Czeskie kościoły odzyskają utracone dobra

Wyrok Sądu Konstytucyjnego ostatecznie zakończył 20-letnie boje polityczne o restytucję mienia Kościołów i związków wyznaniowych w Republice Czeskiej.

Publikacja: 04.06.2013 19:32

Czeskie kościoły odzyskają utracone dobra

Foto: Fotorzepa, Bartosz Sadowski BS Bartosz Sadowski

W wyroku wydanym przez Sąd Konstytucyjny w Brnie sędziowie odrzucili wszelkie obiekcje wobec przyjętej w listopadzie ubiegłego roku ustawy o zwrocie lub rekompensacie majątku Kościołów i związków wyznaniowych utraconego w okresie rządów komunistycznych w latach 1948–1989.

Zastrzeżenia zgłaszały zarówno osoby prywatne, jak i posłowie opozycji. Przewodniczący Partii Socjalistycznej (ČSSD) Bohuslav Sobotka stwierdził, że „ustawę przyjęto minimalną większością głosów Izby, wbrew Senatowi i woli większości społeczeństwa”.

Wysuwano argument, że Kościoły (a zwłaszcza Kościół katolicki) jedynie administrowały majątkiem, który został sekularyzowany już w czasie reform cesarza Józefa II w latach 1780–1790 – tak więc od XIX w. należał on już do państwa.

W końcu zgłoszono nawet zastrzeżenia formalne związane z faktem, że mandat Miloslava Vybornego, jednego z członków SN, upłynął dokładnie w dniu wydania wyroku.
Ostatecznie sędziowie nie uwzględnili protestów, a w ustawie o restytucji zmienili zaledwie jedno słowo (ze zdania „Kościoły nie otrzymały sprawiedliwej rekompensaty” usunięto słowo „sprawiedliwej”).

Satysfakcję z zakończenia długiego procesu ustanawiania sprawiedliwości dziejowej wyraził premier Petr Nečas (ODS), który przypomniał, że Sąd Najwyższy wielokrotnie przekonywał parlament do uregulowania kwestii zwrotu majątków kościelnych, jednak na regulującą to ustawę trzeba było czekać aż 20 lat. W imieniu czeskiego Kościoła katolickiego swoje zadowolenie wyraził kardynał Dominik Duka.

Opozycji pogodzenie się z wyrokiem przychodzi z trudem. Wiceprzewodniczący socjaldemokratów Lubomír Zaorálek nie wyklucza, że ustawę restytucyjną jego partia mogłaby próbować podważyć jeszcze na forum europejskim (choć premier Nečas twierdzi, że nie jest to możliwe). Zastrzeżenia ČSSD podzielają także komuniści oraz posłowie z partii Sprawy Publiczne (VV).

Opozycja najwyraźniej próbuje wykorzystać fakt, że w zlaicyzowanym społeczeństwie czeskim nie ma poparcia dla kosztownej dla państwa restytucji (na początku 2012 r. ideę zwrotu majątków kościelnych odrzucały dwie trzecie ankietowanych).

Kościoły mają otrzymać grunty, lasy i nieruchomości o łącznej wartości 75 mld koron (ok. 12,3 mld zł), a oprócz tego rekompensatę finansową w wysokości 59 mld koron (ok. 9,7 mld zł) wraz z odsetkami odpowiadającymi inflacji za mienie, które nie może już zostać zwrócone w naturze. Wypłata ma odbywać się w corocznych transzach przez kolejnych 30 lat. Największym beneficjentem restytucji będzie Kościół katolicki (otrzyma 47 mld koron, czyli 7,7 mld zł).

Jednocześnie państwo stopniowo zmniejszać będzie wysokość subsydiów dla Kościołów i związków wyznaniowych. Obecnie wynoszą one 1,5 mld koron rocznie, jednak co roku będą redukowane, tak by po 17 latach zaniknąć zupełnie.

Restytucja przyczyni się do poprawy relacji Pragi z Watykanem, jednak nie ma obecnie szans na sformalizowanie stosunków państwa czeskiego i Kościoła katolickiego w formie konkordatu. Możliwość taką odrzucił poprzedni prezydent Vaclav Klaus, mimo sugestii ze strony Benedykta XVI zgłaszanych podobno podczas papieskiej pielgrzymki do Czech w 2009 r.

W wyroku wydanym przez Sąd Konstytucyjny w Brnie sędziowie odrzucili wszelkie obiekcje wobec przyjętej w listopadzie ubiegłego roku ustawy o zwrocie lub rekompensacie majątku Kościołów i związków wyznaniowych utraconego w okresie rządów komunistycznych w latach 1948–1989.

Zastrzeżenia zgłaszały zarówno osoby prywatne, jak i posłowie opozycji. Przewodniczący Partii Socjalistycznej (ČSSD) Bohuslav Sobotka stwierdził, że „ustawę przyjęto minimalną większością głosów Izby, wbrew Senatowi i woli większości społeczeństwa”.

Pozostało 83% artykułu
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1015
Materiał Promocyjny
Transformacja w miastach wymaga współpracy samorządu z biznesem i nauką
Świat
Incydent na Morzu Bałtyckim. Załoga rosyjskiego statku wystrzeliła racę w stronę śmigłowca Bundeswehry
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1014
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1013
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1011
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska