Macron vs Francuzi. „Będą na niego mówić Neron Paryża”

Był początek 2023 r., gdy stało się jasne, że francuski rząd premier Elisabeth Borne będzie chcial dążyl do podniesienia wieku emerytalnego Francuzów do 64 lat. Zaś dla prezydenta Emmanuela Macrona ta reforma to najpoważniejszy test w polityce krajowej w trakcie drugiej kadencji.

Zmiana jest konieczna, bo deficyt systemu emerytalnego rośnie niepokojąco szybko. Bez zmian w ciągu dziesięciu lat będzie on odpowiadać 0,8 proc. PKB, bo osób młodszych, które wpłacają składki do wspólnego budżetu, jest coraz mniej, podczas gdy tych starszych, które z niego pobierają – coraz więcej. Na taki brak równowagi Francja pozwolić sobie nie może. Już teraz jej dług, 2,6 bln euro (101,5 proc. PKB), niepokoi rynki finansowe. A podatki, najwyższe w Unii, duszą wzrost gospodarczy. Tymczasem system emerytalny, który dziś pochłania 13,8 proc. PKB, ma w ciągu dziesięciu lat przejąć 14,7 proc. PKB.

Ale dla tych argumentów zrozumienia nie ma. Sondaż Doxa pokazuje, że 85 proc. Francuzów jest przeciwnych podnoszeniu wieku emerytalnego. Dla nich możliwość relatywnie wczesnej rezygnacji z pracy to część „zdobyczy socjalnych”, z których państwo wycofać się nie ma prawa. Macron już w 2019 r. próbował przeforsować całkowitą przebudowę systemu emerytalnego. Wtedy powstrzymały go potężne manifestacje.

W pierwszych dniach marca francuscy senatorowie opowiedzieli się jednak za podniesieniem wieku emerytalnego z 62 lat do 64 lat, co było pierwszym zwycięstwem Macrona. Na ulicy przegrywał, bo protesty i strajki trwały już w całym kraju.

Ustawa została przekazana do komisji mediacyjnej między ustawodawcami z Senatu i Zgromadzenia Narodowego, niższej izby parlamentu. Po ponad 8,5 godzinach pracy przy drzwiach zamkniętych komisji udało się zatwierdzić projekt ustawy wraz z poprawkami. W komisji głosowało za nią 10 uczestników, przeciwko było czworo.

Komisja zaaprobowała wydłużenie wieku emerytalnego z 62 do 64 lat, Zatwierdzono konieczność ograniczenia do 43 lat czasu odprowadzania składek przez osoby, które zaczęły pracować przed 21. rokiem życia. Kobietom przyznano 5 proc. ulgi w czasie odkładania składek ze względu na okresy macierzyństwa. Postanowiono też wprowadzić eksperymentalnie do 2026 r. umowy o pracę dla seniorów w wieku 60 lat. Komisja zaaprobowała stopniowe znoszenie tzw. reżimów specjalnych w różnych kategoriach zawodowych (RATP, energetyka, gaz, Bank Francji) wobec osób zaczynających pracę od 1 września 2023.

Tymczasem w ubiegłą środę w całej Francji trwały protesty organizowane przez związki zawodowe. Utrudnienia dotknęły sektora transportowego: nie jeździły pociagi i metro, na aryskim lotnisku Orly odwołano 20 proc. połączeń. Strajkowali pracownicy oczyszczania miast. W Paryżu sterty śmieci doszły już do 7 tys. ton. Właściciele kawiarni, barów i restauracji narzekają, że śmiecie i smród odstraszają im klientów. Zablokowany był dostęp do terminali gazu ziemnego, co najmniej 7 statków z surowcem postanowiło udać się do Hiszpanii i Holandii. 

Ostateczny test reformy emerytalnej przypadł na czwartek. Do ostatniej chwili przed wieczornym głosowaniem w Izbie Deputowanych trwało liczenie, czy za przesunięciem z 62 do 64 lat wieku uprawniającego do uzyskania świadczeń emerytalnych jest gotowa zagłosować większość posłów. Ugrupowania składające się na zaplecze Emmanuela Macrona mają ich tylko 250. Konieczna więc była pomoc pozostających w opozycji konserwatywnych Republikanów. Jednak partia, która liczy 61 deputowanych, podzieliła się.

W ocenie Pałacu Elizejskiego tylko ok. 30 z nich było gotowych poprzeć proponowaną przez Macrona reformę. Nawet groźba rozwiązania parlamentu, co mogłoby jeszcze bardziej zmarginalizować gaullistów, nie zadziałała. Macron doszedł więc do wniosku, że jedyną opcją jest sięgnięcie po artykuł 49.3 konstytucji, który pozwala na ratyfikację ustawy bez głosowania, jeżeli większość posłów nie opowie się za obaleniem rządu.

Liderka Zjednoczenia Narodowego, Marine Le Pen, w odpowiedzi na ruch obozu rządzącego wezwała rząd Elisabeth Borne do dymisji. Z sondaży wynikało, że podobnie myśli 68 proc. Francuzów. Tylu chciałoby, aby rząd upadł w czasie głosowania wotum nieufności wobec gabinetu Borne.