do czego popychały go także, uwaga!, rozważania nad afazją. Zagrał ją nawet w „Koprofagach”. Pokazał wtedy totalną dysharmonię myśli i ciała. Przewracał oczami, ruszał bezgłośnie ustami, robił pauzy w środku zdania. Jego bohater tracił świadomość, uchodziło z niego życia, jak z balonika powietrze.

Teraz, sam dotknięty afazją po udarze, udowadnia wielką determinację w powrocie na scenie i poskramianiu choroby, która paraliżuje jego język oraz prawą część ciała - niegdyś plastyczne jak guma.

Globisz już wykonał pierwszy wielki krok, wchodząc na scenę Łaźni Nowej w Krakowie. Wspiera się na lasce, bo utyka, ale wystarczy mu lewa ręka, by zacząć dyrygować aktorami i widzami. Znowu jest królem teatru, jak szekspirowski Prospero.

Mateusz Pakuła napisał genialny tekst, odwołujący się do bajek autorstwa Globisza. Pokazuje aktora przez pryzmat metafory wieloryba i jego wielkości, bo pan Krzysztof to przecież największa fisza polskiego teatru.

W pierwszym monologu zaprasza nas do muzycznej halucynacji, rozgrywającej się w podwodnym świecie. Prowadzą do niego także cytaty z wywiadu-rzeki „Notatki o skubaniu roli” autorstwa Olgi Katafiasz. A kiedy Globisz ma kłopoty z wypowiadaniem słów, bo jak w koszmarze złośliwie mu się zniekształcają – przywraca je do porządku pogodnym zaśpiewem. Asekurują go dawne studentki - Zuzanna Skolias i Marta Ledwoń, grające aktywistki Greenpeace.

Globisz spoczywa na ogromnym szezlongu, zanurza w wielkim akwarium nogi, między którymi pływają rybki. I opowiada zwariowaną bajkę o krasnoludku Wacku, z humorem, ironicznie - strasząc nas klasycznym bajkowym: „A tu nagle!”. Wśród bohaterów są lew, osioł Robert i szczur - elegancki, lecz brudny. Gdy aktywistki Greenpeace, pytają jak może brudas być jednocześnie elegancki? - Globisz łypiąc przewrotnie oczami na widzów - serwuje absurdalny żart i wzbudza niepohamowany, oczyszczający śmiech.

Zdarza mu się mówić z mozołem, ale nigdy nie odpuszcza, a gdy mu nie wychodzi – dopinguje siebie siarczystymi przekleństwami. Mrucząc, pohukując – wchodzi na najwyższe obroty aktorstwa z czasów przed chorobą. Staje się ponownie nieokiełznaną sceniczną bestią. Emanuje atomową energią. Chwyta wtedy za flamaster i rysując wskazówki - domaga się śpiewania „I Want To Break Free” grupy Queen. Gra na organkach w sposób bardziej zwariowany niż Bob Dylan - z towarzyszeniem perkusisty Antonisa Skoliasa.

A przecież kreacja nie jest tylko popisem dobrego humoru. Aktor wyznaje, że ma kłopot z emocjami, że czuje się pusty jak ryba wyrzucona na piach. W najbardziej dramatycznym momencie wykrzykuje: „Jestem jeb…ną rybą!”. Bo ryby i dzieci głosu nie mają.

Mateusz Pakuła świetnie skonstruował sztukę. Wprowadził do niej motyw wieloryba, który komunikował się z innymi na nietypowej częstotliwości, przez co bywał przez swoje środowisko nierozumiany. Aktorki śpiewają wiersz Juliana Tuwima o Panu Maluśkiewiczu, który przekroczył swoją małość i podczas oceanicznej wyprawy rozbił namiot nie na wyspie, lecz na cielsku wieloryba. Słyszymy ścieżkę dźwiękową filmu „Gdzie jest Nemo 2”. Globisz użyczył głosu troskliwemu ojcu Marlinowi, pomagającemu w tarapatach synkowi-rybie, pozbawionemu jednej płetwy. Aktor uśmiecha się, gdy usłyszy swój interpretacyjny popis. Ale najbardziej cieszy go idea pomocy słabszym i bliskości wśród najbliższych, w rodzinie. To jest najważniejsze. Jak na gwiazdę przystało - daje się wyżalić w intymnych monologach młodszym koleżankom ze sceny - Zuzannie Skolias i Marcie Ledwoń.